Budowę, z inicjatywy księżnej Salomei, która przebywała w Łęczycy po śmierci męża Bolesława Krzywoustego, rozpoczął arcybiskup gnieźnieński Jakub ze Żnina, lub, jak podają inne źródła, biskup Aleksander z Mallonne. Świątynię konsekrował arcybiskup Janik 21 maja 1161 r. - nadano jej rangę kolegiaty.
Kolegiata wielokrotnie była niszczona przez pożary i odbudowywana. Dziś jest to trójnawowa bazylika z dwiema absydami. Zbudowano ją z kamienia, który połączono zaprawą wapienną. Wykorzystano też licówkę z kostki granitowej i elementami dekoracyjnymi z piaskowca przy oknach, gzymsach i w narożnikach wież. Od zachodu znajdują się dwie czworoboczne wieże, a od wschodu dwie okrągłe baszty. Kruchta osłania najbardziej rozpoznawalny zabytek - portal z postacią Madonny z Dzieciątkiem, adorowanych przez dwa anioły.
Prawdopodobnie święty Wojciech w 1136 r. założył tu opactwo benedyktynów. W latach 1141 - 1161 trwała budowa obecnego kościoła na miejscu kościoła opackiego.
W 1294 roku świątynia została spalona przez Litwinów. W 1331 roku odbudowano kolegiatę i zatarto częściowo jej romański charakter - do budowy stropów i filarów w nawach bocznych użyto cegły, budując je już w gotyckim stylu. W 1473 roku spaleniu uległy bezcenne archiwa i skarbiec. W1569 roku dziekan kaliski Trojan ze Ślesina kazał wybudować kruchtę dla ochrony portalu. W 1705 kolegiata została zniszczona przez Szwedów. 10 września 1939 r. polska artyleria uszkodziła wieżę kościoła, gdzie ukrywał się niemiecki obserwator. Spłonęło wyposażenie i drewniane elementy architektoniczne, ucierpiały także mury.
W latach 1948- 1961 przywrócono romański charakter budowli, pozostawiając w gotyckim stylu nawy boczne. 17 czerwca 1961 r. biskup Michał Klepacz dokonał rekonsekracji kolegiaty. W 1967 r. w Tumie odbyły się obchody Uroczystego Milenium Chrztu Polski. Mszę św. odprawił ks. kardynał Karol Wojtyła.
W maju tego roku archikolegiata obchodziła 850-lecie konsekracji - patronat nad wydarzeniem objął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
