Kropiwnicki miał rację

Skąd nagle ten powrót do Kropiwnickiego i Niemców? Za sprawą Niemców i ich filmu "Nasze matki, nasi ojcowie", który przykuwał uwagę Polaków przez ostatnie trzy wieczory. Nasze największe oburzenie wzbudził obraz polskich partyzantów z Armii Krajowej. To żywcem wyjęci z okupacyjnej propagandy "Polnische Banditen", brudni i odrażający zarówno fizycznie, jak i moralnie. Ta filmowa niemiecka charakterystyka żołnierzy Armii Krajowej została "wzbogacona" ich rzekomym, wręcz krwiożerczym antysemityzmem. Z drugiej strony mamy bardzo zniuansowane postacie Niemców, od potworów do "zwykłych" żołnierzy, którzy zawsze wykonują zbrodnicze rozkazy, ale nie brak w nich wątpliwości i ludzkich odruchów.

W dyskusji historyków, publicystów i dyplomatów, która odbyła się po emisji ostatniej części filmu, pojawił się kilka razy wątek nazewnictwa. Ktoś zwrócił uwagę, jak w miarę upływu czasu jako sprawców zbrodni coraz częściej wskazuje się nie Niemców, ale nazistów lub hitlerowców. Tendencję taką widać szczególnie u Niemców. Ofiary i potomkowie ofiar mówią na sprawców zbrodni po prostu "Niemcy". Rozstrzeliwani, wieszani, paleni nie pytali katów, czy noszą w kieszeni legitymację NSDAP.

To rozróżnienie jest ważne dla samych Niemców, ponieważ pozwala zachować im twarz, zostawić furtkę, uniknąć stawiania znaku równości między sprawstwem zbrodni a narodowością zbrodniarzy.

Kiedy Jerzy Kropiwnicki kazał zmieniać napis na banerze, padały argumenty, że to niepotrzebne, że może wpłynie na ochłodzenie tak dobrze rozwijających się stosunków z Niemcami. Przede wszystkim jednak nie wydawało się to konieczne, bo pojęcia "hitlerowcy", "naziści" i "Niemcy" w kontekście II wojny światowej wciąż jednak są w dużym stopniu traktowane synonimicznie. Ale czy nadal będą za 30 czy 50 lat? Wtedy nie będzie już na świecie ani zbrodniarzy, ani ich ofiar, żeby przypominali, kto był kim w najokrutniejszej z wojen.

Jeśli mamy wyciągać jakieś wnioski po emisji tego filmu, to niech jeden będzie taki: gdziekolwiek upamiętniamy miejsce zbrodni, niech nie będzie nam wszystko jedno, jak nazwiemy zbrodniarzy. Kto wie, czy potem będzie się komuś chciało zamieniać hitlerowców na Niemców.