Nie żyje książę Filip. Jak wyglądała jego relacja z małżonką królową Elżbietą II? Jak sam podchodził do instytucji monarchii?

Książę Filip pochodził z duńskiego rodu królewskiego Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg. Urodził się w Grecji jako członek greckiej i duńskiej rodziny królewskiej, jednak już jako dziecko wraz z krewnymi musiał uciekać z kraju.

Miał trudne dzieciństwo, które jak sam przyznawał znacząco wpłynęło na jego późniejsze życie i trudności w okazywaniu uczuć. Jego matka, księżna Alicja Battenberg, trafiła do szpitala psychiatrycznego, a ojciec przestał interesować się dziećmi i tak młody Filip tułał się po swoich krewnych.

Filip poznał Elżbietę, gdy miał 13 lat. Pięć lat później, w 1939 roku, kiedy to ona była 13-latką, spotkali się ponownie w Royal Naval College w Dartmouth. Dla niej miała to być miłość od pierwszego wejrzenia, a on miał za to wiedzieć, że spotkanie jest czystą kalkulacją jego opiekuna, a zarazem wuja. Od tego czasu pisali między sobą listy, kiedy to Filip służył podczas II wojny światowej
Król Jerzy VI niechętnie zgodził się na ślub swojej córki z Filipem – mężczyzna wzbudzał wiele kontrowersji – był „biedny jak mysz kościelna”, cały czas przypominane były stosunki jego krewnych z nazistowskimi Niemcami.

Filip zaręczając się z Elżbietą porzucił swoje greckie i duńskie tytuły królewskie oraz przyjął nazwisko Mountbatten po dziadkach ze strony matki. Przed ślubem król Jerzy nadał mu tytuły księcia Edynburga, hrabiego Merioneth i barona Greenwich.

Uważa się, że najlepszym okresem w małżeństwie pary królewskiej był początek wspólnego życia i ich pobyt na Malcie. On w tym czasie służył w marynarce wojennej, ona zaś zajmowała się życiem towarzyskim.

W 1948 roku na świat przyszedł ich syn – Karol. Dwa lata później urodziła się księżniczka Anna. Dekadę później do grona królewskich dzieci dołączyło dwóch synów Andrzej (w 1960 r.) oraz Edward (w 1964 r.).

Według biografki Elżbiety II - Sally Bedell Smith, jednym z większych problemów, jakie się pojawiły i miały wiele znaczyć dla księcia Filipa było pozbawienie możliwości nadania ich potomkom jego nazwiska. Miał mówić wtedy, że jest jedynym mężczyzną w Wielkiej Brytanii, który nie może nadać dzieciom swojego nazwiska, a jedynym jego zadaniem jest spłodzenie kolejnych potomków.

Jednak ostatecznie w 1960 roku na posiedzeniu Tajnej Rady złożony został dokument, który zatwierdził, że potomkowie Elżbiety i Filipa z linii męskiej będą nosić nazwisko Mountbatten-Windsor.

Przełomem w ich małżeństwie była śmierć ojca Elżbiety, króla Jerzego VI. Od tego momentu to ona musiała przejąć obowiązki monarchini, a on zrezygnować ze służby w Royal Navy. Jego głównym zadaniem miało być trwanie przy małżonce i pomoc w królewskich obowiązkach. On sam nie miał żadnych uprawnie.

Filip jednocześnie miał podkreślać, że dwór na którym żyje jest niczym innym, jak zatwardziałą, przepełnioną snobizmem instytucją.

Jego doświadczenia z przeszłości – wygnanie rodziny królewskiej z Grecji, tylko podkreślało różniące się od większości podejście księcia Filipa do monarchii. Uważał, że musi się ona dostosowywać do realiów, żeby przetrwać. Organizował nieformalne lunche, podczas których królowa mogła spotykać się z ludźmi z różnych środowisk, a gdy dowiedział się, że w pałacu działa druga kuchnia, tylko po to, by wyżywić członków rodziny królewskiej, jedną z nich zamknął.

„Wierzy, że ma misję twórczą” - napisał jeden z biografów - „przedstawić monarchię jako dynamiczną, zaangażowaną i wrażliwą instytucję, która zajmie się niektórymi problemami współczesnego społeczeństwa brytyjskiego”.

Wiele w brytyjskich mediach mówiło się o temperamencie księcia Filipa. Pojawiały się plotki o jego licznych romansach i zdradach, a dziennikarze rozpisywali się o orgiach z jego udziałem. Książę Filip nie był pozbawiony także dość specyficznego poczucia humoru. Podczas pobytu w RPA miał wyjść na balkon i widząc siedzące na drzewach małpy spytać głośno: „Które z was to małpy, a które to dziennikarze?”

Z okazji 50 rocznicy ślubu Elżbieta II powiedziała: „Mój mąż daje mi siłę, a ja jestem mu winna dług większy niż kiedykolwiek zażądał”. Sami historycy brytyjskiej monarchii uważają, że to książę Filip był jedynym, który który w Elżbiecie „po prostu człowieka”.

Po dekadach życia u boku Elżbiety II, Filip postanowił ogłosić, że zrzeka się swoich oficjalnych funkcji. W 2017 r. książę przeszedł na emeryturę, rezygnując jednocześnie z pełnienia królewskiej posługi. Od tej pory przestał pokazywać się też publicznie.

- Zrobiłem to, co uważam za najlepsze. Niektórzy uważają, że mi się udało, niektórzy wręcz przeciwnie. Co możesz z tym zrobić? Ja nie zmienię mojego sposobu robienia rzeczy. To część mojego stylu. Szkoda, że będą musieli to poprawić - podsumował swój wkład w życie Wielkiej Brytanii.

Jednocześnie wyprowadził się na wieś i od tej pory nie mieszkał z królową Elżbietą II i nie widywali się nawet przez kilka tygodni. Dopiero pandemia koronawirusa połączyła ich na nowo, kiedy razem zamieszkali.