Aby ojcowie żyli dłużej. Jak wykryć i leczyć bezpłatnie w ramach NFZ nowotwory męskich narządów płciowych?

Mężczyźni w Polsce żyją krócej niż kobiety. Także ze względu na swoją niefrasobliwość, styl życia i niechęć do badań profilaktycznych. Wśród chorób dotykających mężczyzn są szczególne znaczenie mają nowotwory, w tym najczęstszy u panów rak prostaty. Ale warto też zwrócić uwagę na inne nowotwory męskich narządów płciowych.

Rak prostaty czyli rak gruczołu krokowego jest najczęściej występującym nowotworem męskim. Dziś dotyka już mężczyzn częściej niż rak płuc. Chorują zazwyczaj mężczyźni po 50. roku życia. Co piąty mężczyzna w Polsce chorujący na nowotwór złośliwy ma właśnie raka prostaty. Co roku choruje 1 mężczyzna na tysiąc, więc tylko w regionie łódzkim taką diagnozę słyszy od lekarza grubo ponad tysiąc panów. Co czwarty z nich umiera. A zachorowalność wciąż rośnie.

Nowotwór ten można jednak wcześnie wykryć dzięki prostemu testowi i nie trzeba poddawać się badaniu przez odbyt. Badanie polega na określeniu poziomu markera PSA, czyli antygenu gruczołu prostaty.

- To jest odpowiednik mammografii piersi czy cytologii szyjki macicy u kobiet – mówi dr Tomasz Konecki, kierownik I Kliniki Urologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. - Większość wytycznych mówi, że jeśli w rodzinie nie występuje rak prostaty, należy badania przesiewowe zacząć około 55. roku życia. Ale jeśli nasz tata, dziadek, wujek chorowali na raka prostaty, to badania należy zacząć wcześniej, bo w 50. lub nawet w 45. roku życia.

Oznaczenie markera PSA wymaga tylko pobrania krwi. Może je zlecić lekarz POZ i można je wykonać bezpłatnie na NFZ.

- Bezpłatne badanie PSA może zlecić lekarz POZ, można z niego skorzystać także w programie Profilaktyka40 Plus, po wypełnieniu ankiety na swoim koncie IKP lub przez telefon. Program właśnie został przez Ministerstwo Zdrowia przedłużony, zachęcam Panów do skorzystania bez względu na wiek – mówi Anna Leder, rzeczniczka Łódzkiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ.

Profilaktyka 40Plus. Co oferuje pakiet badań diagnostycznych dla osób po 40. roku życia?

Podwyższony wskaźnik markera PSA może - choć nie musi - oznaczać rozwój nowotworu prostaty. Należy wówczas skonsultować się z urologiem, który uściśli diagnozę i w razie jej potwierdzenia zaproponuje leczenie. Nie warto zwlekać, bo rak prostaty, gdy dojdzie do przerzutów, jest już trudny do wyleczenia.

Rak prostaty to problem mężczyzn w średnim i starszym wieku. Jednak u młodych panów (w wieku 20-44 lata) najczęściej pojawia się nowotwór jądra.

- W tym wieku mało kto myśli o profilaktyce. Człowiek czuje się dobrze i cieszy życiem. Tymczasem ta choroba nieleczona jest bezwzględnie śmiertelna i bardzo szybko się rozwija – mówi dr Konecki. Podkreśla jednak, że wcześnie wykryty rak jądra jest wyleczalny - zaznacza.

Rocznie w Polsce choruje na niego około 1,2 tys. mężczyzn, co dziesiąty umiera. Śmiertelność może zmniejszyć samobadanie jąder, które panowie powinni przeprowadzać co dwa tygodnie.

- Najłatwiej to zrobić w czasie ciepłej kąpieli. Należy jądra leciutko uciskać i każde zauważone stwardnienie skonsultować z urologiem – mówi dr Konecki.

Jak zaznacza dla profilaktyki raka jądra nie są potrzebne skomplikowane badania.

- Prosimy jedynie o samobadanie i nielekceważenie jego wyników- mówi dr Konecki. - Niestety zdarza się, że mężczyźni wyczuwają coś w jądrze i czekają miesiąc, dwa czy nawet sześć by sprawdzić, czy nie przejdzie. A dla tego nowotworu to zbyt długa zwłoka – podkreśla urolog.

Standardowa terapia tego nowotworu to usunięcie jądra i chemioterapia. - Tylko w bardzo rzadkich sytuacjach można starać się usunąć samą zmianę – przyznaje dr Konecki. Jak dodaje rak jądra jest niebywale wrażliwy na chemioterapię, co pozwala na skuteczne leczenie nawet wtedy, gdy pojawią się już przerzuty.

Co ważne, NFZ refunduje wycięcie jądra i implant jądra podczas jednego zabiegu, także obustronnie.

Rak pęcherza moczowego. Warto rzucić palenie!
Przy okazji warto wspomnieć o raku pęcherza moczowego. Jest on czwartym pod względem częstości nowotworem trapiącym panów. Tymczasem aż 70 proc. zachorowań jest efektem palenia papierosów i tytoniu.

