Fotoplastikon z "Vabanku" w Muzeum Kinematografii

Z okazji 114 rocznicy pierwszego publicznego pokazu kinematografu braci Lumiere oraz trzecich urodzin kina Kinematograf, mieszczącego się w muzeum, obok projekcji filmów braci Lumiere zaprezentowano odrestaurowany fotoplastikon i inne zabytki techniki filmowej. Od wczoraj można się bliżej przyjrzeć tym eksponatom.

- To jeden z kilku zachowanych fotoplastikonów pochodzących z wytwórni Augusta Fuhrmanna, wynalazcy urządzenia. O jego oryginalności świadczy tabliczka znamionowa. Nasz fotoplastikon zagrał w filmie "Vabank" Juliusza Machulskiego i niech żaden inny się pod niego nie podszywa - przestrzega Barbara Kurowska, zastępca dyrektora łódzkiego Muzeum Kinematografii. - Może przy nim zasiąść jednocześnie dwadzieścia pięć osób. Oglądają wyświetlane w trójwymiarze, nieruchome obrazy. W środku bębna jest aż pięćdziesiąt obrazków w serii.

Wewnątrz fotoplastikonu znajdują się pochodzące z początku XX wieku przeźrocza. Diapozytywy były swego czasu czymś w rodzaju okna na świat. Można było przy ich pomocy oglądać aktualne wydarzenia polityczne, np. zarejestrowaną wizytę cara we Francji, ale też egzotyczne fotografie z Wietnamu czy Cejlonu. Dzięki nim można było "sięgnąć" tego wszystkiego, co dla przeciętnego Polaka było odległe i niedostępne.

Obok fotoplastikonu, który jest osią ekspozycji "Rówieśnik kinematografu. Magia seansów w fotoplastikonie", historię fotografii obrazu trójwymiarowego przedstawiają obrazy i informacje na ścianach muzeum. Zwiedzający dowiedzą się m.in. kto i kiedy wymyślił obraz trójwymiarowy oraz kiedy po raz pierwszy odbył się pokaz obrazów w trójwymiarze.

Trójwymiar wyróżniają rozmaite formy. Na wystawie można więc podziwiać obraz anaglifowy, czyli kilka nałożonych na siebie obrazów, które by zaprezentowały się w odpowiedniej głębi, wymagają zastosowania specjalnych okularów o różnych kolorach szkieł dla lewego i prawego oka. A także obraz lentikularny, na wierzchu którego przyklejano dodatkowo folię soczewkową.
- Im więcej fotografii było nakładanych na siebie, jedna na drugiej, tym większą otrzymywało się głębię obrazu - przedstawia niezwykłość uzyskiwania obrazu lentikularnego Barbara Kurowska. - Od folii zależał również kąt oglądania obrazków.

Na drugiej jubileuszowej wystawie, "Cud ożywionej fotografii. Zabytki techniki filmowej", można oglądać sprzęt filmowy: kamery i projektory, pochodzące z różnych okresów historii kina. Niektóre są unikatami na skalę światową.

- To sprzęt polski, niemiecki, francuski. Nie wszystkie projektory są kompletne, niektóre mają ponad sto lat. Wszystkie są jednak baśniowo-magiczne. Urządzenia, które dziś nazywamy rzutnikami do slajdów, to magiczne latarnie. A dlatego magiczne, bo by uzyskać obraz, wystarczyło włożyć weń kawałek szklanej płytki z namalowanym obrazkiem, ustawić w odpowiedniej odległości od ściany i zadbać o źródło światła - opowiada Barbara Kurowska z Muzeum Kinematografii.

Źródłem światła mogła być nawet zwykła świeczka, po to właśnie do niektórych projektorów były dołączane kominy, przez które wydobywał się dym. Od mocy światła, ogniskowej soczewki i ustawienia urządzenia, była uzależniona jakość obrazu na ekranie. Jak się okazuje wcale nie było to takie proste.

Obie ekspozycje to nowe stałe wystawy łódzkiego muzeum.