Zmiany w 1946 r.
Pierwszym aktem prawnym, który dotyczył nowego podziału administracyjnego był dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 1944 r. „O trybie powołania władz administracji I i II instancji”. Na jego podstawie uchylono podział administracyjny, który został wprowadzony w czasie II wolny światowej przez władze okupacyjne. W praktyce oznaczało to, że przywrócono podział sprzed 1939 r.
Powojenne granice naszego kraju zostały ustalone na konferencjach Wielkiej Trójki, które odbywały się bez udziału Polaków.
Na pierwszej z nich – w Teheranie (1943) – ustalono, że granice nowego państwa polskiego będą przesunięte: na wschodzie do tzw. linii Curzona, a na zachodzie do linii rzeki Odry.
Nowy kształt Polski został potwierdzony w Jałcie w 1945 r. przez przywódców trzech mocarstw – USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii.
Po zakończeniu II wojny światowej odbyło się trzecie spotkanie Wielkiej Trójki, tym razem w Poczdamie. Polska otrzymała były obszar Niemiec na wschód od linii Odra-Nysy Łużycka, znaczną część Prus Wschodnich oraz Wolne Miasto Gdańsk.
Prace nad tymczasowym podziałem kraju na województwa ostatecznie zakończono w 1946 r. Polska podzielona została na 14 województw i dwa miasta wydzielone.
Były to województwa:
[lista]
[*]białostockie,
[*]gdańskie,
[*]kieleckie,
[*]krakowskie,
[*]lubelskie,
[*]łódzkie,
[*]olsztyńskie,
[*]pomorskie,
[*]poznańskie,
[*]rzeszowskie,
[*]szczecińskie,
[*]śląskie z siedzibą w Katowicach,
[*]warszawskie,
[*]wrocławskie,
[*]oraz miasto stołeczne Warszawa,
[*]i miasto Łódź.
[/lista]
Zmiany w 1950 r.
W 1950 roku zmieniono nazwy województw: śląskiego na katowickie (z siedzibą władz w Katowicach) i pomorskiego na bydgoskie (z siedzibą władz w Bydgoszczy). Co więcej, z części województwa szczecińskiego utworzono województwo koszalińskie (siedziba władz w Koszalinie), z części
województw poznańskiego i wrocławskiego utworzono województwo zielonogórskie (siedziba władz w Zielonej Górze) i z części województw katowickiego i wrocławskiego powstało województwo opolskie (stolica w Opolu).
Ponadto zmianom uległy granice województw: kieleckiego, olsztyńskiego, pomorskiego (potem bydgoskiego), warszawskiego i łódzkiego.
Województwa w Polsce w 1950 roku:
[lista]
[*]białostockie,
[*]bydgoskie
[*]gdańskie,
[*]katowickie
[*]kieleckie,
[*]koszalińskie,
[*]krakowskie,
[*]lubelskie,
[*]łódzkie,
[*]Łódź – miasto,
[*]olsztyńskie,
[*]opolskie,
[*]poznańskie,
[*]rzeszowskie,
[*]szczecińskie,
[*]Warszawa miasto,
[*]warszawskie,
[*]wrocławskie,
[*]zielonogórskie.
[/lista]
Zmiany w 1957 r.
1 stycznia 1957 roku z obszaru województw odłączono: Kraków, Poznań i Wrocław, które otrzymały status miast wyłączonych.
Podział Polski na 17 województw i pięć miast wyłączonych utrzymał
się do 1975 r.
Województwa w Polsce w 1957 roku:
[lista]
[*]białostockie,
[*]bydgoskie
[*]gdańskie,
[*]katowickie
[*]kieleckie,
[*]koszalińskie,
[*]krakowskie,
[*]Kraków miasto,
[*]lubelskie,
[*]łódzkie,
[*]Łódź – miasto,
[*]olsztyńskie,
[*]opolskie,
[*]Poznań,
[*]poznańskie,
[*]rzeszowskie,
[*]szczecińskie,
[*]Warszawa miasto,
[*]warszawskie,
[*]Wrocław,
[*]wrocławskie,
[*]zielonogórskie.
[/lista]
Zmiany w 1975 r.
Ważne reformy w podziale administracyjnym Polski przeprowadzono w latach 1972–1975. Zniesiono podział wsi na gromady i przywrócono gminy jako podstawowe jednostki podziału administracyjno-gospodarczego na wsi. Zmiany miały poprawić warunki życia mieszkańców.
Drugim etapem reformy było wprowadzenie dwustopniowego podziału administracyjnego kraju.
Ostatecznie w 1975 roku utworzono w Polsce 49 województw i 2489 gmin, które stały się jednostkami podziału administracyjnego stopnia podstawowego. Zlikwidowano średni szczebel, czyli powiaty (314). Prawa miast wojewódzkich otrzymały: miasto stołeczne Warszawa oraz Kraków, Łódź i Wrocław.
Województwa w Polsce w 1975 roku:
[lista]
[*]bialskopodlaskie,
[*]białostockie,
[*]bielskie,
[*]bydgoskie,
[*]chełmskie,
[*]ciechanowskie,
[*]częstochowskie,
[*]elbląskie,
[*]gdańskie,
[*]gorzowskie,
[*]jeleniogórskie,
[*]kaliskie,
[*]katowickie,
[*]kieleckie,
[*]konińskie,
[*]koszalińskie,
[*]krakowskie (miejskie)
[*]krośnieńskie,
[*]legnickie,
[*]leszczyńskie,
[*]łomżyńskie,
[*]łódzkie (miejskie)
[*]nowosądeckie,
[*]olsztyńskie,
[*]opolskie
[*]ostrołęckie,
[*]pilskie,
[*]piotrkowskie,
[*]płockie,
[*]poznańskie,
[*]przemyskie,
[*]radomskie,
[*]siedleckie,
[*]sieradzkie,
[*]skierniewickie,
[*]słupskie,
[*]suwalskie,
[*]szczecińskie,
[*]tarnobrzeskie,
[*]tarnowskie,
[*]toruńskie,
[*]wałbrzyskie,
[*]warszawskie (stołeczne)
[*]włocławskie,
[*]wrocławskie,
[*]zamojskie,
[*]zielonogórskie.
