136. rocznica urodzin Artura Rubinsteina. Miejsca w Łodzi związane z wielkim pianistą

Artur Rubinstein urodził się w Łodzi 28 stycznia 1887 roku, w średnio zamożnej rodzinie żydowskiej, jak najmłodszy z siedmiorga rodzeństwa. Przyszedł na świat w kamienicy przy dzisiejszej ul. Rewolucji 1905 roku, dzieciństwo zaś spędził w kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 78. Pierwsze lekcje gry na fortepianie pobierał u Adolfa Prechnera w Łodzi. Tu w wieku siedmiu lat po raz pierwszy wystąpił publicznie. Przez całe życie podkreślał, że Łódź to niezwykle ważne dla niego miejsce - miasto po latach odwdzięczyło mu się tytułem Honorowego Obywatela. Artysta ma też swoją gwiazdę w Łódzkiej Alei Gwiazd.

Artysta niejednokrotnie odwiedzał Łódź. Zachowała się jego fotografia, rejestrująca chwilę, gdy tańczył na dziedzińcu kamienicy przy ul. Piotrkowskiej 78. Ostatni koncert w Łodzi dał 30 maja 1975 roku, w Teatrze Wielkim, z okazji jubileuszu 60-lecia Orkiestry Symfonicznej w Łodzi. Orkiestrą dyrygował Henryk Czyż. W trakcie wieczoru zabrzmiały: Uwertura do opery "Halka" - Stanisław Moniuszko, II Koncert fortepianowy f-moll - Ludwig van Beethoven, V Koncert fortepianowy Es-dur - Fryderyk Chopin, a na bis Polonez As-dur Chopina. Artur Rubinstein w swojej ponad 80-letniej karierze pianisty wystąpił ponad sześć tysięcy razy. Jego repertuar obejmował niemal całą literaturę fortepianową - dominowała w niej muzyka klasyczna i romantyczna, ale na estrady koncertowe wprowadził również muzykę sobie współczesną. Zmarł 20 grudnia 1982 roku w Genewie.

W 1984 roku żona artysty Aniela Młynarska-Rubinstein (zmarła w 2001 roku) przekazała Muzeum Historii Miasta Łodzi pamiątki po mężu, umożliwiając utworzenie Galerii Muzyki im. Artura Rubinsteina. To obecnie największa na świecie kolekcja poświęcona pianiście. Znajdują się tu m.in. odlew dłoni artysty wykonany za jego życia, fotografie przedstawiające Artura Rubinsteina i jego rodzinę, listy do przyjaciół: Juliana i Ireny Tuwimów, Jarosława Iwaszkiewicza i Karola Szymanowskiego czy pamiętniki "Moje młode lata" i "Moje długie życie". Są także rzeczy osobiste, w tym szmaciane maskotki, które miał ze sobą podczas koncertów i ulubione cygara czy wody toaletowe. W muzeum znajdują się jego zdjęcia w towarzystwie m.in. senatora Edwarda Kennedy'ego, Charliego Chaplina, Pabla Picassa, Igora Strawińskiego, Alberta Einsteina, czy fotografie z jego występów m.in. z mediolańskiej La Scali i Carnegie Hall w Nowym Jorku. Prezentowane są nagrody, medale i odznaczenia, w tym francuska Legia Honorowa i amerykański Medal Wolności. Zobaczyć można także m.in. togę, w której odbierał jeden z tytułów doktora honoris causa, złotego tulipana od wytwórni, dla której nagrywał, złote i platynowe płyty. Wyjątkowym eksponatem jest statuetka Oscara - w 1969 roku pianista został laureatem specjalnej nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej za główną rolę w filmie biograficznym "L'Amour de la vie" ("Kocham życie"). Na wystawie zobaczyć można także szpadę - element stroju galowego członka Francuskiej Akademii Sztuk Pięknych, którą otrzymał w 1972 roku - w jej rękojeści można dostrzec ujętą w dłonie kulę ziemską z zaznaczonymi zarysem kontynentów oraz miejscem urodzenia artysty - Łodzią.

Na ulicy Piotrkowskiej – przed kamienicą, w której wychowywał się artysta - znajduje się poświęcony mu pomnik – fortepian Rubinsteina. Wielobarwny mural stworzony na podstawie niezwykłego zdjęcia artysty można zaś oglądać na kamienicy u zbiegu ul. Sienkiewicza i Traugutta. Imię Artura Rubinsteina nosi Filharmonia Łódzka. W Łodzi istnieje też jedyna na świecie fundacja im. Artura Rubinsteina, organizator Rubinstein Piano Festival.