Historia Łodzi: Jarociński kupił fabrykę od Herbsta i ją rozbudował

Zanim jednak doszło do tych transakcji, musimy się cofnąć do lat 1878-1881, gdy właścicielem nieruchomości był Józef Stegman oraz lat 1881-84, gdy posiadaczem był Leon Werner. To właśnie on postawił tam budynki fabryczne, które w 1884 roku za 60 tys. rubli sprzedał Edwardowi Herbstowi.

Z ustaleń Piotra Ugorowicza z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi wynika, że wkrótce doszło do dwóch transakcji. Najpierw w 1888 roku Herbst sprzedał Jarocińskiemu działkę z fabryką, a w 1892 roku parcelę z willą i ogrodem. Kto i kiedy zbudował willę? Nie wiadomo.

Ciekawe są natomiast dzieje działki z rezydencją, którą w 1880 roku od Kolegium Ewangelicko-Augsburskiego kupił Aron Bornstein i szybko sprzedał małżeństwu Gustawa i Leokadii Keilichów. W 1882 roku parcelę kupił wspomniany właściciel pobliskiej fabryki - Leon Werner i wkrótce sprzedał firmie Dom Handlowy "Albert Hohedlinger i Kompania". Na planie z 1883 roku willa, którą potem przekształcono w biurowiec, już widnieje. Dopiero w 1888 roku posesję kupił Edward Herbst i sprzedał Jarocińskiemu.

Powyższe ustalenia oznaczają, że Jarociński nie zbudował fabryki w tym miejscu - taka informacja pojawia się w różnych publikacjach, a jedynie ją rozbudował. Dwa jego największe przedsięwzięcia to budowa potężnego magazynu przędzy (z wieżą klatki schodowej pośrodku) w formie warowni średniowiecznej, a także dwukrotna rozbudowana tkalni z dachem szedowym. - Dziś jest to największa, oryginalna hala szedowa w Łodzi - podkreśla Piotr Ugorowicz.

Po śmierci Zygmunta Jarocińskiego w 1909 roku fabrykę przejęli jego synowie: Albert i Stanisław. Po drugiej wojnie światowej fabrykę zajęło państwo i zmieniło jej nazwę: najpierw na Zakłady Przemysłu Pończoszniczego im. płk. Wacława Jurczaka, a potem na Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego "Iwona". W 1995 roku zakłady nabył Leo Gros, inwestor z Francji i uruchamił tam zakład "Archimode" będący od pięciu lat w likwidacji. Do rejestru zabytków wpisano 9 obiektów: tkalnię, magazyn przędzy, willę-biurowiec, portiernię, maszynownię, skład, kantor i oficynę mieszkalno-magazynową. Dziś obiekty te są puste i wymagają remontu.