Uniwersytet Łódzki liderem badań przeciw terrorystom w centrach handlu

– W galeriach handlowych spędzamy coraz więcej czasu. Nie tylko robimy w nich zakupy, ale i spotykamy się przy kawie, chodzimy do kina. Nic dziwnego, że takie obiekty mogą przyciągać uwagę grup terrorystycznych – mówi prof. Michał Bijak z Centrum Zapobiegania Zagrożeniom Biologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. – Taki atak, nawet, jeśli nie zakończyłby się znaczącą liczbą ofiar, na pewno zasiałby panikę, a głównie o taki efekt chodzi dzisiaj terrorystom.

Centrum reprezentowane przez prof. Michała Bijaka (część Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska) jest liderem międzynarodowego projektu pt. „Opracowanie systemu przeciwdziałania zagrożeniom CBRNE dla wielkopowierzchniowych centrów handlowych”. Ten skrót obejmuje różne rodzaje broni masowego rażenia. Ale w swoim projekcie naukowcy skupią się na trzech scenariuszach: potencjalnego rozprzestrzenienia w galerii handlowej szkodliwej substancji chemicznej oraz czynnika biologicznego (czyli np. toksyny, bakterii) skonstruowania przez terrorystów „improwizowanego” ładunku wybuchowego (upraszczając – „domowej roboty”) lub wniknięcia przez nich w centrum dostaw, aby np. zatruć sprzedawaną żywność.

Dotychczas przypadki ataków na centra handlowe dotyczyły osób wdzierających się do nich z bronią (jak atak szaleńca uzbrojonego w dwa bagnety w galerii w Stalowej Woli z 2017 r., w wyniku którego jedna osoba zmarła a kolejnych 8 zostało ciężko rannych).

Ale prof. Michał Bijak jest przekonany, że zagrożenia mogą nadchodzić także za sprawą metod, którym ma przeciwdziałać nowy projekt (a może i w przeszłości nadeszły: służby bezpieczeństwa nie są skore do ujawniania już wykrytych przypadków planowanych ataków).

Projekt, finansowany ze specjalnego programu unijnego, który służy wzmacnianiu bezpieczeństwa (Internal Security Fund), jest warty prawie 2,2 mln euro. Jego autorzy zwrócili uwagę, że centra handlowe – mimo swojej ogromnej popularności – nie są obiektami chronionymi równie mocno jak np. urzędy czy stadiony podczas wielkich koncertów.

– Dlatego projekt przewiduje przeprowadzenie szkoleń dla pracowników ochrony galerii oraz ich menedżerów – opowiada prof. Michał Bijak.

UŁ lideruje naukowemu konsorcjum, w skład którego wchodzi jeszcze sześciu innych partnerów. Są badacze z dwóch polskich wiodących w tej materii instytutów wojskowych (Chemii i Radiometrii oraz Higieny i Epidemiologii), a ponadto naukowcy ze Słowacji, Finlandii oraz z wojsk hiszpańskich.

Partnerem o wyjątkowym znaczeniu dla projektu jest jeden z wiodących operatorów powierzchni handlowych, który umożliwił naukowcom badanie swojego dużego centrum w Warszawie. W połowie stycznia naukowcy mieli w nim swoje pierwsze spotkanie robocze.

– Firma jest częścią europejskiej sieci, dlatego będziemy analizować tematykę także w innych jej centrach w Europie – zapowiada prof. Michał Bijak.

Projekt wspierają resorty spraw wewnętrznych z Czech i ze Słowacji, rządowa agencja z Węgier, odpowiedzialna za zwalczanie terroryzmu (Hungarian Counter Terrorism Centre) oraz jednostki policji z Belgii, Portugalii i Polski (z naszego kraju – Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA”).