Szkoła wyższa miała powstać w Łodzi już w latach 60. XIX w. W 1864 r. po stłumieniu powstania styczniowego car Aleksander II miał wyodrębnić instytut politechniczny z Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego i przenieść go do jednego z polskich miast. Wśród kandydatur była Łódź.

- Gdy wiadomość ta dotarła na prowincję, władze miejskie i znakomitsi obywatele Łodzi i Zgierza wszczęli starania, by wybór padł na Łódź - czytamy w „Ilustrowanej Republice” z początku lat 30 minionego wieku. - Zaoferowali też pomoc pieniężną. W rezultacie kurend i rozmów do Łodzi przyjechali kierownik administracji oświaty w Królestwie Polskim, a także profesorowie z Puław - Łubieński i Chichocki.

Widać delegacji spodobała się Łódź, bo orzekli, że Instytut Politechniczny może zostać tutaj przeniesiony. W grudniu 1864 r. 300 obywateli miasta zadeklarowało plac, na którym miałby powstać gmach uczelni. Jednocześnie miano wziąć pożyczkę w wysokości 75 tys. rubli na budowę jej budynku. Miał być wzniesiony na placu u zbiegu ul. Przejazd (dziś ul. Tuwima) i Dzikiej (Sienkiewicza). Był to tzw. plac „Uniona”. Znajdował się na wprost budowanego wtedy kościoła Podwyższenia Świętego Krzyża. Do wybudowania gmachu uczelni zajęcia miały się odbywać w budynku szkoły powiatowej i lokalu przy ul. Piotrowskiej wynajętym od małżonków Peterów. Zajęcia w Instytucie Politechnicznym w Łodzi miały się rozpocząć jesienią 1864 r.

CZYTAJ DALEJ >>>>

Tyle że szybko pojawiły się problemy, m.in. z placem na rogu Przejazdu i Dzikiej. Nie można było wywłaszczyć właścicieli znajdujących się na tym terenie posesji. Zadecydowano, że gmach politechniki w Łodzi zostanie wzniesiony w prostokącie ulic: Kilińskiego, Sienkiewicza, Przejazdu i Nawrotu.

- Ogłoszono konkurs na projekt budynku - wspominano w „Ilustrowanej Republice”. - Pierwszą nagrodą odznaczono projekt profesora architektury z Puław - Martina. Wynajęto dom Petera. Wykonano w nim roboty mające przystosować budynek. Urządzono pracownię chemiczną. Wydzielono dla Łodzi część puławskich zbiorów mineralogicznych, fizycznych i chemicznych, dokupiono w kraju i za granicą brakujące części instalacji naukowej i podstawy księgozbioru. Za granicę wysłano profesorów instytutu puławskiego - Trejdosiewicza i Kopytowskiego. Mieli zwiedzić politechniki w Getyndze, Brunszwiku, Hanowerze i Paryżu.

Do listopada 1865 r. na wyposażenie Instytutu Politechnicznego w Łodzi wydano 30 tys. zł. I znów pojawiły się kłopoty. Chodziło o zatwierdzenie „ustawy instytutu”.

- Osławiony Komitet do spraw Królestwa Polskiego zaczął na gruncie formalizacji hamować rozpęd twórczy władz warszawskich i zalecił nie nadawanie instytutowi zbyt wielkich rozmiarów - wyjaśniała „Ilustrowana Republika”. - W Petersburgu obawiano się dużego skupienia studentów wśród masy robotniczej, jako zaczynu w przyszłości, wrzenia rewolucyjnego. Wszak przedpowstaniowa społeczność studentów w Puławach liczyła 500 osób.

Tak więc sprawa utworzenia w Łodzi politechniki ciągle się oddalała. Jednak nadzieja nie zgasła. W kwietniu 1866 r. udało się wreszcie wypracować statut łódzkiego Instytutu Politechnicznego. Miał się on dzielić na wydziały: inżynierii cywilnej, górniczej i mechaniczno-technologicznej. Nauka miała trwać 4 lata.

- Czy wydział technologiczny miał uwzględniać potrzeby włókiennictwa, trudno dziś przewidzieć?- zastanawiali się dziennikarze „Ilustrowanej Republiki”. - Zresztą nawet na bliższym zachodzie, który silnie promieniował na Królestwo, istniała tylko jedna szkoła tkacka założona w Elberfeldzie w 1844 r. na wzór szkół ljońskich.