Mała architektura w ogrodzie. Jak go urządzić?

Bywa, że oczekiwania rodziny zaspokaja z początku fotel lub ławka ustawiona w cieniu drzewa, ale potem okazuje się zwykle, że byłoby o wiele wygodniej, gdyby ta ławka stała na twardym i stabilnym podłożu, a nie na miękkiej murawie.

Po zbudowaniu utwardzonego podestu - z desek, kamieni lub kostki brukowej - szybko dojdziemy do wniosku, że mógłby nam się przydać duży stół, przy którym może zasiąść wieloosobowa rodzina i jeszcze kilkoro przyjaciół. A gdy mamy już nawierzchnię i meble ogrodowe, warto byłoby stworzyć oprawę naszego zakątka, wykorzystując rośliny posadzone w ozdobnych donicach i jakieś dekoracyjne detale - może rzeźbę, a może małą fontannę?

W ten sposób powstanie wyodrębniony placyk, który u osób lubiących biesiadować powinien zostać uzupełniony o grill, kominek lub miejsce na ognisko.

Możemy również dojść do wniosku, że taki standardowy kącik wypoczynkowy nie spełnia naszych oczekiwań, natomiast o wiele lepiej spełni je klasyczna, odosobniona altana. Nieco oddalona od domu, otoczona roślinami altana pozwala stworzyć nastrój oderwania od codzienności. Umożliwia wygodny odpoczynek podczas przerwy w pracach ogrodowych i organizowanie przyjęć w uroczej scenerii, nawet w upał lub podczas deszczu. Warto ustawić ją na jednej z osi widokowych, aby roztaczał się z niej atrakcyjny widok.

Altana może mieć ściany pełne z przeszkleniami lub ażurowe. Czasem dolna połowa ściany jest pełna, zaś górna ażurowa. Ramy ujmujące ściany mogą być proste bądź zakończone łukowo. Najczęściej oferowane przez producentów gotowe altany zbudowane są na planie kwadratu lub wielokąta.

Pamiętajmy jednak, że styl altany powinien być dostosowany do charakteru ogrodu. Lepiej więc - na przykład - nie zestawiać altany o konstrukcji z metalu z drewnianymi meblami ogrodowymi. W żadnym wypadku nie polecam też zestawień typu żeliwna altana plus plastikowe krzesła. Zresztą te ostatnie - bardzo w Polsce popularne ze względu na cenę - zepsuły już wygląd niejednego ogrodu.

W ten sposób doszliśmy do zagadnienia małej architektury ogrodowej, gdyż i ona często zakłóca kompozycję ogrodu, zamiast ją poprawiać. Na ogół stykamy się z nią pod postacią pergoli, trejaży i kratek, służących do podtrzymywania pnączy, które szybko rosną, tworząc zielone zasłony. Ułatwiają one aranżację wnętrz ogrodowych, dzieląc przestrzeń działki na mniejsze „pokoje". Jeśli nie mamy innych naturalnych osłon, ustawienie tego rodzaju konstrukcji jest najłatwiejszym sposobem na ukrycie altany czy kącika wypoczynkowego przed okiem osób postronnych.

Kameralny charakter ogrodu mogą nam również zapewnić mury, niskie murki i murki oporowe, ograniczające sztucznie usypane skarpy lub wykorzystujące naturalne pochyłości terenu. Ogród założony na płaskim terenie prosi się niekiedy o urozmaicenie w postaci podwyższonej grządki, okolonej niskim murkiem z cegieł lub z materiału skalnego.

Murki skalne można budować z trwałych skał pochodzenia magmowego (granit, bazalt, serpentynit, sjenit) albo z łatwo chłonących wodę piaskowców i wapieni, które wprawdzie dość szybko porastają glonami, pękają na mniejsze kawałki i łuszczą się, ale wygląda to naturalnie i „postarza" ogród, co na ogół jest cechą pożądaną.

Formy architektoniczne trzeba jednak stosować z umiarem. Grzechem wielu polskich ogrodów, a raczej grzechem wielu ich bogatych właścicieli, jest właśnie zatracenie cnoty umiaru. Takie ogrody są przeładowane formami ziemnymi i skalnymi (skarpy, górki, a nawet sztuczne groty), architektonicznymi (schody, mury i murki) oraz wodnymi (kaskady, fontanny).

Do małej architektury wypada też zaliczyć domek na narzędzia ogrodnicze, niezbędny w prawie każdym ogrodzie. Zwykle budujemy go gdzieś na zapleczu, w najbardziej oddalonej części działki.

Dobieramy skały na ścieżki, murki i schody

Dawno minęły czasy, gdy urządzając ogród mieliśmy do dyspozycji jedyne skały występujące w najbliższej okolicy. Dziś w dobrze zaopatrzonym sklepie ogrodniczym natrafimy ma takie bogactwo skalnych odłamków, że będziemy mieć kłopot z wyborem.

Najgorsze, co możemy zrobić, to wybrać skały na zasadzie rozmaitości. Lepiej trzymać się jednego rodzaju skały, dobierając ją na przykład do koloru dachu lub ścian domu, aby w efekcie powstała wyraźna dominanta barwna.

Nawierzchnie ogrodowe mogą tworzyć płyty, kostka lub tłuczeń z różnych rodzajów skał: piaskowca, wapienia, granitu, bazaltu, sjenitu. Każda z tych skał ma inną barwę, twardość i fakturę. Piaskowce są w ciepłych kolorach, od żółci po czerwień; są to jednak skały miękkie i porowate, które po kilku latach mają tendencję do rozwarstwiania się i pękania. W ogrodzie, gdzie istnieje już dominanta kolorystyczna w postaci np. szarego dachu, lepszy będzie szary granit lub sjenit albo ciemniejszy od nich bazalt, który może być szczególnie interesujący ze względu na niebieskawy odcień. Są to skały twarde i nienasiąkliwe, zatem o wiele trwalsze od wapienia czy piaskowca. Są jednak od nich droższe, a przy tym wypełniony nimi ogród staje się „zimny" i wymaga „ocieplenia" kwitnącymi roślinami.

Jeśli dominujący element jest w tonacji zbliżonej do brązu (mogą to być np. ściany w kolorze beżowym lub kawowym), warto nawiązać do tego, układając ścieżki z czerwonego granitu lub tańszego piaskowca, który często jest w tonacji brązowej lub rudobrązowej.