MKTG SR - pasek na kartach artykułów

GEOsfera Jaworzno. Wiemy, jakie stwory żyły na jaworznickiej ziemi

Anna Zielonka
To już pewne. Na naszym terenie królowały kiedyś czterometrowe potwory, które były prawdziwym postrachem jaworznickiego... morza. Mowa o notozaurach, czyli ogromnych i groźnych prajaszczurach, żyjących w "Jaworznie" 240-245 mln lat temu. Dziś zostały po nich tylko skamieniałe szczątki, których pełno w kamieniołomie Sodowa Góra.

Kości tych zwierząt badał przez kilkanaście ostatnich miesięcy naukowiec z Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Dawid Surmik. To on w latach 2012-2014 w jaworznickiej GEOsferze kierował wykopaliskami w ramach interdyscyplinarnego projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. W pracach wzięli udział m.in. studenci kierunków geologicznych.

- Po trzech sezonach zbierania materiału paleontologicznego i opracowywaniu wyników wiadomo już wiele o gadach morskich środkowego triasu, które zamieszkiwały teren Jaworzna ponad 240 mln lat temu - zaznacza. - Wyniki te doczekały się już wstępnej prezentacji na konferencji międzynarodowej oraz w krótkiej publikacji w języku angielskim. Tym samym Jaworzno już na stałe wpisało się na listę ważnych stanowisk występowania szczątków kopalnych gadów morskich w Polsce, jak również tej części Europy - dodaje.

Udało się mu zidentyfikować co najmniej jeden gatunek pradawnych zwierząt.
- Nothosaurus marchicus, bo o nim mowa, jest jednym z pierwszych notozaurów, które pojawiły się w środkowym triasie na terenie Polski południowej, Niemiec i Holandii - zaznacza paleontolog. - Nowe dane z Jaworzna i innych miejsc w tej części Polski wskazują, że był on najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem, który swoim zasięgiem obejmował znaczną część obecnej Europy Zachodniej i Polski. Wówczas w trasie tereny naszego kraju, jak Niemiec i Beneluksu stanowiły płytkie, ciepłe, epikontynentalne morze, wzdłuż którego wybrzeży żyły te zwierzęta - dodaje.

Nie jest wykluczone (ale jeszcze nie wiadomo tego na pewno), że drugim gatunkiem występującym na terenie obecnego Jaworzna był - Nothosaurus mirabilis. Jednak materiał kostny z jaworznickich wykopalisk nie pozwala na razie na precyzyjną identyfikację znalezionych zwierzęcych szczątków.

- Ale pewne jest to, że wszystkie notozaury, których kości odnajdujemy na terenie Sadowej Góry, osiągały znaczne rozmiary i były postrachem ówczesnego morza - podkreśla dalej Dawid Surmik. - Nieliczne na razie szczątki wskazują także na występowanie innych gadów i wielu gatunków ryb, które żyły w jaworznickich wodach - dodaje.

Na pewno w GEOsferze odbędą się jeszcze niejedne wykopaliska. Materiał paleontologiczny jest tam bowiem bardzo bogaty, a poszczególne warstwy ziemi są dobrze wyeksponowane, dzięki pracom odbywającym się niegdyś w dawnym kamieniołomowi.
- Odkrycia, po ich opracowaniu, będą sukcesywnie eksponowane na miejscu w formie stałych wystaw w miarę przyszłej rozbudowy ośrodka w Jaworznie. Niektóre okazy można już zobaczyć w GEOsferze - zaznacza paleontolog.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!