Palenie tytoniu
W latach 50. XX wieku – nikotyna została uznana za czynnik wywołujący raka płuca, nowotworu występującego niemal wyłącznie wśród osób palących papierosy i u biernych palaczy.
W 1986 roku Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem oznajmiła, że substancje zawarte w dymie papierosowym przyczyniają się również do nowotworów trzustki, dolnej części układu moczowego oraz całego układu oddechowego – nie tylko płuca.
W 2004 roku na liście nowotworów wywoływanych przez papierosy, znalazło się już 14 typów raka!
Palenie papierosów jest przyczyną:
• ponad 80 proc. zachorowań na raka krtani i płuca,
• 50 proc. nowotworów gardła,
• 30 proc. nowotworów jamy ustnej i przełyku,
• 25 proc. nowotworów wątroby,
• 20 proc. nowotworów żołądka.
Rzucisz palenie?
Nadwaga i otyłość
Według danych Głównego Inspektoratu Sanitarnego z roku 2018 – nadwagę ma 3 na 5 dorosłych Polaków, a 1 na 4 jest otyły. Nie lepsze są dane statystyczne dotyczące najmłodszych: 31 proc. chłopców i 29 proc. dziewcząt ma nadwagę, natomiast otyłość dotyka 13 proc. chłopców i 5 proc. dziewczynek.
Nadmiar tkanki tłuszczowej istotnie wpływa na ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, ponieważ tkanka tłuszczowa wytwarza różne substancje m.in. estrogeny, insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF) i adipokiny.
Wysoki poziom estrogenów zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi i macicy. Adipokiny sprawiają, że w organizmach osób otyłych przewlekle obecny jest łagodny stan zapalny, który osłabia układ odpornościowy i nasila stres oksydacyjny. Tym samym obniżona jest skuteczność wyłapywania zmienionych komórek przez układ immunologiczny, co sprzyja nowotworzeniu.
Osoby otyłe mają wyższe stężenie we krwi IGF, niż osoby szczupłe, co sprzyja rozwojowi raka wątroby i chłoniaków nieziarnistych, u mężczyzn zwiększa ryzyko raka okrężnicy, a u kobiet – raka pęcherza moczowego.
Utrata już 5-10 proc. wyjściowej masy ciała i utrzymanie jest w perspektywie długofalowej, wpływa korzystnie na gospodarkę hormonalną organizmu.
Siedzący tryb życia
Organizm człowieka stworzony jest do ruchu, a obecny tryb życia wielu Polaków przybiera zdecydowanie formę bierną niż aktywną. Blisko 60 proc. Polaków nie spełnia minimalnej, zalecanej przez WHO dawki ruchu, która wynosi 150 minut tygodniowo!
Taka ilość aktywności fizycznej obniża ryzyko chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, raka piersi i jelita grubego. Co więcej z każdym wzrostem czasu poświęconego na wysiłek fizyczny, osiągamy większe korzyści.
Mechanizmów odpowiedzialnych za te działania jest wiele. Przede wszystkim aktywność fizyczna:
• zwiększa dobowe wydatki energetyczne, przez co pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej,
• obniża ciśnienie tętnicze krwi,
• obniża stężenie „złego” cholesterolu,
• zwiększa przepływ krwi przez serce,
• dotlenia organizm,
• uwrażliwia tkanki na działanie insuliny,
• usprawnia perystaltykę jelit.
Pamiętaj, ruszaj się minimum 30 minut dziennie – a najlepiej godzinę!
Nadmierna suplementacja diety
Dieta zbilansowana, czyli oparta o różnorodne warzywa, owoce, produkty zbożowe, przetwory mleczne, nasiona strączków, oleje roślinne, orzechy i zawierająca mięso drobiowe i ryby, nie wymaga dodatkowej suplementacji.
Zażywanie suplementów witaminowo-mineralnych, w badaniach naukowych nie wykazywało działania prewencyjnego. Co ciekawe w niektórych sytuacjach, wysokie dawki składników mineralnych zawartych w suplementach miały szkodliwy wpływ na organizm!
Suplementem, w który warto zainwestować jest witamina D. Występuje ona naturalnie w tłustych rybach morskich, ale jej ilość może być niewystarczająca w stosunku do zapotrzebowania organizmu.
Osoby dorosłe w wieku 18-65 lat i seniorzy powinni stosować dawkę wysokości 800-2000 IU (20,0-50,0 mcg.) /dobę. Prawidłowe stężenie witaminy D w organizmie wpływa ochronnie w kontekście zachorowania na raka jelita grubego.