- Dziś każdy wie, że wdychany dym dostaje się do płuc i powoduje raka płuc. Ale substancje szkodliwe są potem wydalane z moczem – mówi dr Konecki. Te substancje oddziałują na ściany pęcherza i mogą wywołać raka. Dlatego najważniejszym elementem profilaktyki jest rzucenie palenia.

Bardzo rzadki jest natomiast rak prącia, w całym kraju notuje się zaledwie około 200 przypadków rocznie. Jednak mężczyźni, którzy zauważą na prąciu a szczególnie na żołędzi niepokojącą zmianę: zaczerwienienie, plamkę, narośl też powinni skonsultować ją z urologiem. Jest to również nowotwór stosunkowo łatwy do wyleczenia.

Gdzie w regionie łódzkim można skorzystać z konsultacji urologa bezpłatnie w ramach NFZ?

Lekarze zdają sobie sprawę, że zgłoszenie się do lekarza z dolegliwościami narządów płciowych wymaga często przełamania wstydu.

Jednak specjaliści NFZ podkreślają, że przełamanie wstydu ratuje życie.

"Zgłoszenie lekarzowi dolegliwości związanych z intymnymi częściami ciała często wiąże się ze wstydem. Jednak wczesne wykrycie nowotworu w obrębie męskich narządów płciowych daje szansę pełnego wyleczenia lub/i pozwala na zastosowanie mniej inwazyjnego leczenia" - wyjaśniają specjaliści NFZ.

.

Czynniki ryzyka rozwoju raka prostaty:
• wiek - najczęściej występuje w 6-8 dekadzie życia, czyli pow. 60 r.ż.;
• obciążenia rodzinne (rak prostaty w wywiadzie);
• otyłość i dieta wysokotłuszczowa;
• siedzący tryb życia;
• podwyższony poziom androgenów.

Niepokojące objawy:
• dolegliwości związane z oddawaniem moczu (częstomocz, trudności
w opróżnianiu pęcherza);
• nocne wstawanie, aby oddać mocz - więcej niż raz w ciągu nocy;
• zaburzenia erekcji nie mające podłoża emocjonalnego.

Czynniki ryzyka rozwoju raka jądra:
• wnętrostwo, czyli nie zstąpione jądra do moszny po urodzeniu;
• obciążenia rodzinne ( rak jądra u ojca lub brata);
• zespół Klinefeltera (choroba genetyczna);
• w przeszłości nowotwór zarodkowy w przeciwległym jądrze.

Niepokojące objawy:
• wyczuwalna obecność guzka w jądrze;
• zmiana konsystencji jądra;
• uczucie dyskomfortu lub pobolewania jądra;
• nawracający ból w podbrzuszu;
• obrzęk, płyn w obrębie moszny, uczucie ciężkości w mosznie.

Czynniki ryzyka rozwoju raka prącia:
• wiek powyżej 55 lat;
• brak dostatecznej higieny;
• stulejka;
• infekcje wirusem brodawczaka ludzkiego HPV;
• palenie papierosów;
• leczenie łuszczycy światłem UV.

Niepokojące objawy:
• każde przebarwienie, każda zmiana w obrębie prącia;
• trudno gojce się lub nie poddające się leczeniu infekcje w obrębie
prącia;
• wyciek ropny;
• powiększenie węzłów chłonnych pachwinowych.

Im szybciej wykryty nowotwór, tym większa szansa na wyleczenie. Ale można też starać się, by rzadziej powstawały. Duże znaczenie ma zdrowy tryb życia. Powstawaniu męskich nowotworów sprzyja zła dieta, siedzący tryb życia i używki. Dlatego łódzki oddział NFZ przypomina panom, że warto rzucić palenie, ograniczyć alkohol, zadbać o aktywność fizyczną.

Pomocna jest też odpowiednia dieta. Mężczyźni dla zdrowia powinni jeść produkty bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe (np. ryby i olej lniany) oraz w jednonienasycone kwasty tłuszczowe (np. oliwę z oliwek). Ważne są owoce i warzywa bogate w selen, witaminy D, E i betakaroten, zwłaszcza pestki dyni, słonecznika i pomidory.

Gotowe i bezpłatne plany dietetyczne, odpowiednie także dla mężczyzn, można znaleźć na platformie Narodowego Funduszu Zdrowia.

Tu znajdziesz bezpłatne zdrowe diety przygotowane przez specjalistów NFZ

Ale profilaktyka zdrowotna mężczyzny dotyczy nie tylko chorób nowotworowych. NFZ prowadzi kilka programów profilaktycznych, z których mogą korzystać także mężczyźnie. Są to:

• Program profilaktyki chorób odtytoniowych (w tym POChP)
• Program Profilaktyki Chorób Kardiologicznych (KORDIAN)
• Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (CHUK)
• Program Profilaktyki Raka Płuca

Szczegóły wszystkich programów profilaktycznych ich ich zakres można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia.
Co mężczyzna powinien wiedzieć o badaniach i programach profilaktycznych dostępnych w ramach NFZ?