Jaka szczoteczka do zębów jest najlepsza? Zalety i wady 10 rodzajów szczotek i gadżetów do higieny jamy ustnej

Która szczoteczka do zębów jest najlepsza? Zalety i wady 10 rodzajów szczotek i gadżetów do higieny jamy ustnej

Higiena jamy ustnej to podstawa profilaktyki próchnicy, na którą według badań cierpią niemal wszyscy Polacy. Jak podaje NIK, ma ją już 80 procent dzieci i 92 procent nastolatków, a wg Ministerstwa Zdrowia problem próchnicy dotyczy 99,9 proc. obywateli w wieku 35-44 lat. Z kolei z badań wykonanych na zlecenie GSK Consumer Healthcare wynika, że ponad połowa osób powyżej 40. roku życia nosi protezy zębowe.

Nic dziwnego, skoro statystyczny Polak zużywa 3,5 tubki pasty do zębów rocznie, a ok. 20 procent osób nie używa jej wcale. Tyle samo mieszkańców naszego kraju myje zęby tylko raz dziennie, a szokująca liczba 3,8 mln rodaków nie myje zębów w ogóle!

Co więcej, w jednym z badań ankietowych ponad 90 proc. uczestników uznało, że fluor obecny w pastach do zębów nie wzmacnia ich szkliwa (co tak naprawdę wiąże się z ich istotną ochroną przed próchnicą).

Palącą potrzebą jest więc edukacja społeczeństwa odnośnie znaczenia mycia zębów – zwłaszcza, że przybywa dowodów na związek obecności bakterii w jamie ustnej z rozwojem chorób cywilizacyjnych, których ryzyko można by znacząco zmniejszyć.

Ważne jest, by myć zęby regularnie – nie trzeba robić tego po każdym posiłku, bo wystarczy 2 razy dziennie przez 3 minuty – a także czyścić przestrzenie międzyzębowe; ponadto warto usuwać osad z języka, co pomaga też zadbać o świeży oddech. Co ważne, szczotkę manualną (lub końcówkę tej elektrycznej) należy wymieniać nie rzadziej niż co 3 miesiące lub w zależności od stopnia zużycia.

Jaką więc wybrać szczoteczkę? Lepsza jakakolwiek niż żadna, ale jeśli już porównywać dostępne rodzaje, warto rozważyć ważne kwestie.

Szczoteczka manualna
Najpopularniejszy rodzaj szczoteczki do zębów jest dostępny w dziesiątkach, jak nie setkach wersji. Dostępne są produkty z włosiem o różnej twardości, którą należy dostosować do jakości szkliwa nazębnego, techniki mycia (głównie siły nacisku) i zdrowia dziąseł, a także o różnej wielkości główki czy szerokości rączki, którą warto wybrać odpowiednio do sposobu jej chwytania i manewrowania w jamie ustnej.

Zaletą ręcznej szczotki jest niska cena, wynosząca od kilku do kilkunastu złotych. Dla lepszego czyszczenia warto jednak zainwestować nieco więcej w produkt wyposażony w kilka rodzajów włosia, najlepiej ułożonego pod różnymi kątami, oraz gumowe wypustki (dostępne są też szczotki z włosiem pokrytym granulkami gumy). Wadą szczoteczki manualnej jest konieczność zastosowania odpowiedniej techniki, by uzyskać optymalną jakość czyszczenia zębów, a w porównaniu z tą soniczną – słabe usuwanie osadów w okolicach przestrzeni między zębowych.

