Krzewy ozdobne w ogrodzie. Jakie wybrać? [PORADNIK]

Forsycja

To chyba najbardziej popularny krzew liściasty w Polsce. Zakwitające w kwietniu forsycje, obsypane cytrynowymi lub ciemnożółtymi kwiatami, wyznaczają umowną pełnię wiosny. Kwiaty utrzymują się mniej więcej przez dwa tygodnie; są drobne, ale ponieważ otwierają się na miesiąc przed rozwojem liści, stają się doskonale widoczne, wyróżniając się na tle szarych jeszcze trawników i brunatnych po zimie iglaków. I choć po przekwitnięciu krzew staje się mało atrakcyjny, ten krótki czas wystarczy, by forsycja zapracowała sobie na miano czołowej ozdoby naszych ogrodów. Opinia to przesadna, ugruntowana w czasach, gdy wybór krzewów ozdobnych w szkółkach był niewielki. Dlatego nie radzę sadzić jej na froncie, w tzw. przedogródku, czy w ogóle na pierwszym planie. Lepiej niech przycupnie sobie gdzieś z boku, bo w czasie, gdy jest najpiękniejsza i tak nie będzie miała jeszcze konkurencji.

Forsycja ma stosunkowo duże wymagania, preferuje gleby żyzne, wilgotne i lekkie. Gorzej rośnie na podłożu ciężkim, gliniastym, na glebie zimnej i podmokłej. Należy ją sadzić na stanowiskach słonecznych lub lekko zacienionych. Ze względu na płytkie zakorzenienie, jest dość wrażliwa na suszę. Dlatego nie powinniśmy sadzić wokół krzewu roślin zadarniających, jak również wysiewać trawy. O wiele lepsza będzie ściółka.

Na mróz forsycja jest prawie całkowicie odporna. Na właściwym stanowisku szybko rośnie, osiągając do 3-4 metrów wzrostu i wiek 40-50 lat.

Lilaki

Te kojarzące się z ogrodami dawnej Polski krzewy nie są naszymi rodzimymi roślinami. Do Europy trafiły prawie 500 lat temu z Turcji. Ambasador Habsburgów, którego w Konstantynopolu urzekły tureckie ogrody z lilakami, przesłał nasiona do Wiednia. Kilka lat później, kiedy został ambasadorem w Paryżu, zasadził tam kilka lilaków, nazywanych już wówczas „bzami tureckimi". Ta nazwa przetrwała stulecia i dlatego w wielu krajach lilaki nazywane są bzami.

Dziś znamy około 30 gatunków lilaków różniących się kształtem i porą kwitnienia, a także ponad 1.200 odmian mieszańcowych lilaków.

Kwiaty pojawiają się od maja do lipca i wytwarzają intensywny, słodki aromat. Zebrane są w wiechy osiągające długość do 25 cm, mają kolory od różnych odcieni fioletowego, przez różowy, aż do białego. Najbardziej cenione są odmiany o kwiatach dwukolorowych i dużych, ciemnych liściach. Pamiętajmy, że gdy krzewy przekwitną, usuwamy zwiędłe kwiatostany, aby lilak nie tracił sił na zawiązywanie nasion.

Odmiany ogrodowe potrzebują dużo słońca i stale wilgotnej, żyznej gleby. Nie tolerują zakwaszenia podłoża.

Jaśmin

Pamiętany z dzieciństwa jaśmin to w rzeczywistości jaśminowiec wonny, rosnący w naturze na południu Europy i na Kaukazie. Ten szeroki, silnie rosnący krzew był uprawiany już w czasach starożytnych. Młode pędy są sztywne i wyprostowane, starsze zwykle się przewieszają. Kwiaty pojawiają się w końcu maja, zebrane po 5-9 w gronach. Są dość duże, białe lub kremowe, pojedyncze z żółtym środkiem i mnóstwem pręcików, o silnym i przyjemnym zapachu.

