DR SYLWIA WIELICHOWSKA

Z dr Sylwią Wielichowską, kierownikiem działu historycznego Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, rozmawia Anna Gronczewska

Rozstrzygnięte zostały - ogłoszone w ubiegłym roku przez prezydent Łodzi - konkursy na dyrektorów miejskich placówek muzealnych.

W latach 30. XX wieku w okresie przedświątecznym łodzianie też tłumnie odwiedzali sklepy, choć kupcy często narzekali na utarg. Na stołach nie mogło zabraknąć szynek i kiełbas. Przed Wielkanocą uaktywniali się też złodzieje. Święta mieszkańcy Łodzi spędzali w rodzinnym gronie i w kościołach.

Byli uczniowie łódzkiej Szkoły Żydowskiej im. Icchaka Pereca spotkali się w 50. rocznicę Marca’68 w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Przybyli z Polski, Izraela, USA, Kanady, Szwecji, Danii, Francji i Belgii.

Żołnierze niezłomni, uczestnicy powstania antykomunistycznego tuż po II wojnie światowej, nie mieli żadnych szans na zwycięstwo, bowiem porwali się nie tylko na rząd renegatów w Warszawie, lecz także na całą potęgę Moskwy. Mimo to desperacko i szaleńczo walczyli do samego końca - śmierci na polu bitwy lub w kazamatach UB. Żyli prawem wilka, więc historia w PRL głucho o nich milczała. Na szczęście to już przeszłość i „wyklęci” odzyskali dobre imię i godne miejsce w historii walk o niepodległość.

Łódź miała swoją Gorgonową. Okrzyknięto nią Helenę Ciecierkiewiczówną. Kobieta chciała zabić swojegokochanka, majstra w fabryce Scheiblera i Grohmana,a także jego dzieci.

Fenomen Błażeja Stolarskiego polegał na tym, że nie ukończył żadnej klasy szkolnej, a mimo to trafił na salony polityczne II RP: był posłem, senatorem, a nawet ministrem. Było to możliwe, gdyż sam nauczył się czytać i pisać, a uzyskaną wiedzę stale pogłębiał, co z czasem zaczęło procentować. Był klasycznym samoukiem. Nic więc dziwnego, że bawiąc w jego domu znana pisarka Maria Dąbrowska nie kryła zdumienia na widok biurka i biblioteki.

Od tych wydarzeń minęło 50 lat. Wielu bohaterów tamtych dni, jak Brunon Kapala i Jerzy Szczęsny, już nie żyje. Część po Marcu 1968 r. wyjechało za granicę. Inni zostali w kraju. Wyrzucono ich z uczelni, zabrano do wojska.

Jednym z najbardziej znanych „Żołnierzy Wyklętych” jest Stanisław Sojczyński „Warszyc”. Walczył w okolicach Radomska i Piotrkowa. Stworzył Konspiracyjne Wojsko Polskie.

To historia jak z taniego romansu. Jednak wydarzyła się naprawdę. I to w Łodzi. Jej bohaterami byli policjant i skrzypaczka z łódzkiej restauracji. Niestety, ten romans nie zakończył się happy endem...

Sensacyjny powrót do kraju Stanisława Cata-Mackiewicza. Afera Hugona Hankego, premiera rządu londyńskiego, który okazał się agentem bezpieki. Niecodzienna akcja balonowa, podczas której nad Polską rozsypano broszury z rewelacjami płk. Józefa Światły o kulisach działalności PZPR i Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Ten strajk przeszedł do historii. O łódzkich studentach walczących o wolność i rejestrację swojego niezależnego od władz związku, będą opowiadać kolejne pokolenia.

Jako terrorysta i rewolucjonista organizował krwawe zamachy na carskich dostojników. Jako minister w rządzie Aleksandra Kiereńskiego budował Rosję demokratyczną. Nie udało się i u boku Józefa Piłsudskiego stanął do walki z dyktaturą Lenina i Trockiego. Stał się legendą i sam ją zburzył, przechodząc na stronę bolszewików.

Quentin Tarantino przymierza się do filmu, w którym ma zagrać polski aktor. Ma się wcielić w postać młodego Romana Polańskiego. Ponoć największe szanse ma łódzki aktor Borys Szyc, ale to nie jedyny łódzki wątek...

Prof. Jarosław Kita, historyk Uniwersytetu Łódzkiego, jest kierownikiem Zakładu Przemian Struktur Społecznych.

O tym obozie mało kto pamięta. A przez kilka lat więziono w nim blisko tysiąc jeńców radzieckich. Znajdował się w rejonie ul. Odrzańskiej w Łodzi. Jedyną pamiątką po tym obozie jest drewniany talerz znajdujący się w zbiorach Muzeum Tradycji Niepodległościowych Oddział Radogoszcz.

Znani pisarze i publicyści Adolf Nowaczyński i Tadeusz Dołęga-Mostowicz zostali przez bojówkarzy sanacyjnych wywiezieni pod Warszawę i ciężko pobici, a cenionego nauczyciela i historyka literatury Stanisława Cywińskiego skatowano w Wilnie. Mniej „szczęścia” miał gen. Włodzimierz Zagórski, którego uprowadzono i zamordowano.

W minioną niedzielę obchodziliśmy 115. rocznicę urodzin Aleksandra Kamińskiego, autora „Kamieni na szaniec” oraz profesora Uniwersytetu Łódzkiego.

Pod koniec lat 20. minionego wieku Łódź i inne miasta naszego regionu terroryzowała banda Adama Kaczmarka i Romana Szczecińskiego. Nazywano ją bandą „Władców nocy”. Btandyci nazywający się „Władcami nocy” szybko trafili na pierwsze strony przedwojennej łódzkiej prasy.

Rozmowa z Janem Tomaszewskim, legendarnym bramkarzem reprezentacji Polski, byłym posłem PiS, a następnie PO.

Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia nie tylko Łodzi, ale i całego regionu. Studiuje na niej ponad 43 tysiące studentów. Wszystko zaczęło się wczesną wiosną 1945 roku. Wtedy Łódź obiegła wiadomość: Będzie uniwersytet!