Szczoteczka elektryczna
Szczoteczka elektryczna to urządzenie akumulatorowe – ze względu na zanieczyszczenie środowiska i zużywanie w szybszym tempie niż to deklarowane przez producenta niepolecane są te na baterie, których wymiana nie jest możliwa. Elektryczne szczotka jest zazwyczaj wyposażona w obrotową głowicę z włosiem – czyści więc zęby za sprawą ruchów rotacyjnych. Jest wygodniejsza niż manualna, ale ze względu na sposób działania również wymaga umiejętnego stosowania i nie wykazuje takiej skuteczności jak soniczna, ale jest tańsza w eksploatacji. Szczoteczka elektryczna to inwestycja, której koszt może nie przekraczać nawet stu złotych, a końcówki (zwłaszcza w komplecie po kilka sztuk) mają cenę mogą nie kosztować nawet 10 złotych.

Szczoteczka soniczna
Szczoteczka soniczna to urządzenie elektryczne, ale działające na innej zasadzie niż popularne przyrządy z obrotową głowicą.
Jej końcówka przypomina zwykłą szczoteczkę manualną, jednak dzięki zastosowaniu ultradźwięków włosie wykonuje ruchy oscylacyjne, co pozwala osiągnąć doskonałe efekty myjące. Powoduje bowiem powstawanie bąbelków powietrza, które wraz z pastą dostają się między zęby, a także odrywanie się zanieczyszczeń i osadów ze szkliwa. Działanie to dotyczy również przestrzeni międzyzębowych oraz linii dziąseł – przy odpowiedniej technice mycia nie stwarza zagrożenia ich podrażnieniem. Szczoteczką soniczną należy myć zęby w specyficzny sposób: zamiast szorować, główkę należy przesuwać powoli ruchem wymiatającym.

Koszt sonicznej szczoteczki do zębów to od ok. stu złotych nawet do powyżej tysiąca, przy czym najdroższe modele wyposażone są np. w urządzenia do sterylizacji końcówek za pomocą promieni UV. Również końcówki do takich szczoteczek są droższe niż do tych elektrycznych, a cena zależy nie tylko od marki, ale również od rodzaju. Za tą o działaniu wybielającym trzeba zapłacić nawet kilkadziesiąt złotych. Jest to jednak inwestycja opłacalna, bo korzystając z takiego produkty można oszczędzić na dentyście, np. uniknąć konieczności usuwania kamienia nazębnego. Należy jednak pamiętać, że nawet najlepsze urządzenie ultradźwiękowe nie oczyści w stu procentach szkliwa między zębami, dlatego niezależnie od wyboru szczotki zawsze trzeba stosować nitkę do zębów.

Szczoteczka z węglem aktywnym
Węgiel aktywny to nie tylko modny, ale przede wszystkim skuteczny składnik kosmetyków i past do zębów, ponieważ jego cząstki wchłaniają bakterie i zanieczyszczenia obecne na zębach. Może też stanowić składnik włosia manualnych szczoteczek do zębów, zwiększając ich moc czyszczącą. Szczoteczka z włosiem czarnym od węgla kosztuje zwykle tyle, co droższa szczoteczka manualna i mogą korzystać z niej osoby, które nie lubią past do zębów z dodatkiem tego składnika.

Ekologiczna szczoteczka bambusowa
Większość szczoteczek do zębów i ich końcówek to produkty z tworzyw sztucznych, przez co ich używanie przyczynia się do wzrostu zaśmiecenia i degradacji środowiska. Dla osób stawiających na ekologię dobrym wyborem są ulegające biodegradacji produkty wykonane z bambusa (jako surowiec odnawialny roślina rośnie szybko i nie ma szczególnych wymagań) oraz naturalnego włosia. Zaletą szczoteczki bambusowej jest koszt wynoszący od kilku do kilkunastu złotych, natomiast wadą jest na pewno niższa skuteczność czyszczenia zębów niż w przypadku używania nowoczesnych szczoteczek syntetycznych, a zwłaszcza sonicznych.

