Historia święta Trzech Króli. Zapomniane i znów odzyskane święto Objawienia Pańskiego

Matylda Witkowska

Przez 60 lat Polacy nie mieli wolnego w święto Trzech Króli. Przez ten czas o wielu zwyczajach zapomniano. Ale wystarczyło kilka lat, by pojawiły się nowe. Dziś trudno wyobrazić sobie ten dzień bez kolorowych orszaków

Święto Objawienia Pańskiego czyli potocznie Trzech Króli to jedno z najstarszych świąt chrześcijańskich. Jego obchody sięgają II wieku naszej ery. Początkowo w dniu 6 stycznia wspominano jedynie chrzest Jezusa w Jordanie, później doszły też inne wydarzenia związane z objawieniem się boskości Jezusa: narodziny, pokłon Mędrców ze Wschodu, a nawet cud w Kanie Galilejskiej.

Kiedyś było to ważne święto

W IV i w V wieku chrześcijanie zaczęli obchodzić grudniowe święta Bożego Narodzenia. Jednak Objawienie Pańskie trzymało się nieźle. W Polsce przez wieki kończyło okres Godów, czyli trwającego od Wigilii świętowania.

Szczególnie uroczyście obchodzono wigilię Trzech Króli, która była ostatnim świętym wieczorem Godów. Obowiązkowo spotykano się w rodzinnym gronie na śpiewaniu kolęd i wspólnej kolacji. 6 stycznia w kościołach święcono przedmioty kojarzące się darami niesionymi przez Mędrców. Przynoszono m.in. biżuterię, zwłaszcza złotą. Wkładano ją potem do pierwszej kąpieli narodzonym maluchom.

Świecono też kadzidło, wodę i kredę, którą później oznaczano domostwo. Nie tylko drzwi, ale i progi, ściany, płoty. Poświęconą kredą oznaczano nawet bydlęce rogi. W wigilię Trzech Króli wygaszano ogień w palenisku, a później przynoszono poświęcony z kościoła. Tradycyjnie w ten dzień otwierano się na innych: dawano sobie rytualne ciastka szczodraki, przekazywano prezenty i przyjmowano kolędników. Wybierano też migdałowego króla, a czasem i migdałową królową. W tym celu pieczono i dzielono specjalne ciasto w którym ukryty był jeden migdał.

Życie bez świętowania