W Polsce co roku stwierdza się 3 tysiące nowych zachorowań na czerniaka. Choroba ta stanowi zaledwie 6 proc. wszystkich nowotworów skóry, niestety - aż 80 proc. pacjentów z czerniakiem nie udaje się uratować, mimo że w pierwszym stadium choroba jest możliwa do wyleczenia.
Blade twarze nie powinny smażyć się na słońcu
Co dziesięć lat liczba chorych na czerniaka w naszym kraju podwaja się. Zdaniem specjalistów, zjawisko to jest bezpośrednio związane ze zmianami w naszym stylu życia. Polacy coraz częściej spędzają wakacje w krajach o gorącym klimacie, intensywnie opalają się nie tylko na słońcu, ale i w solarium - i to przez cały rok. A to właśnie ekspozycja na promienie ultrafioletowe powoduje rozwój czerniaka.
W dodatku co najmniej 25 proc. mieszkańców naszego kraju ma typ urody, który sprzyja zachorowaniu na ten typ nowotworu. Czynnikami zwiększającymi ryzyko są bowiem: jasna lub bardzo jasna cera, włosy rude lub blond, niebieskie oczy, skłonność do występowania piegów, wrażliwość skóry na działanie promieni słonecznych (łatwo dochodzi do zaczerwienienia i poparzenia, trudno natomiast o typowo brązową opaleniznę).
Niegdyś na czerniaka chorowały przede wszystkim osoby w wieku 60 - 70 lat. Obecnie coraz więcej wśród nich 20 - 30-latków. Warto wiedzieć, że skutki intensywnego opalania kumulują się z biegiem lat. Szczególną uwagę należy poświęcić ochronie przed słońcem skóry najmłodszych. Okazuje się, że poparzenie skóry w wieku 4- 5 lat aż dwukrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na czerniaka po osiągnięciu wieku dojrzałego.
Poznaj ABCDE czerniaka i skontroluj znamiona
Każdy, kto ma na skórze znamiona, powinien raz w miesiącu poświęcić im nieco uwagi - dokładnie obejrzeć i ocenić ich wygląd. "Niewinne" pieprzyki można odróżnić od czerniaków dzięki charakterystycznym cechom, które określane są za pomocą kryteriów ABCDE (od pierwszych liter angielskich słów: Asymmetry, Border, Color, Dimension i Evolution):
- A - asymetria, np. znamię "wylewające" się na jedną stronę,
- B - brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia,
- C - czerwony lub czarny i niejednolity kolor
- D - duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej 0,5 cm,
- E - ewolucja, czyli postępujące zmiany w znamieniu.
Wszystkie wymienione zmiany dotyczące narośli i znamion na skórze powinny stanowić już powód do niepokoju i wizyty u lekarza. Badanie dermatoskopem jest bardzo proste i całkowicie bezbolesne. W pierwszym stadium rozwoju choroby czerniak jest łatwy do wyleczenia - zmianę na skórze po prostu się wycina. Jeśli czerniak rozrośnięty jest w głąb skóry na głębokość ponad 1 mm, dokonywana jest także biopsja węzłów chłonnych wartowniczych.
Gdy to badanie potwierdzi obecność komórek nowotworowych, konieczne jest usunięcie węzłów chłonnych, a w niektórych przypadkach także leczenie uzupełniające. W zaawansowanych stadiach stosuje się chemioterapię, radioterapię, immunoterapię i terapię celowaną. Czerniak może dawać przerzuty np. do mózgu, wątroby czy kości.
Po pierwsze: zapobiegaj
Zdaniem prof. Piotra Rutkowskiego, kierownika Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Centrum Onkologii w Warszawie i przewodniczącego Akademii Czerniaka, aby chronić skórę i oczy przed tym nowotworem, wystarczy pamiętać o kilku prostych "złotych zasadach":
- unikać nadmiernego słońca,
- stosować kremy z wysokimi filtrami UVA i UVB,
- nosić okulary przeciwsłoneczne,
- nie korzystać z solarium,
- regularnie oglądać skórę w celu szybkiego zidentyfikowania ewentualnych nowych i nietypowych zmian,
- zgłosić się do dermatologa lub chirurga onkologa, aby obejrzał znamiona.
A jeśli okaże się, że pieprzyk lub narośl ma znamiona nowotworowe, nie ma co zwlekać - należy jak najszybciej ją wyciąć i rozpocząć leczenie.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?