Jak ochronić swoje prywatne dane przed wyciekiem w internecie? Poznaj te proste metody

Jednym z najpoważniejszych cyberzagrożeń, nie tylko dla firm, ale każdego użytkownika internetu, jest ransomware – oprogramowanie, które szyfruje dane, żądając okupu za ich odblokowanie. Celem ataku z wykorzystaniem takiego oprogramowania może stać się każdy, i to więcej niż jeden raz.

Jak wykazał raport Veeam Ransomware Trends 2023, w ciągu ostatniego roku ofiarą ransomware było nawet 85% przedsiębiorstw.

Przestępcy liczą na wykorzystanie pośpiechu i nieuwagi ofiary. Dlatego warto zwolnić i zachować czujność, aby uniknąć prostych błędów podczas korzystania z internetu. Jeśli otrzymana oferta handlowa lub wiadomość o promocjach brzmi zbyt dobrze, aby była prawdziwa, to prawdopodobnie tak właśnie jest.

Oprogramowanie takie jak ransomware najczęściej rozsyłane jest z pomocą phishingu. Dlatego zawsze szukaj znaków ostrzegawczych, nie klikaj w nieznane lub podejrzane linki czy załączniki, nie odpowiadaj na wiadomości, których nie oczekujesz ani na te od nieznanych nadawców. Uważaj też na automatyczne podpowiedzi adresatów w e-mailach i opcję „odpowiedz wszystkim”, aby nie wysłać poufnych informacji do niewłaściwej osoby.

Złamanie hasła bazującego na dacie urodzenia czy imionach bliskich często zajmuje przestępcom zaledwie kilka sekund. Zasada jest prosta: im hasło dłuższe, tym silniejsze. Wykorzystuj części fraz lub zdań i ciągi znaków, aby tworzyć długie hasła, które łatwo jest zapamiętać, ale trudno odgadnąć.

Hasła powinny być różne. Nie powinniśmy posiadać jednego krótkiego hasła do wszystkich kont. Warto mieć różnorodne, długie hasła, tak aby były trudne do odgadnięcia – najlepiej ze znakami specjalnymi i błędami ortograficznymi.

Podnieść poziom bezpieczeństwa może również włączenie tzw. logowania wieloskładnikowego. To dodatkowe potwierdzenie SMS-em lub kodem w aplikacji. Dzięki temu system będzie mieć pewność, że to właśnie my się logujemy. Pomocne może być również posiadanie fizycznego klucza sprzętowego, który działa podobnie, jak SMS lub kod z aplikacji. Rożnica polega tym, że klucz przypomina USB i można go nosić np. przy kluczach.

Wirusy i trojany mogą być ukryte także w wyglądających na bezpieczne i legalne witrynach internetowych, wiadomościach czy darmowych pakietach oprogramowania. Warto upewnić się, że mamy zawsze włączony (i na bieżąco aktualizowany) program chroniący przed złośliwym oprogramowaniem.

Należy korzystać z bezpiecznych sieci: jeśli Wi-Fi nie jest szyfrowane, należy używać VPN lub innej ochrony.

Ważne i często odwiedzane strony warto zapisać w zakładkach przeglądarki, aby uniknąć ryzyka wejścia na fałszywe witryny. Warto pamiętać również, że wszystko, co udostępnimy w mediach społecznościowych, staje się publiczne, niezależnie od ustawień prywatności.

Pamiętaj o bezpieczeństwie także poza biurem i w miejscach publicznych. Nie rozmawiaj o poufnych sprawach ani nie wpisuj wrażliwych danych, np. logowania w miejscach, w których inni mogą je zauważyć lub usłyszeć. Jeśli to możliwe, używaj ekranu prywatności i upewnij się, że wyświetlacz urządzenia nie jest widoczny dla osób postronnych.

Nawet publicznie dostępne porty ładowania mogą stanowić ryzyko. Aby nie paść ofiarą tzw. juice jacking, czyli kradzieży informacji za pomocą publicznych portów USB, używaj własnego powerbanku.

Nie da się chronić wrażliwych danych, jeśli nie wiemy, gdzie one są przechowywane lub które informacje są poufne i powinny być zabezpieczone. Kluczowe jest rozpoznanie, jakie dane znajdują się na jakich urządzeniach. Na tej podstawie można ustalić, na których urządzeniach powinniśmy skupić uwagę w pierwszej kolejności.

Dzięki połączonym ze sobą urządzeniom oraz technologii ułatwiającej komunikację między urządzeniami a chmurą prywatnego sprzętu używamy do pracy, a sprzętu służbowego – do spraw prywatnych.

Rośnie ryzyko przechwycenia przez przestępców danych przesyłanych wewnątrz sieci. Dlatego, aby chronić wrażliwe informacje, powinniśmy zabezpieczać każde smart urządzenie podłączone do internetu. Upewnij się, że stosujesz oprogramowanie antywirusowe, silne hasła czy kontrolę dostępu do zasobów. Konieczna jest też zmiana domyślnych haseł ustawianych fabrycznie przez producentów urządzeń.

Poufne dane nie powinny być dostępne dla osób trzecich. To zasada zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym. Nawet jeśli ufasz zespołowi czy przyjaciołom, nie oznacza to, że każdy powinien mieć dostęp do wszystkich informacji.

Zastanów się, kto ma wgląd w zasoby oraz urządzenia i ograniczaj dostęp tylko do koniecznego zakresu. Jeśli masz taką możliwość, korzystaj z uwierzytelniania wieloskładnikowego. Pomoże to chronić poufne informacje i zredukować potencjalne szkody w razie ich naruszenia.

Nie ignoruj żadnego zagrożenia czy podejrzenia oszustwa. Zastanów się, czy wiesz, co zrobić, gdy dane zostaną naruszone i kogo poinformować o incydencie. Wszelkie próby oszustwa warto zgłaszać w swoim banku oraz instytucjach takich jak CERT czy NASK.

Jeśli zagrożenie dotyczy służbowego sprzętu czy skrzynki mailowej, kluczowe jest postępowanie zgodnie z firmowym planem zgłaszania incydentów związanych z cyberbezpieczeństwem. Im wcześniej zespół ds. bezpieczeństwa dowiaduje się o zagrożeniu, tym szybciej może na nie zareagować.

Nawet jeśli posiadasz najlepsze zabezpieczenia, możesz stać się celem cyberataku i stracić dostęp do danych. Warto więc posiadać dodatkową ochronę i regularnie tworzyć kopie zapasowe zasobów. Pozwoli to szybko przywrócić dane i uniknąć bezpowrotnej utraty ważnych dokumentów czy zdjęć.

Firmy powinny posiadać co najmniej trzy kopie ważnych danych na dwóch różnych rodzajach nośników. Przynajmniej jedna z nich powinna się znajdować w trybie offline, poza siedzibą firmy i być odizolowana od sieci lub niezmienialna. Ważne jest także upewnienie się, że kopie zapasowe zostały wykonane bezbłędnie (zasada 3-2-1-1-0).

Cyberprzestępcy stale zmieniają swoje metody. Dlatego konieczne jest ciągłe aktualizowanie swojej wiedzy o zagrożeniach i regularne szkolenie pracowników w zakresie cyberhigieny, aby potrafili rozpoznać próby oszustwa i podejrzane incydenty. Nieświadomy użytkownik często okazuje się najsłabszym ogniwem w systemie zabezpieczeń, ale wyposażony w odpowiednią wiedzę, może też być jego ważną częścią.