Dorabiaj i przeliczaj swoją emeryturę. Wniosek o przeliczenie nowej emerytury możesz składać co rok

Przeliczenie emerytury jest podwójnie korzystne. Po pierwsze - zarabia się dodatkowe pieniądze, które uzupełniają comiesięczny budżet, zaś po drugie - dodatkowo przepracowany okres oraz osiągnięte w nim zarobki mogą podwyższyć wysokość świadczenia. Oczywiście warunkiem podstawowym dorabiania do emerytury jest zdrowie - nasz najcenniejszy kapitał.

Bez ograniczeń

Emeryt, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, nie ma żadnych szczególnych ograniczeń w podejmowaniu pracy. Może dorabiać na etacie czy umowie o pracę dowolnie dużo, bez konsekwencji dla swojego świadczenia z ZUS. Bez ograniczeń może też dorabiać osoba pobierająca rentę inwalidy wojennego oraz inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy ma związek ze służbą wojskową. To samo dotyczy osoby pobierającej rentę rodzinną, przysługującą po osobie uprawnionej do wcześniej wymienionych świadczeń, której śmierć miała związek ze służbą wojskową.

Dorabianie na wcześniejszej emeryturze

Całkowita wolność dorabiania’ z której cieszą się „zwykli” emeryci nie obejmuje osób przebywających na „starej”, wcześniejszej emeryturze, ani też tych nielicznych osób, które zdołały nabyć prawo do wcześniejszej emerytury pomostowej. Nie obejmuje również rencistów, pobierających rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy oraz rentę rodzinną (za wyjątkiem wspomnianej wyżej renty rodzinnej po inwalidzie wojennym lub wojskowym). Osoby te, decydując się na podjęcie zatrudnienia, powinny mieć na uwadze kilka ograniczeń i obowiązków dotyczących pracy na emeryturze.

Przechodząc do konkretów: wczesny emeryt lub rencista może dorabiać bez ograniczeń jedynie do wysokości 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Obecnie (od 1 czerwca) kwota ta wynosi 3.236,00 zł brutto. Natomiast jeśli jego zarobki przekroczą limit 130 proc., ZUS wstrzyma mu świadczenie. Obecnie 130-procentowy limit wynosi 6.009,70 zł. Limity zmieniają się z kwartału na kwartał.

O ile zmniejszona zostanie emerytura (renta), jeśli przychody będą wyższe niż 70 proc., ale nie przekroczą 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia? O tyle, o ile został przekroczony dolny limit (70 proc.). Ustalona jest jednak górna granica tego zmniejszenia. W przypadku emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy świadczenie można zmniejszyć najwyżej o 582,38 zł.

Przeliczenie nowej emerytury

Emerytura według nowych zasad wyliczana jest w ten sposób, że suma zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS dzielona jest przez tzw. dalsze średnie trwanie życia wyrażone w miesiącach.

Ta prosta formuła sprawia, że dość proste jest również przeliczenie nowej emerytury. Polega ono po prostu na uwzględnieniu w wysokości emerytury składek, które doszły w efekcie dorabiania. Ważne są tu jednak terminy. Otóż wniosek o przeliczenie nowej emerytury można złożyć dopiero po roku od jej przyznania, chyba że wcześniej zrezygnowaliśmy z dorabiania i przestano nam doliczać składki. W takim przypadku można złożyć wniosek po zaprzestaniu wpłacania składek.

Jeśli kontynuujemy zatrudnienie, pobierając jednocześnie emeryturę, z kolejnymi wnioskami o przeliczenie możemy występować w odstępach rocznych.

Przeliczenie starej emerytury

Ustawa emerytalna przewiduje dwie możliwości przeliczenia starej emerytury. Pierwsza polega na uwzględnieniu dodatkowych okresów składkowych. W takim przypadku kwotę emerytury zwiększa się, doliczając po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury (ustalonej z uwzględnieniem waloryzacji) za każdy rok (miesiąc) okresów składkowych. Przy przeliczeniu uwzględnia się tylko pełne miesiące. Podstawa wymiaru emerytury nie ulega wtedy zmianie.

Druga możliwość przeliczenia starej emerytury polega na ponownym obliczeniu wysokości świadczenia od przeliczonej podstawy wymiaru. Na tym sposobie przeliczania można więcej zyskać - oprócz zwiększonego stażu, ZUS może uwzględnić aktualnie obowiązującą (w momencie składania wniosku) kwotę bazową, przez co automatycznie zwiększą się również podstawa wymiaru emerytury i jej część socjalna.

Aby zrozumieć mechanizm podwyżki, przypomnijmy, że tzw. stara emerytura stanowi sumę 24 proc. kwoty bazowej (tzw. części socjalnej świadczenia) oraz po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok (miesiąc) okresów składkowych i po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok (miesiąc) okresów nieskładkowych.

Kiedy ZUS uwzględni przeliczenie podstawy wymiaru emerytury? Otóż jeśli po uwzględnieniu dodatkowego stażu okaże się, że dodatkowe zarobki emeryta były na tyle wysokie, iż nowy indywidualny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury będzie wyższy - do przeliczenia emerytury zastosowana zostanie kwota bazowa, obowiązująca w dniu zgłoszenia wniosku o ponowne obliczenie emerytury.

Tak wyliczone świadczenie, a więc z wyższym wskaźnikiem i obliczone od nowej, zazwyczaj wyższej kwoty bazowej, z pewnością okaże się znacznie korzystniejsze. Tym bardziej, że wzrośnie wtedy nie tylko część składkowa emerytury, ale i jej część socjalna.

A co, jeśli nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury okaże się niższy od starego? Wówczas jest jeszcze szansa na podwyższenie sobie emerytury. Dotyczy to emerytów osiągających zarobki powyżej 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, którym zawieszono wypłaty świadczenia. Chodzi o okres od ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury (od przeliczonej podstawy wymiaru). Wnioskujący może wtedy nawet wskazać zarobki niższe - uzyskane, w całości lub w części, po przyznaniu emerytury. W takim przypadku ZUS również obliczy emeryturę od kwoty bazowej obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury. I może się wtedy zdarzyć, że pomimo niższego wskaźnika nowa emerytura okaże się jednak wyższa, gdyż zostanie ustalona od nowej, korzystniejszej kwoty bazowej.

Na zakończenie ważna uwaga: starą emeryturę można przeliczać co kwartał kalendarzowy, a więc częściej niż nową emeryturę.