Mapy parków krajobrazowych – prezent dla Czytelników „Dziennika Łódzkiego"

Siedem parków krajobrazowych ustanowiono, jak dotąd, na terenie województwa łódzkiego. Mają one chronić najcenniejsze walory przyrodniczo-krajobrazowe regionu. Tylko cztery z nich jednak leżą w całości na terenie województwa łódzkiego. Pozostałe trzy są usytuowane na granicy województwa łódzkiego i ościennych: mazowieckiego (Bolimowski), świętokrzyskiego (Przedborski) oraz śląskiego i opolskiego (Załęczański).

Jeśli zmierzyć powierzchnię parków krajobrazowych w woj. łódzkim, nie wyjdzie tego wiele, zwłaszcza w porównaniu ze średnią krajową. Parki krajobrazowe zajmują bowiem ok. 8 procent powierzchni Polski, łączny obszar, leżący w granicach parków krajobrazowych na terenie naszego województwa, wynosi niecałe 5,4 proc. powierzchni.

W liczbach bezwzględnych wygląda to lepiej: parki krajobrazowe zajmują w naszym województwie niemal 100 tysięcy hektarów. Jest więc co zwiedzać i podziwiać. I właśnie do takiego zwiedzania zachęcić chcemy Czytelników naszymi wyjątkowymi mapami. Skąd ich niezwykłość? Z tego, że różnią się one znacznie od innych popularnych wydawnictw kartograficznych, obejmujących nasze województwo.

Po pierwsze, mapy wydane zostały w skali 1:50 000, co oznacza, że mogą być - i są - dość dokładne. Znajdziemy tu nie tylko drogi, dróżki i ścieżki, ale nawet leśne dukty i wszelkie rzeczki i strumyki.

Po drugie, mapy opisują tereny leśne na tyle dokładnie, że uwzględniono na#nich nawet numeracje leśnych działów. To pozwala... nie zabłądzić w lesie. Na mapie mamy bowiem ponumerowane fragmenty lasu, w nim zaś działowe słupki z tymi numerami. Żeby się więc zorientować, gdzie jesteśmy, wystarczy znaleźć słupek, na którego czterech stronach widnieją numery zbiegających się w tym miejscu działów. To bezcenny walor mapy, choćby dla grzybiarzy.

Po trzecie, mimo dokładności mapy, udało się jej nadać kieszonkowy wymiar, co sprawia, że zarówno jej noszenie, jak i używanie jest wygodne.

Po czwarte, krótki opis każdego parku pozwala zorientować się, jakie miejsca i dlaczego warto na danym terenie odwiedzić.

***

W Polsce są 122 parki krajobrazowe, siedem z nich ustanowiono w woj. łódzkim. Obejmują obszary wartościowe ze względu na walory przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz krajobrazowe. Tworzone są rozporządzeniami wojewodów.

Przy planowaniu wycieczki warto, jak podpowiada rządowy ekoportal, sprawdzić na stronie internetowej parku lub też skontaktować się z jego dyrekcją i dowiedzieć się, jakie są ograniczenia na danym terenie oraz jakie atrakcje turystyczne przygotowano na nasze odwiedziny. Oprócz oczywistych ograniczeń dotyczących niszczenia środowiska i zabijania zwierząt, w parkach krajobrazowych obowiązuje zakaz używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych akwenach oraz zakaz organizowania rajdów motocyklowych i samochodowych.

***

Krótki przewodnik po parkach krajobrazowych naszego województwa i kolekcji naszych map

Sulejowski Park Krajobrazowy

– Pierwszą mapę dołączymy do „Dziennika Łódzkiego" w piątek, 10 października. Utworzony w 1994 roku Sulejowski Park Krajobrazowy jest jednym z młodszych w województwie. Ma ponad 17 tys. ha powierzchni na terenie gmin Sulejów (wraz z miastem), Ręczno, Aleksandrów, Mniszków, Wolbórz, Tomaszów Mazowiecki (gmina i miasto), Rozprza, Piotrków Trybunalski, Łęki Szlacheckie, Przedbórz i Sławno. Główne walory parku to naturalny krajobraz rzeczny, zwłaszcza środkowego odcinka Pilicy, krajobrazy zalewowych dolin Luciąży, Czarnej Malenieckiej i leśnych strumieni. W parku ustanowiono 11 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni 624 ha: Błogie, Gaik, Twarda, Czarny Ług, Jaksonek, Jawora, Las Jabłoniowy, Lubiaszów, Meszcze, Niebieskie Źródła, Wielopole.

