Źle zabezpieczone składowiska odpadów, przedostawanie się toksycznych substancji do wód powierzchniowych i podziemnych, hałdy niezabezpieczonego azbestu, nieskuteczny nadzór, a w wielu przypadkach brak współpracy między administracją rządową i samorządową - to główne ustalenia NIK po kontroli składowisk "Boruty" w Zgierzu.

Najwyższa Izba Kontroli skierowała dwa zawiadomienia do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa.

WIĘCEJ INFORMACJI KLIKNIJ DALEJ

Na terenie byłych Zakładów „Boruta” w Zgierzu znajdują się trzy składowiska pozakładowe, należące od 1990 r. do spółki Eko-Boruta. Pierwsze z nich to składowisko nazywane „za Bzurą”, położone bezpośrednio nad rzeką. Przyjmuje się, że do czasu jego zamknięcia w 1995 r., eksploatowane było przez okres 80-90 lat. Z uwagi na odległy okres nie jest znana wielkość ani skład znajdujących się tu odpadów.

Drugi obiekt to składowisko poprodukcyjnych popiołów paleniskowych i gipsów tzw. „składowisko suche”, istniejące od 1960 r., składowano przez ok. 10 lat gips i sól wapniową pochodzące z produkcji kwasów.

Na trzecim składowisku - przy ul. Miroszewskiej znajduje się ponad 40 ton odpadów poprodukcyjnych po byłych Zakładach „Boruta”, składowanych w latach 1995-2006 w kontenerach, beczkach lub pojemnikach. Odpady te zostały przykryte warstwą popiołów, piasku lub gruzu. Ponadto na tym składowisku w latach 2012-2015 nielegalnie zdeponowano ogromne ilości odpadów różnego pochodzenia, w tym także odpady komunalne. Zarządzający składowiskami nie podjęli nigdy ich rekultywacji.


JAKIE SĄ USTALENIA KONTROLI? WIĘCEJ INFORMACJI KLIKNIJ DALEJ

Hałdy odpadów na terenie "Boruty"...

Najważniejsze ustalenia kontroli
Mimo nieregulowania przez Spółkę Eko-Boruta zobowiązań z tytułu wieczystego użytkowania gruntu, a także niewykonywania m.in. rekultywacji składowiska przy ul. Miroszewskiej, czy zabezpieczenia przed negatywnym oddziaływaniem składowiska „za Bzurą” na środowisko, do końca 2019 r. Starosta Zgierza nie starał się skutecznie rozwiązać prawa użytkowania wieczystego terenów składowisk.

W dziesięcioletnim okresie objętym kontrolą, kolejni Marszałkowie Województwa Łódzkiego (mimo prawnego obowiązku) nie egzekwowali obowiązków nałożonych decyzjami administracyjnymi wydanymi w latach 2006, 2007 i 2013, dotyczącymi rekultywacji składowisk oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko.

Składowisko „za Bzurą”, na którym przez ok. 90 lat składowano m.in. odpady niebezpieczne nie było technicznie zabezpieczone przed podmyciem w razie ewentualnej powodzi. Uszkodzenie górnych warstw i skarpy północnej składowiska na odcinku kilkudziesięciu metrów stwierdzono już w 2011 r. Składowisko to nie było także zabezpieczone przed przedostawaniem się wód opadowych przez warstwy odpadów do wód powierzchniowych i podziemnych. Badania wody pobranej z Bzury przeprowadzone przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIOŚ) w lipcu 2019 r. wykazały przekroczenia norm zawartości azotu, fosforu oraz wysokie wartości m. in. siarczanów, chlorków, azotanów.
Składowisko przy ul. Miroszewskiej i składowisko gipsów i popiołów



WIĘCEJ INFORMACJI KLIKNIJ DALEJ

Pożary, trujące substancje
Dodatkowe zagrożenie stwarzały liczne pożary i ich skutki. Odpady, które nie ulegają degradacji ulegają rozkładowi beztlenowemu, którego jednym z produktów jest metan. W wyniku zaś rozkładu materii organicznej rośnie temperatura składowanych odpadów, co często prowadzi do samozapłonu metanu. Od 1 stycznia 2017 r. do 9 lipca 2019 r. doszło na terenie „suchego” składowiska do 23 pożarów. W ich efekcie pod powierzchnią powstały puste przestrzenie, które mogły ulec zapadnięciu pod ciężarem człowieka. Kontrola Państwowej Straży Pożarnej w Zgierzu w 2019 r. potwierdziła, że na terenie obiektu znajdują się liczne zapadliska, co może stwarzać poważne zagrożenie dla życia i zdrowia osób wchodzących na teren oraz prowadzących działania ratowniczo - gaśnicze. Ponadto zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi występuje również ze względu na obecność wielu substancji, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie ludzi np. siarczany i chlorki, fenole, cyjanki, metale ciężkie i inne. Także zdeponowany na składowisku nienależycie zabezpieczony eternit stwarza ryzyko unoszenia przez wiatr cząstek rakotwórczego azbestu. Kontrola wykazała też, że ze względu na brak ogrodzenia terenu oraz brak stałego nadzoru istnieje ryzyko podpalenia odpadów przez osoby trzecie.

Po interwencji NIK Prezydent Zgierza nakazał m. in. oznaczyć teren tablicami ostrzegawczymi, zamknąć bramy i zamontować kamery monitoringu. Także dopiero w trakcie kontroli Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Łodzi zwrócił się do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska o przygotowanie i monitoring obszaru składowisk w Zgierzu oraz rozszerzenie monitoringu wód powierzchniowych o punkt na Bzurze na wysokości składowisk.