Jak dobrać najbardziej odpowiedni system ogrzewania domu

Z tym dylematem stykają się głównie właściciele domów jednorodzinnych; w mieszkaniach budynków wielorodzinnych zwykle nie ma większego wyboru, gdyż inwestor stosuje zazwyczaj najtańsze i najprostsze sposoby ogrzewania mieszkań w blokach, bazujące na miejskiej sieci ciepłowniczej lub na osiedlowej kotłowni.

Przedsięwzięcie na lata

W domach jednorodzinnych problem ten pojawia się zwykle przy budowie nowego lub gruntownym remoncie starego domu. Dobór odpowiedniego ogrzewania zależy nie tylko od zasobności naszego portfela, ale też od wielu innych czynników, takich jak kubatura i konstrukcja domu, rejon kraju, położenie budynku (wolno stojący czy też w zwartej zabudowie), a także na obecności mediów, takich jak miejska sieć ciepłownicza czy obecność lub brak instalacji gazowej w danej okolicy. Wszystkie te czynniki należy uwzględnić przed podjęciem decyzji, jaki typ ogrzewania należy wybrać.

Przed ostateczny wyborem konkretnego sposobu ogrzewania naszego M należy zasięgnąć rady architekta projektującego budynek lub prowadzącego remont starego domu. Może się bowiem okazać, że wybrany przez nas system ogrzewania domu w konkretnym przypadku będzie wiązał się ze skomplikowaną przebudową czy też jego eksploatacja z powodu konstrukcji samego budynku będzie wyjątkowo droga.

Należy też pamiętać, że zmiana lub modernizacja już istniejącej sieci grzewczej w budynku jest przedsięwzięciem drogim i wykonuje się ją na wiele lat. Należy się wi ęc naprawdę przespać z tym problemem - nie tylko jedną noc - i nie podejmować decyzji pochopnie.

Kominek

Kominek to chyba najstarszy znany sposób dogrzewania pomieszczeń. Mimo że stosowany jest od niepamiętnych czasów, po wprowadzeniu pewnych usprawnień jest ciągle stosowany nie tylko jako ozdoba salonu, ale też jako metoda ogrzewania lub dogrzewania budynków mieszkalnych.

Są dwa podstawowe typy kominków: z otwartym i zamkniętym paleniskiem. Ten pierwszy jest stosowany właściwie jako ozdoba i miejsce jesienno-zimowych spotkań z przyjaciółmi. Nadaje się jedynie do dogrzewania pomieszczeń i tworzenia specyficznego nastroju. Drugi typ, po zastosowaniu systemu rozprowadzającego nagrzane powietrze po całym domu, może być stosowany jako dogrzewanie lub w cieplejszych rejonach kraju jako ogrzewanie całego budynku. Zamiast powietrza można też do rozprowadzenia ciepła wykorzystać wodę, a nawet połączyć ten układ z systemem centralnego ogrzewania, gdzie wykorzystywany jest piec opalany biomasą, olejem, węglem czy gazem.

Do największych wad zaliczamy tu drogi opał i kłopotliwą obsługę oraz silne nagrzewanie się części kominka, co grozi poważnym poparzeniem. Do zalet - domową atmosferę tworzoną przez palący się ogień oraz możliwość szybkiego ogrzania pomieszczeń nawet latem.

Piec kaflowy

Pewną odmianą kominka są piece kaflowe. Dziś używane jedynie jako ozdoba domów kreowanych na stare dworki. Ich niewielka sprawność oraz konieczność kłopotliwego dostarczania opału sprawia, że obecnie w tej swojej dawnej węglowej postaci są już niestosowane. Buduje się je jedynie jako element tworzący nastrój pomieszczenia, ale wewnątrz instalowane są rury z ciepłą wodą lub elektryczne spirale grzejne działające na zasadzie pieca akumulacyjnego.

