Szczątki kraty z Bałutki trafiły do Stacji Radegast

W zasobach archiwalnych Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie zachował się niemiecki plan instalacji kraty w podziemnym kanale Bałutki. Jeden z pracowników Muzeum Tradycji Niepodległościowych zwrócił się do Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi z prośbą o sprawdzenie czy nadal w kanale znajduje się ta krata. W ceglanych ścianach kanału nie było kraty, a jedynie zawiasy oraz metalowe elementy mechanizmu blokującego jej podnoszenie.

Niemiecki plan kanału Bałutki datowany jest na lipiec 1940 roku. Powstał więc już po utworzeniu – 8 lutego 1940 roku na Bałutach i Starym Mieście - Litzmannstadt Ghetto. Nasuwa się więc pytanie, czy kratę Niemcy zamontowali z powodu podejmowanych prób ucieczek?

Do niemieckiego planu dołączony jest protokół sporządzony 8 czerwca 1960 roku przez pracownicę Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie. W protokole mowa jest o ustawieniu kraty „zamykającej prześwit kanału, celem uniemożliwienia podziemnej komunikacji mieszkańcom getta”.

Okazało się, że w archiwach ZWIK dostępny jest też plan kanału Bałutki, na którym zaznaczono lokalizację kraty. Jest to kolejny dokument potwierdzający jej istnienie. Na planie jest opis w języku polskim co oznacza, że krata była jeszcze w kanale Bałutki po zakończeniu II wojny światowej. Nie da się jednak ustalić dokładnej daty jej usunięcia. Z punktu widzenia funkcjonowania systemu kanalizacji nie jest zasadne montownie krat wewnątrz kanałów. Mogą bowiem na nich gromadzić się nieczystości, które z czasem zablokują swobodny przepływ ścieków czy deszczówki. Wszystko wskazuje więc na to, że kratę w kanale Bałutki zamontowano w celu zablokowania przejścia pod ziemią – twierdzi Miłosz Wika, rzeczniki prasowy ZWiK.