Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Stary Cmentarz w Łodzi. Zabytkowe groby znów są piękne

Jacek Losik
Grzegorz Gałasiński
Szesnaście płyt nagrobnych odnowiono na 160. rocznicę powstania Starego Cmentarza w Łodzi. XXI kwesta na rzecz ratowania zabytków najstarszej łódzkiej nekropolii rozpoczyna się w piątek

Aż 106 tysięcy złotych - taką rekordową sumę udało się zebrać w trakcie ubiegłorocznej kwesty na rzecz ratowania zabytków najstarszej łódzkiej nekropolii. Za te pieniądze, na 160. rocznicę powstania cmentarza przy ulicy Ogrodowej, która przypada w tym roku, Towarzystwo Opieki nad Starym Cmentarzem (TOnSM) odnowiło 16 płyt nagrobnych. Znalazły się wśród nich perełki sztuki sepulkralnej (powiązanej ściśle z kultem zmarłych).

Według Cezarego Pawlaka, prezesa TOnSM, spośród 16 odnowionych w tym roku nagrobków, na szczególną uwagę zasługuje pomnik rodziny Urbanowskich, która na przełomie XIX i XX w. stworzyła w Łodzi najbardziej nowoczesny na ziemiach polskich zakład kamieniarsko-rzeźbiarski.

- Kilka lat temu stał tu bardzo skromny pomnik rodziny Urbanowskich. Ich firma kamieniarska w okresie międzywojennym miała bardzo duże problemy finansowe i upadła. Po wojnie, gdy umarł syn założyciela, można było zagospodarować dla całej rodziny tylko jedno pole grobowe z jednym skromnym pomnikiem - mówi Cezary Pawlak.

Odnowili najstarsze

Projekt nowego pomnika wykonali Marek i Anna Pankanin, łódzcy rzeźbiarze. Nawiązuje do charakterystycznych XIX wieku nagrobków, które robiono między innymi w zakładzie Urbanowskich. - Wygląd pomnika akcentuje profesję osób, które tutaj leżą. Mamy narzędzia rzeźbiarskie oraz elementy kamienia, który ma zostać poddany obróbce. Bardzo ważnym elementem jest tło, czyli ręcznie wykonana winieta fabryczna zakładu Urbanowskich. Realizacja projektu kosztowała 24 tysiące złotych.

Dwie trzecie tej sumy wyłożyli potomkowie rodziny, reszta pochodzi ze zbiórki. Można go podziwiać w zachodniej części rzymsko-katolickiej cmentarza, niedaleko przejścia na część prawosławną.

Stary Cmentarz w Łodzi. W tym roku obchodzimy 160. rocznicę powstania nekropolii przy Ogrodowej

Prawie 30 tysięcy złotych kosztowała natomiast renowacja jednych z najstarszych nagrobków na Starym Cmentarzu. W części ewangelicko-augsburskiej, odnowiono osiem płyt nagrobnych i pomników pochodzących z XIX wieku. Są to groby między innymi Maryi Bitdorf i rodziny Keilich (Amelia, Traugott i Alfred).

- Nie wiemy, kim były te osoby. Generalnie rodzina Keilichów wiąże się z początkami łódzkiego browarnictwa. Nie wiemy jednak, czy osoby, które tutaj leżą są powiązane z Gustawem, który pod koniec XIX wieku założył browar przy ulicy Orlej 25. Z napisów wynika, że leży tutaj małżeństwo i pięcioletnie dziecko - mówi Alina Jabłońska, przewodniczka i wiceprezes TOnSM.

Przed rozpoczęciem prac dokonano niesamowitego odkrycia. Do tej pory wydawało się, że najstarszym nagrobkiem jest pomnik Wojciecha Gozdowskiego z 1857 roku (część katolicka). Odkryto jednak, że starszy jest grób Maryi Bitdorf, zmarłej 15 stycznia 1856 roku. Renowacją wszystkich ośmiu zniszczonych nagrobków, położonych w tym kwartale zajęli się Marek i Anna Pankanin, którzy pracowali również nad pomnikiem Urbanowskich.

Wszystkich Świętych w Łodzi. Stary Cmentarz nocą [ZDJĘCIA]

CZYTAJ DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE

- Szczególnie dużo pracy było przy rekonstrukcjach. Pomnik Alfreda nie ma zwieńczenia, więc Towarzystwo zdecydowało, żeby przygotować w to miejsce rzeźbę anioła. Przy grobie Maryi Bitdorf brakowało czapy i krzyża, więc to też zrekonstruowaliśmy - mówi Marek Pankanin. - Dużo pracy kosztowało nas sprawienie, aby napisy były czytelne. Moja żona przekuła całe zdania, podmalowała i teraz jest wszystko dobrze widoczne. Przygotowujemy dodatkowo tłumaczenie z języka niemieckiego - mówi łódzki artysta.

Czy padnie nowy rekord?

Pieniądze na odnowę kolejnych grobów zbierane będą również w tym roku. W ubiegłą sobotę uczniowie łódzkich szkół wzięli udział w sprzątaniu nagrobków na Starym Cmentarzu. Dziś zbiórkę pieniędzy na rzecz odnowy zabytkowych pomników w godzinach od 10 do 15 również poprowadzą łódzcy uczniowie.

Stary Cmentarz w Łodzi po inwentaryzacji. 350 nagrobków trafi do ewidencji zabytków

W sobotę natomiast między godziny 10 a 16 z puszkami na cmentarzu stać będą przedstawiciele stowarzyszeń zajmujących się ochroną zabytków w mieście. W niedzielę, czyli we Wszystkich Świętych, od godziny 9 do 19 datki zbierać będą między innymi łódzcy dziennikarze, artyści oraz przedstawiciele lokalnych władz.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dzienniklodzki.pl Dziennik Łódzki