Jak dostać dodatek mieszkaniowy. To ważne dla osób, które mają niską emeryturę bądź rentę

Jest to pomoc finansowa przyznawana przez gminy (w praktyce zwykle przez ośrodki pomocy społecznej) osobom, które są w trudnej sytuacji materialnej. Dodatek pokrywa część ich wydatków na utrzymanie mieszkania lub domu. Podstawę prawną przyznawania dodatków stanowi ustawa z 21 czerwca 2001 roku o dodatkach mieszkaniowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 roku poz. 180). Zgodnie z nią, z dodatku można skorzystać, jeśli łącznie zostaną spełnione trzy warunki.

Po pierwsze: niski dochód

Dopuszczalna wysokość dochodu zależy od tego, czy mieszkanie lub dom zamieszkuje osoba samotna, czy też gospodarstwo jest wieloosobowe. W przypadku prowadzących gospodarstwo domowe samotnie, zasadą jest to, że dochód nie powinien przekraczać 175 proc. najniższej emerytury. Dla gospodarstw domowych prowadzonych przez co najmniej dwie osoby, próg jest równy 125 proc. najniższej emerytury na każdego z domowników.

Aktualnie najniższa emerytura ma wysokość 1.029,80 zł brutto. Oznacza to, że w przypadku osób samotnych, chcących ubiegać się o dodatek, dopuszczalny średni miesięczny dochód wynosi obecnie 1 802,15 zł brutto, zaś w przypadku rodzin - 1 287,25 zł brutto na każdego domownika.

Co istotne, brany jest tu pod uwagę średni miesięczny dochód z ostatnich trzech miesięcy sprzed złożenia wniosku o dodatek.

Przy ustalaniu wysokości dochodów nie uwzględnia się niektórych rodzajów dochodu. Dochody, które nie są tu uwzględniane, to przede wszystkim:

• świadczenia pomocy materialnej dla uczniów,
• jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka,
• dodatki z tytułu urodzenia dziecka,
• pomoc w zakresie dożywiania,
• zasiłki pielęgnacyjne,
• zasiłki okresowe z pomocy społecznej,
• jednorazowe świadczenia pieniężne i świadczenia w naturze z pomocy społecznej,
• dodatki mieszkaniowe.

Przy ustalaniu, czy wysokość dochodu pozwala na skorzystanie z dodatku mieszkaniowego, od dochodów odlicza się składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe oraz koszty uzyskania przychodu.

Wyjątkowo dodatek mieszkaniowy może też zostać przyznany osobie, której dochody przekraczają limit, jeśli przekroczenie nie jest wyższe od dodatku, który może zostać przyznany. W opisanej sytuacji dodatek zostanie zmniejszony o kwotę, o którą dochód przekracza podstawowy limit.

Po drugie: tytuł prawny do lokalu

O dodatek może starać się tylko osoba, która ma tytuł prawny do zajmowanego mieszkania lub domu. Tytuł ten mają przede wszystkim:

• najemcy lub podnajemcy mieszkania,
• członkowie spółdzielni mieszkaniowej, którzy mają spółdzielcze prawo do lokalu,
• właściciele mieszkań,
• właściciele budynków, jeśli zajmują mieszkania w tych budynkach.

Dopuszczalne jest też przyznanie dodatku osobie, która zajmuje mieszkanie bez tytułu prawnego, ale jest w trakcie oczekiwania na przysługujący jej lokal zamienny lub socjalny.

Po trzecie: odpowiednia powierzchnia mieszkania lub domu

Dodatek mieszkaniowy może zostać przyznany tylko tym, których lokal nie przekracza tzw. powierzchni normatywnej. Wynosi ona: 35 mkw. dla jednej osoby; 40 mkw. dla dwóch osób; 45 mkw. dla trzech osób; 55 mkw. dla czterech osób; 65 mkw. dla pięciu osób; 70 mkw. dla sześciu osób; plus 5 mkw. dla każdej następnej osoby.

Podobnie, jak w przypadku warunku związanego z dochodem, wyjątkowo dopuszczalne jest przekroczenie powierzchni normatywnej. Maksymalne dopuszczalne przekroczenie to 30 proc. Jeśli jednak pokoje i kuchnia nie zajmują więcej niż 60 proc. całej powierzchni użytkowej mieszkania, dopuszczalne jest przekroczenie o 50 proc. W sytuacji, gdy wśród domowników jest osoba niepełno-sprawna poruszająca się na wózku inwalidzkim lub taka, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, powierzchnia normatywna jest zwiększana o 15 mkw.

Wysokość dodatku

W dość prosty sposób możemy samodzielnie obliczyć, ile będzie wynosił przysługujący nam dodatek mieszkaniowy. W tym celu:

1. Trzeba zsumować wydatki będące podstawą obliczenia dodatku, przede wszystkim: czynsz; koszty eksploatacji i remontów ponoszone w mieszkaniach spółdzielczych; zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną ponoszone przez właścicieli mieszkań; koszt energii cieplnej; wydatki na wodę; opłaty za odbiór nieczystości stałych i płynnych.
2. Należy policzyć, jaka część wydatków stanowiących podstawę obliczenia dodatku przypada proporcjonalnie na normatywną część powierzchni lokalu (np. na 40 mkw. w przypadku osób prowadzących dwuosobowe gospodarstwo).
3. Osoba zainteresowana powinna ustalić udział własny w czynszu, a więc część opłat, którą lokator musi pokryć z własnej kieszeni. Progi dochodu zależą od wysokości najniższej emerytury. Zmieniają się więc przy okazji każdej waloryzacji emerytur.
4. Od wyniku uzyskanego w punkcie drugim trzeba odjąć wynik uzyskany w punkcie trzecim. Dodatek nie może być wyższy niż 70 proc. wyniku uzyskanego w punkcie drugim.

Dodatek nie zostanie przyznany, jeśli po dokonaniu powyższych obliczeń okaże się, że miałby on wynosić mniej niż 2 proc. najniższej emerytury (obecnie 20,60 zł). Zasadą jest to, że dodatek nie jest wypłacany do rąk osoby uprawnionej, ale przelewany na konto zarządcy domu, w którym mieszka osoba uprawniona.

Udział własny w czynszu

• Osoby samotne z dochodem niższym niż 1 544,70 zł - udział własny w czynszu wynosi 15 proc.
• Osoby samotne z dochodem 1 544,70 zł lub więcej - udział własny 20 proc.
• Gospodarstwo 2-, 3-, 4-osobowe z dochodem na osobę mniejszym niż 1 029,80 zł - udział własny 12 proc.
• Gospodarstwo 2-, 3-, 4-osobowe z dochodem na osobę 1 029,80 zł lub więcej - udział własny 15 proc.
• Gospodarstwo 5-osobowe lub większe z dochodem na osobę mniejszym niż 1 029,80 zł - udział własny 10 proc.
• Gospodarstwo 5-osobowe z dochodem na osobę 1 029,80 zł lub więcej - udział własny 12 proc.