Tak zwane kaloryfery

Drugim stosowanym od co najmniej 100 lat systemem ogrzania mieszkań jest ogrzewanie wodne. Składa się ono ze źródła ciepła (pieca), rur rozprowadzających ciepłą wodę po pokojach oraz grzejników zwanych popularnie kaloryferami. Ogrzewanie to ma wiele rozwiązań zależnie od jego konstrukcji - są systemy obiegu zamkniętego z instalacją dwururową, system grawitacyjny dwururowy, system z pompą jednorurowy lub dwururowy zamknięty i wiele innych. Niezależnie od rodzaju system ogrzewania wodnego jest najczęściej stosowany, głównie względu na prostotę obsługi, którą zapewniają wszystkie typy obecnie produkowanych źródeł ciepła (piece), bezpieczeństwo eksploatacji, niską temperaturę powierzchni grzejników.

Wady to wysoki koszt inwestycji, możliwość zamarzania oraz duża bezwładność rozruchowa, co wyklucza jego zastosowanie przy dogrzaniu budynku na jeden - dwa dni. Do wad należy również mała estetyka grzejników, mimo że dawno minęły już czasy żeliwnych żeberek.

Dziś powszechnie stosowane są grzejniki konwektorowe dwu lub jedno płytowe, połączone z termozaworem. Ich najważniejszym elementem jest wężownica grzejna. Powierzchnia wymiany ciepła została w nich powiększona poprzez ożebrowanie, które jest odizolowane od obudowy grzejnika. Dzięki temu powierzchnia konwektora nagrzewa się bardzo powoli, a udział oddawania ciepła poprzez promieniowanie nie przekracza 20 proc. Obudowa pełni jedynie funkcję osłonową i dekoracyjną.

Mimo wysokiej sprawności, grzejniki konwektorowe wciąż są nielubianym przez projektantów wnętrz elementem mieszkania, dlatego wprowadzono pewne jego usprawnienie w postaci wodnego ogrzewania podłogowego. Zamiast grzejników mieszkanie jest nagrzewane od podłogi, pod którą jest umieszczona rurowa instalacja grzejna.

Ten rodzaj wodnego ogrzewania pomieszczeń jest jeszcze droższy w wykonaniu od ogrzewania przez grzejniki i trudny do zastosowania w starych budynkach z tego względu, że wymaga specjalnego przygotowania jastrychu, co zmniejsza wysokość pomieszczeń (podłoga jest wówczas o wiele grubsza). Ma on zarówno swoich zwolenników, którzy nie szczędzą mu pochwał za równomierne i efektywne rozprowadzanie ciepła, jak i przeciwników, którzy wytykają mu kłopotliwą instalację i wysokie koszty takiej inwestycji.

Naszymi decyzjami rządzi głównie ekonomia, więc zachęty muszą być ekonomiczne i prawne

Znaczna część polskiego społeczeństwa w wyborze sposobu ogrzewania kieruje się przede wszystkim względami ekonomicznymi. Uszeregowanie sposobów ogrzewania pod względem kosztów jest niemal dokładnym odzwierciedleniem usytuowania ich pod względem lokalnego oddziaływania na środowisko, przy czym im mniej kosztowny system ogrzewania, tym większe jego negatywne oddziaływanie lokalne. Jest to główna przyczyna występowania złej i bardzo złej jakości powietrza w wielu miastach.

Trudno oczekiwać, że indywidualni użytkownicy systemów grzewczych zaczną przedkładać względy ekologiczne nad ekonomiczne i zaczną użytkować droższe, ale „czystsze” systemy ogrzewania. Tym bardziej że zmiana systemu ogrzewania, dokonana przez pojedynczych użytkowników, sprawi, że będą oni ponosić wyższe koszty związane z nowym, bardziej ekologicznym systemem dostarczania ciepła, a mimo to jakość powietrza w miejscu ich zamieszkania praktycznie się nie zmieni - ze względu na emisję pochodzącą z sąsiednich posesji.

Możliwe jest jednak takie kreowanie decyzji związanych z zaopatrzeniem w ciepło osób fizycznych i prawnych, aby w jak największym stopniu ograniczyć negatywne oddziaływanie zarówno lokalne, jak i globalne.

Ważną rolę mają tu do odegrania samorządy lokalne. To samorządy ponoszą główny ciężar działań, które mają na celu ograniczanie skali emisji zanieczyszczeń. Powinny więc dysponować kompletnym, wynikającym z przepisów prawa, zestawem narzędzi, które byłyby stosowane w zależności od potrzeb i przyjętych lokalnych planów działania na rzecz poprawy jakości powietrza.