VII Europejski Kongres Samorządów w Mikołajkach. Cykl debat o tym, jak polepszyć funkcjonowanie samorządów

Położony nad jeziorem Tałty „Hotel Gołębiewski” w Mikołajkach na dwa dni stał się centrum spotkań liderów samorządowych z przedstawicielami administracji państwowej, organizacji pozarządowych i biznesu. Program merytoryczny konferencji obejmował blisko 130 wydarzeń, które zostały podzielone na 11 ścieżek tematycznych, takich jak Biznes i Zarządzanie, Innowacje, Społeczeństwo, Współpraca Międzyregionalna oraz Zrównoważony Rozwój. Wśród nich znalazły się bloki programowe, raporty, panele, warsztaty, wykłady, prezentacje oraz uroczysta gala. W tegorocznej, VII edycji Europejskiego Kongresu Samorządów udział wzięło blisko 1500 gości.

Kongres organizowany przez Instytut Studiów Wschodnich nawiązuje formułą do Forum Ekonomicznego w Karpaczu.

– Gdyby za sukces uznać, że jest na pewno prawie dwa razy więcej gości niż przed rokiem i dużo więcej debat tematycznych, to tak, oczywiście, był to sukces – przyznał w rozmowie z nami Zygmunt Berdychowski, Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego.

– Gdyby jednak zacząć się przyglądać temu, co działo się w salach, to myślę, że ten sukces jest jeszcze większy – dodał. – Debaty były bardzo ciekawe, poruszano wiele tematów, które dziś żywo obchodzą ludzi, którzy zarządzają małymi ojczyznami. Pomimo tego, że ci, którzy biorą udział w rozmowach, reprezentują różne strony politycznej barykady, to bardzo łatwo znaleźć pewien wspólny mianownik, który ich łączy, a jest nim niewątpliwie troska o to, żeby polska samorządna rozwijała się jak najlepiej – wyjaśnił.

Berdychowski zapytany, czy sytuacja na Ukrainie zdominowała tegoroczny Kongres stwierdził, że była „jedną ze ścieżek programowych” z gronem znakomitych gości.

– Na ponad 100 tematów, które znalazły się w agendzie kongresu, 12 tematów bezpośrednio dotyczyło wojny – przyznał. – Ten temat na pewno był żywo dyskutowany, jednak moim zdaniem problematyka związana z zarządzaniem samorządami, z inwestycjami, ze współpracą, z problemami wynikającymi z prowadzonych inwestycjami na pewno zdominowały tegoroczny Kongres – stwierdził.

Berdychowski wskazał również na problemy, które dzisiaj „każdy samorząd ma w związku z wydawaniem ogromnych pieniędzy, których nie brakuje”. – Problem jest tylko i wyłącznie w tym, że wszystkie prognozy są przestrzelone, że po raz kolejny trzeba ogłaszać przetargi i kalkulować zupełnie inne ceny przy inwestycji. Wszystko odbywa się jeszcze w czasie, w którym niespecjalnie jest miejsce na to, żeby ciągle coś powtarzać. Myślę, że to dzisiaj stanowi największe wyzwanie dla naszych samorządów. Wyzwanie, które jest pochodną wojny, inflacji i tych wszystkich czynników, z którymi się zmagaliśmy – podsumował.

Jednym z najważniejszych wydarzeń Europejskiego Kongresu Samorządów jest prezentacja Rankingu Finansowego Samorządu Terytorialnego w Polsce. Zygmunt Berdychowski podczas panelu, na którym przedstawiono wyniki tegorocznej edycji rankingu przyznał, że „jeszcze na początku bieżącego roku był zdecydowanym optymistą” jednocześnie przyznając, że „samorządy bardzo dobrze wychodzą z kryzysu wywołanego przez pandemię koronawirusa”. Jak stwierdził, wrażenie robi skala inwestycji, która z roku na rok rośnie. Jego zdaniem, najbardziej dynamicznym regionem w zeszłym roku był Dolny Śląsk.

Uczestnicy Kongresu wiele dyskusji poświęcili obecnej sytuacji na Ukrainie. Jeżeli chodzi o sytuację finansową samorządów w kontekście wydarzeń za naszą wschodnią granicą, Mirosław Legutko, Przewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przyznał, że stan budżetów samorządów będzie można ocenić w połowie roku, ponieważ, jak wyjaśnił, samorządy „sfinansowały pomoc uchodźcom z Ukrainy z rezerw przeznaczonych na sytuacje kryzysowe”. – Pomoc dla Ukraińców powinna być rozsądna i prowadzona w taki sposób, żeby nie było szkody dla mieszkańców – stwierdziła Bogumiła Lewandowska-Siwek, wójt gminy Baranów, która to gmina zajęła pierwsze miejsce w rankingu wśród gmin wiejskich.

