Strajk studentów w Łodzi. Minęły 42 lata od strajku studentów

Rok akademicki 1980/ 1981 roku nie przebiegał spokojnie. Nie tylko w łódzkich uczelniach. Studenci poszli śladem swoich starszych kolegów. Chcieli powołania do życia nowej organizacji studenckiej, ale też reformy szkolnictwa wyższego w kraju. Utworzono Niezależne Zrzeszenie Studentów. Niestety, 13 listopada 1980 roku Sąd Wojewódzki odrzucił wniosek o rejestrację NZS.

Wywołało to oburzenie w środowiskach studenckich. Jednocześnie oddziały związku powstawały na kolejnych polskich uczelniach. Między innymi na Uniwersytecie Łódzkim, Politechnice Łódzkiej, Szkole Filmowej czy Akademii Medycznej w Łodzi. Ciągle domagano się rejestracji NZS-u. Tak zwane akcje „Solidarnego czekania” zorganizowano najpierw w Szkole Filmowej, a potem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

Studenci prawa domagali się między innymi o likwidacji egzaminu z podstaw nauk politycznych, zniesienia obowiązkowego lektoratu języka rosyjskiego, praktyk robotniczych.

W styczniu 1981 roku do „Solidarnego czekania” zaczęły się dołączać kolejne wydziały UŁ, na przykład Wydział Filologiczny. Powołano Międzywydziałową Komisję Studencką na czele której stanął student psychologii Wojciech Walczak, który po latach został kuratorem oświaty i wychowania w Łodzi.

Komisja sporządziła listę 39 postulatów, które przedstawiono władzom UŁ. Te jednak uznały, że w większości zgłoszonych spraw nie mogą podejmować decyzji. Postulaty dotyczyły m.in.: skrócenia służby wojskowej dla studentów, wprowadzenia niezależności uczelni w sprawach naukowych i dydaktycznych; wydłużenia czasu studiów do 5 lat, poszanowania autonomii uczelni przez MO i SB. Studenci domagali się również poprawy sytuacji bytowej studiujących i absolwentów oraz ograniczenia cenzury, zaprzestania represji politycznych oraz ukarania winnych brutalnego tłumienia protestów robotniczych w 1970 i 1976 roku. I oczywiście rejestracji NZS.

Chcieli również, by jedną trzecią Rady Wydziału stanowili reprezentanci studentów. Nie chcieli też, by władze uczelni opiniowały wnioski paszportowe studentów. Żądano rehabilitacji studentów prześladowanych w marcu 1968 roku, wprowadzenia samodzielności uczelni.

Powołano do życia Studencki Komitet Jedności, który miał reprezentować społeczność UŁ w rozmowach z władzami. W jego skład weszło dwadzieścia osób. Reprezentowały NZS, ale też Socjalistyczny Związek Studentów Polskich. Negocjacje z przedstawicielami ministerstwa, którzy przyjechali do Łodzi, nie były łatwe. Już na początku negocjacji strony nie mogły dojść do porozumienia m.in. w sprawie samodzielności uczelni czy też tego, by jedną trzecią Rady Wydziału stanowili studenci.

Nie chciano się też zgodzić na rezygnację z obowiązkowego lektoratu z języka rosyjskiego. Strona studencka poprosiła o przerwę w obradach. 21 stycznia około godziny 21.00 studenci zadecydowali, że trzeba rozpocząć strajk okupacyjny na Uniwersytecie Łódzkim. Potem dołączały się kolejne wydziały, uczelnie. Do strajku przystąpiło około 10 tysięcy studentów z Łodzi.

Do strajku solidarnościowego z łódzkimi uczelniami dołączyły się inne szkoły wyższe w kraju. Między innymi Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Akademia Medyczna w Poznaniu.

17 lutego sąd zarejestrował NZS, a następnego dnia minister Janusz Górski podpisał porozumienie z łódzkimi studentami. Po 29 dniach mogli wrócić do domu. Ja łódzki strajk zapisał się jako najdłuższy studencki strajk okupacyjny w Europie.