Jaśminowiec nie ma wysokich wymagań, zadowala się średnią glebą i może rosnąć w półcieniu. Jest wytrzymały na mrozy, lecz mało odporny na suszę.

Dawniej był powszechnie sadzony w ogrodach, parkach i nawet na cmentarzach, ale od kilkudziesięciu lat jest zastępowany przez jaśminowce amerykańskie i azjatyckie. Niektóre są bardziej delikatne z wyglądu, ale tylko on jeden ma tak silny zapach.

Magnolie

Kwitnące magnolie dają tak wspaniały efekt, że warto przeznaczyć dla nich miejsce w naszym ogrodzie choćby dla tych paru dni, gdy są w pełni kwitnienia. Są to w większości małe drzewa lub nawet krzewy liściaste, kwitnące głównie w maju. Magnolie lubią ciepłe, osłonięte stanowiska, gdyż są wrażliwe na mroźne, wysuszające wiatry. Miejsce trzeba wybrać starannie także i z tego powodu, że rośliny te nie znoszą przesadzania.

Najmniejsza jest magnolia gwiaździsta - należy też do krzewów najwcześniej kwitnących, obsypuje się białymi lub różowymi kwiatami już w kwietniu.

Z kolei magnolia japońska jest największą magnolią, gdyż dorasta do 10 metrów. Jest przy tym bardzo odporna na mróz, co wśród magnolii stanowi wyjątek. Kwitnie dopiero po kilkunastu latach, ale jej piramidalny pokrój i masa białych kwiatów robią wtedy duże wrażenie.

Kwiaty magnolii gwiaździstej i japońskiej są mniejsze i mniej efektowne niż kwiaty najbardziej popularnych magnolii z grupy Soulange. Są to mieszańce magnolii purpurowej i magnolii nagiej, o pokroju bardziej krzewiastym i rozgałęzionym. Wśród licznych odmian tej magnolii warto wymienić Aleksandrinę o jasnoróżowych kwiatach i Rustica rubra o kwiatach purpurowofioletowych.

Hortensje

Te piękne krzewy o nieco egzotycznym wyglądzie dzielą się na dwie grupy - kwitnące na pędach zeszłorocznych i tegorocznych.

Do pierwszej grupy zalicza się hortensję ogrodową (Hydrangea macrophylla), zawiązującą pąki kwiatowe w drugiej połowie lata. Pędy tego gatunku są słabo zdrewniałe, a pąki nie mają twardych łusek chroniących przed mrozem. Wszystko to sprawia, że następnego lata, gdy powinny się otworzyć kwiaty, ogrodników często spotyka rozczarowanie. Jedną z głównych przyczyn jest przemarzanie wierzchołków lub nawet całych pędów.

Mniej kłopotliwa w uprawie jest hortensja bukietowa (Hydrangea paniculata). Choć nie wydaje tak pięknych kwiatów jak macrophylla, szeroko się rozrasta i osiąga większe rozmiary, niekiedy do 2 m wysokości. Jest znacznie bardziej odporna na mrozy i zasadowy odczyn gleby. Kwitnie na pędach tegorocznych, zaś jej kwiaty, zebrane w wydłużone kwiatostany, są początkowo białe, a z czasem różowieją. Najbardziej popularną odmianą tego gatunku jest Grandiflora o kwiatach białych, płonnych, zebranych w wielkie (do 25 cm) stożkowate wiechy, doskonałe na suche bukiety. Kwitnie od lipca do września i jest prawie całkowicie odporna na mrozy.

Interesująca jest też odmiana Kyushu. Kwitnie późnym latem, wydając kwiatostany w formie stożkowatych wiech na końcach pędów. Kwiaty płonne porozrzucane są pośród drobnych kwiatków płodnych, co nadaje kwiatostanowi lekki, koronkowy wygląd. Z kolei odmiana „Pink Diamond" ma kwiatostany lekkoróżowe, które w stanie zaschniętym robią się intensywnie różowe.