EKSPERT RADZI: Kto może otrzymać obywatelstwo polskie

Obywatelstwo polskie jest co do zasady "dziedziczone" po przodkach, nawet jeżeli ktoś się urodził poza granicami Polski. Jednak warunki nabycia obywatelstwa polskiego zmieniały się na przestrzeni lat, tj. od 1920 r. kiedy to weszła w życie pierwsza ustawa o obywatelstwie polskim.

Trzeba więc dokładnie sprawdzić, czy dziadek zięcia był obywatelem polskim. Pełen wykaz zmieniających się na przestrzeni lat przepisów można znaleźć m.in. na stronie obywatelstwo.eu. Wówczas odpowiedni jest tryb tzw. stwierdzenia obywatelstwa polskiego.

W celu uzyskania wspomnianego poświadczenia należy złożyć w konsulacie następujące dokumenty:

• wniosek do właściwego wojewody o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego (podpisany przez wnioskodawcę)
• szczegółowy życiorys, własnoręcznie napisany, odatowany i podpisany uwzględniający informacje o dacie i miejscu urodzenia, rodzicach, miejscach zamieszkania w Polsce, dacie nabycia obywatelstwa obcego, o występowaniu o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego na obce, służbie wojskowej oraz przebiegu pracy zawodowej,
• poświadczenie posiadania obywatelstwa obcego wraz z datą jego nabycia (paszport narodowy lub dokument zaświadczający o naturalizacji, wraz z tłumaczeniem na język polski)
• kserokopie dokumentów wojskowych,
• poświadczone, kopie dokumentów potwierdzające dane zawarte w kwestionariuszu i życiorysie. Jeżeli są to dokumenty zagraniczne, np. akty małżeństwa, urodzenia, zgonu, niezbędne jest ich przetłumaczenie na język polski. Kopie dokumentów powinny być poświadczone przez Konsula lub notariusza w Polsce.
• kopię ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość (paszport, prawo jazdy, dowód osobisty - strona ze zdjęciem),
• opłatę konsularną wskazaną w załączonym wniosku.

Jeżeli dziadek zięcia nie był obywatelem polskim to należy traktować go jako cudzoziemca. Obecnie kwestię nabycia obywatelstwa polskiego reguluje ustawa z 1962 r. o obywatelstwie polskim.

Jednym ze sposobów nabycia obywatelstwa jest nadanie obywatelstwa przez Prezydenta RP. Cudzoziemcowi można na jego wniosek nadać obywatelstwo polskie, jeżeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub posiadając prawo stałego pobytu na terytorium RP co najmniej 5 lat.

W przypadkach szczególnie uzasadnionych, których ustawa nie precyzuje, można nadać cudzoziemcowi na jego wniosek obywatelstwo polskie, chociażby nie spełniał on tych warunków. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. O nadaniu obywatelstwa polskiego orzeka Prezydent RP.

Podanie o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkałe za granicą wnoszą za pośrednictwem właściwego konsula. Szczegółowy tryb postępowania w sprawach o nadanie obywatelstwa polskiego oraz wzory zaświadczeń i wniosków w tych sprawach określa rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 14 marca 2000 roku. (Dz. U. Nr 18, poz. 231). Pani zięć mógłby się starać o nadanie obywatelstwa polskiego w ten sposób.

Ewentualnie, Pani zięć mógłby skorzystać z tzw. uproszczonego sposobu nabycia obywatelstwa polskiego, zgodnie z którym cudzoziemiec, zarówno mężczyzna jak i kobieta, który pozostaje co najmniej 3 lata w związku małżeńskim zawartym z osobą posiadającą obywatelstwo polskie i zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego WE lub posiadając prawo stałego pobytu, może złożyć oświadczenie o woli nabycia obywatelstwa polskiego przed właściwym miejscowo wojewodą. Przyjęcie złożonego przez cudzoziemca oświadczenia następuje w drodze decyzji wojewody i powoduje nabycie obywatelstwa polskiego.