Lokalni liderzy dzielili się swoimi doświadczeniami związanymi z niesieniem pomocy uchodźcom. W panelu „Jak skutecznie pomagać uchodźcom? Rola samorządów podczas kryzysu” samorządowcy z Polski, Ukrainy i Mołdawii opowiadali, jak tuż po inwazji rosyjskiej tworzyli pierwsze ośrodki pomocowe.

– Dotychczas niczego podobnego nie przeżyliśmy – mówił Waldemar Paluch, burmistrz Jarosławia. – Nie byliśmy przygotowani do takich działań, ale robiliśmy co w naszej mocy, aby pomagać – dodał. – Nasi kierowcy przez wiele dni, 24 godziny na dobę, wozili uchodźców – chwalił postawę mieszkańców. Co ważne, uczestnicy panelu podkreślali, że gdyby nie pomoc obywateli i wolontariuszy, to samorządy mogłyby nie sprostać tym wyzwaniom.

W trakcie panelu ,,Europa w poszukiwaniu przywództwa” padła deklaracja mówiąca o utworzeniu "Unii Polsko – Ukraińskiej".

– Zgodnie za postawioną deklaracją przez Prezesa PSL Władysława Kosiniaka-Kamysza pozostali uczestnicy zwracali uwagę na znaczenie utworzenia ewentualnej unii. Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski, Poseł Maciej Gdula z Nowej Lewicy, Prezes Porozumienia Jarosław Gowin oraz Czesław Bielecki z aprobatą wypowiadali się o takim pomyśle – wskazano.

Podczas debaty wskazywano, że "to już realnie, nieformalnie ma miejsce poprzez otwarte domy Polaków dla wszystkich uchodźców z Ukrainy". Przytoczono także słowa Wołodymyra Zełenskiego o potrzebie powstania unii polsko-ukraińskiej, o tym, że Polaków i Ukraińców jest łącznie aż 80 milionów, tylu ilu Niemców, co zostało wkomponowane w kontekst możliwości m.in. gospodarczych, jakie mogłaby ze sobą nieść unia obu krajów.

Wiele dyskusji poświęcono nowym technologiom, inwestycjom i rozwoju miast i regionów. W trakcie panelu „Nowe technologie kluczem sukcesu w zarządzaniu miastem” Jacek Duliński z Exatel przyznał, że sukcesem z punktu widzenia miast może być właśnie wdrożenie nowych technologii, które powodują rozwój. Z kolei wiceprezes zarządu PFR Bartłomiej Pawlak wskazał, że głównym problemem w Polsce jest „brak wspólnej strategii i zbyt rzadkie wdrażanie dobrych praktyk obniżających koszty”.

W kwestii poprawy komfortu życia mieszkańców oraz nowych technologii, podczas panelu „Elektromobilność – klucz do sukcesu transportu w mieście przyszłości” Michał Wekiera z Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego stwierdził, że zdolność nabywcza samochodów elektrycznych w Polsce jest niska, ponieważ są one drogie. Z drugiej strony, mamy w Polsce całą flotę autobusów elektrycznych. Mariusz Wdowczyk, prezes zarządu, ARP e-Vehicles podał, że polska flota autobusowa jest piątą największą flotą w Europie. Jak tłumaczył, jest to możliwe właśnie dzięki systemowi wsparcia finansowego. Z kolei poseł Krzysztof Truskolaski zauważył, że żeby transport w Polsce był lepszy, Polska powinna rozwijać odnawialne źródła energii. Jego zdaniem ważne jest, by powstały systemowe rozwiązania zachęcające ludzi do kupowania samochodów elektrycznych. – Elektromobilność to przyszłość tylko wtedy, kiedy spełni się więcej warunków – stwierdził.

Najbardziej uroczystą częścią Europejskiego Kongresu Samorządów była uroczysta Gala, rozpoczęta występem Orkiestry Akademickiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Galę prowadzili Bogusław Chrabota, redaktor naczelny dziennika Rzeczpospolita oraz Paulina Sudoł, prawnik, Fundacja Instytut Studiów Wschodnich. Podczas tego wydarzenia marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Gustaw Marek Brzezin przyznał, że „pomimo trudnej sytuacji i niepewnych czasów, znajdujemy możliwość debaty nad tym, jak polepszyć funkcjonowanie samorządów”. Podczas gali uhonorowano laureatów Rankingu Finansowego Samorządów.