Przedborski Park Krajobrazowy

– Drugą mapę dołączymy do gazety 13 października. Park przedborski jest starszy od sulejowskiego (utworzony w 1988 r.) i niewiele od niego mniejszy (ponad 16,5 tys. ha), leży na pograniczu woj. łódzkiego (w gminach: Przedbórz, Masłowice, Wielgomłyny, Żytno) i świętokrzyskiego (gminy: Kluczewsko, Krasocin, Łopuszno, Fałków i Słupia Konecka). Park obejmuje fragment Pasma Przedborsko-#-Małogoskiego, to tu leży najwyższe wzniesienie woj. łódzkiego - góra Fajna Ryba (346 m n.p.m.).
Przyroda parku jest bardzo urozmaicona, z pięcioma gatunkami z polskiej czerwonej księgi roślin. Sześć (jak dotychczas) rezerwatów parku to: Piskorzeniec, Bukowa Góra, Murawy Dobromierskie, Oleszno, Welinów i Czarna Rózga. Zajmują razem 735 ha.

Załęczański Park Krajobrazowy

– Na naszej trzeciej mapie (dołączymy ją do „DŁ" 14 października) pokażemy najstarszy park w centralnej Polsce (data utworzenia 1978 r.) i, podobnie jak przedborski, nie leży w całości w woj. łódzkim - sięga na teren województw śląskiego i opolskiego. Z jego niespełna 15 tys. hektarów, większość leży jednak w woj. łódzkim.
Jedną z atrakcji parku są zjawiska krasowe i formy rzeźby krasowej. To głównie jaskinie oraz studnie, kotły i leje krasowe. Największa z jaskiń Szachownica ma niemal kilometrowy korytarz i zimują w niej nietoperze i to wielu gatunków. Inne, oprócz Szachownicy, rezerwaty parku to Bukowa Góra, Stawiska, Węże i Dąbrowa. Jest też znakowany niebieski Szlak Rezerwatów Przyrody.

Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki

– Jego mapę dołączymy do „DŁ" 16 października. Utworzony w 1989 roku park zajmuje dziś ponad 25 tys. ha w gminach Widawa, Sędziejowice, Rusiec, Konopnica, Ostrówek, Burzenin, Sieradz, Zapolice i Zduńska Wola. Położony jest w dorzeczu Warty i jej dopływów: Widawki, Oleśnicy i Wiercicy. W centrum parku znajduje się rzeczny „węzeł", utworzony przez Widawkę i wpływające do niej Grabię i Nieciecz. Ten układ rzek zdecydował o kształcie parku.
Park to nie tylko rozmaitość krajobrazu, roślin i zwierząt, w tym wielu chronionych gatunków. To także obszar, gdzie znaleźć można liczne pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej oraz cztery rezerwaty przyrody (Winnica, Korzeń, Hołda i Grabica) o łącznej powierzchni 126 ha oraz liczne szlaki turystyczne.

Park KrajobrazowyWzniesień Łódzkich

– Przedstawimy go na mapie 20 października. Utworzony w 1996 roku park obejmuje obszar niemal 14 tys. hektarów. W jego granicach są trzy rezerwaty przyrody: Las Łagiewnicki (69,85 ha), Struga Dobieszkowska (37,65 ha) i Parowy Janinowskie (41,66 ha) oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy Górna Mrożyca. W lasach parku znaleźć można wiele interesujących i rzadkich gatunków, zarówno chronionych roślin (np. lilia złotogłów, pełnik europejski, wawrzynek wilczełyko), jak i zwierząt (choćby gadów i płazów).

Bolimowski Park Krajobrazowy

– Jego mapę dołączymy do „DŁ" 21 października.Utworzony został w 1986 roku na pozostałościach pierwotnych puszcz, ma ponad 20 tys. ha. Leży na terenie dwóch województw: łódzkiego (gminy: Bolimów, Kowiesy, Nieborów, Nowy Kawęczyn i Skierniewice) oraz mazowieckiego (gminy Puszcza Mariańska i Wiskitki).
Charakterystycznym elementem krajobrazu Puszczy Bolimowskiej są śródleśne polany pozostawione przez dawnych jej mieszkańców, trudniących się wyrębem drzew i wyrobem m.in. węgla drzewnego, smoły i dziegciu.
W parku stwierdzono ok. 50 chronionych gatunków roślin, wśród żyjących tu ssaków spotkać można nawet łosie i jelenie. Osią parku jest Rawka, która podlega ochronie rezerwatowej. Kolejne rezerwaty to Kopanicha, Ruda-Chlebacz, Puszcza Mariańska i Polana Siwica.

Spalski Park Krajobrazowy

– Jego mapkę dołożymy do gazety 23 października. Jeden z najmłodszych w woj. łódzkim parków krajobrazowych - powstał w 1995 r. - obejmuje niemal 13 tys. ha w okolicach Spały i Inowłodza na terenach gmin: Inowłódz, Poświętne, Rzeczyca, Tomaszów Mazowiecki, Lubochnia, Czerniewice, Opoczno i Sławno.
Park to obszar o dobrze zachowanych cechach krajobrazu naturalnego z bogatym i różnorodnym światem roślinnym i zwierzęcym. Chroni dolinę rzeki Pilicy wraz z najbardziej cennymi przyrodniczo terenami. Jak dotąd, na terenie parku i jego otuliny utworzono pięć rezerwatów przyrody, trzy z nich w samym parku (Konewka, Spała, Żądłowice), dwa w otulinie (Sługocice i Jeleń).