Szczoteczka do nadwrażliwych zębów
Przy nadwrażliwości zębów, związanej przede wszystkim z osłabionym, cienkim szkliwem, zalecane jest używanie szczoteczki manualnej lub sonicznej o bardzo miękkim włosiu, która nie powoduje jego ścierania ani podrażnienia. Informacja o takich cechach jest zazwyczaj umieszczana na opakowaniu. Niektóre z takich produktów mają też charakterystyczny rodzaj włosia z kępkami o różnej długości. Ich cena jest podobna, jak w przypadku klasycznej szczoteczki ręcznej. Skuteczność mycia może być jednak mniejsza, najważniejsze jednak, by z powodu nadwrażliwości zębów nie rezygnować z ich czyszczenia w jakikolwiek sposób.

Szczoteczka międzyzębowa
Szczoteczka przypominająca tą do mycia butelek, ale w miniaturowej skali, umożliwia dotarcie do niezbyt ciasnych przestrzeni międzyzębowych. Jest też przeznaczona do stosowania w przypadku noszenia założonego na stałe aparatu ortodontycznego. Szczoteczki te są dostępne w wersjach o różnej grubości, zależnie od odległości między zębami. Występują jako oddzielne jednorazowe gadżety lub końcówki przeznaczone do mocowania w specjalnym uchwycie. Za kilka sztuk można zapłacić od kilku do kilkunastu złotych. Stosowanie tego przyrządu uzupełni mycie zębów za pomocą szczoteczki z główką.

Flosser lub nić dentystyczna
Nawet najskuteczniejsza szczoteczka do zębów czy irygator nie usuną dokładnie osadów z przestrzeni międzyzębowych, zwłaszcza tych ciasnych. Dlatego raz dziennie, najlepiej wieczorem, należy zdjąć je mechanicznie za pomocą nici dentystycznej, odwijanej
z rolki lub umocowanej na niewielkim gadżecie – flosserze. Choć ten drugi jest znacznie wygodniejszy, przeznaczony dla osób bez wprawy w używaniu nitki i ułatwiający uniknięcie skaleczenia dziąsła, ma też swoje wady. Jego używanie jest nie tylko nieekologiczne, ale także wiąże się z traktowania wielu przestrzeni międzyzębowych za pomocą jednego kawałka nitki. Po nabyciu nawyku czyszczenia tych strategicznych punktów warto więc przerzucić się na nić dentystyczną, najlepiej nasączoną fluorem lub z węglem drzewnym. Kilkadziesiąt flosserów można kupić już za kilka-kilkanaście złotych, a nitka o długości kilkudziesięciu metrów kosztuje ok. 10 zł, podczas gdy jednorazowo używa się odcinka o długości ok. 30 cm.

Czyścik do języka
Bakterie obecne w jamie ustnej występują w szczególnie dużej liczbie na języku, stąd jego mycie poprawia nie tylko jakość zabiegów higienicznych, ale również świeżość oddechu. Język można czyścić za pomocą zwykłej szczoteczki (nawet sonicznej),
a także gumowych wypustek umieszczanych z wierzchu główki niektórych szczotek manualnych. Najlepiej jednak korzystać z oddzielnego czyścika, nazywanego też skrobakiem, lub uzupełniać w sten sposób czyszczenie języka włosiem szczoteczki. Czyściki występują w różnych wersjach, w zależności od zastosowanego rozwiązania technicznego, i kosztują tyle, co szczoteczka do zębów.

Irygator wodny
Usuwanie resztek jedzenia spomiędzy zębów to bezwzględna konieczność, by uniknąć rozwoju próchnicy w tych miejscach. Można je stamtąd zwyczajnie wypłukać przy pomocą irygatora, który wtłacza płyn dzięki wytwarzaniu zwiększonego ciśnienia. Kiedyś były to wyłącznie urządzenia podłączane do specjalnych stacji z wodą, dziś popularne są te bezprzewodowe, wyposażone w zbiorniczek na wodę lub płyn do płukania zębów i o grubości rączki niewiele większej niż szczoteczka elektryczna. Taki irygator można kupić już za 100-200 zł, a wymienne końcówki do urządzenia kosztują od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.