Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

W lubuskich lasach rośnie niezwykły grzyb. Szmaciak gałęzisty, lub jak chcą inni, kozia broda, to kulinarny rarytas

rd
Szmaciaka gałęzistego trudno przegapić, osiąga spore rozmiary
Szmaciaka gałęzistego trudno przegapić, osiąga spore rozmiary Czytelnik
Wygląda jak gąbka, albo, jak chcą inni - mózg. Nazwę ma, delikatnie mówiąc, niewyszukaną: szmaciak gałęzisty lub bardziej oficjalnie siedzuń sosnowy. Przez grzybiarzy z różnych stron Polski określany jest też mianem leśnego kalafiora, koziej brody, strzępulca, baraniej głowy… A smak? Wbrew mało zachęcającej nazwie i dziwnemu wyglądowi taki, że zadowoli nawet najbardziej wymagające podniebienia!

W polskich lasach występuje 1,4 tys. gatunków grzybów jadalnych, z czego przeciętny grzybiarz zbiera kilka gatunków. 117 gatunków jest pod ochroną, a tylko 47 jest – zgodnie z prawem – dopuszczonych do obrotu. Szmaciak na tej ostatniej liście się nie znalazł, dlatego nie kupimy go na targowisku ani nie spróbujemy w restauracjach, choć zasługuje na te najlepsze. Musimy znaleźć go sami.

Gdzie go szukać?

Szmaciaka gałęzistego trudno nie zauważyć. Nie należy do małych grzybów, a swoim wyglądem i barwą wręcz przyciąga wzrok. Z pewnością wiele osób natknęło się na kulistego dziwoląga wielkości główki sałaty, kalafiora lub nawet pokaźnej kapusty, nie zdając sobie sprawy, że oto mają na wyciągnięcie ręki prawdziwy kulinarny skarb.

Występuje w lasach iglastych i mieszanych. Rośnie na korzeniach drzew iglastych, zarówno martwych, jak i żywych. Najczęściej pasożytuje na sośnie. Owocniki wyrastają u podstawy pnia. Za młodu są białawe, z czasem nabierają żółtej lub żółtobrązowej barwy. Nadają się do zbierania od połowy sierpnia do końca października.

Siedzuń sosnowy wyrasta zazwyczaj na wysokość od 5 do 20 cm i osiąga średnicę od 6 do 30 cm. Zdarzają się też okazy większe, ważące nawet kilka kilogramów.

Polski szmaciak w księdze rekordów

1977 roku w małopolskich Piotrkowicach natrafiono na szmaciaka gałęzistego ważącego 15 kg i mającego metr średnicy. Przez jakiś czas był największym znalezionym na świecie grzybem... Obecnie rekord należy do wachlarzowca olbrzymiego znalezionego w Hiszpanii w 2019 roku i ważącego 68,8 kg.

Przez lata był pod ochroną

Szmaciak gałęzisty do 2014 roku był pod ścisłą ochroną. Teraz występuje w lasach liczniej, choć trzeba mieć sporo szczęścia, żeby się na niego natknąć.

Jak smakuje?
Ten niezwykły grzyb jest wysoko oceniany przez smakoszy. Wielu uważa, że można go klasyfikować tuż za truflami. Wszystko dzięki orzechowej i nieco pikantnej nucie oraz intensywnemu korzennemu zapachowi.

Szmaciaka można przyrządzać na wiele sposobów: smażyć, gotować, dodawać do zup i sosów. Nadaje się także do suszenia i marynowania. Aby przekonać się o jego wyjątkowych walorach smakowych, warto przyrządzić go w najprostszy możliwy sposób, podsmażając go na rozgrzanym maśle, doprawiając solą i ewentualnie pieprzem.

Siedzuń sosnowy ma także właściwości prozdrowotne. Ekstrakty na jego bazie pomagają stymulować układ odpornościowy, działają też przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie.

Zanim zjesz grzyby, upewnij się, że są... jadalne

Wszyscy grzybiarze powinni przestrzegać podstawowej zasady, mówiącej o tym, że do koszyków mają trafiać tylko te grzyby, które dobrze znamy. Jeżeli więc nie jesteśmy pewni na 100 proc., że znaleźliśmy jadalnego grzyba, nie ryzykujmy.

10 zasad grzybiarza

Lasy Państwowej przypominają o zasadach, których powinien przestrzegać każdy grzybiarz. Oto one:

  1. Zbieraj tylko te grzyby, co do których jesteś absolutnie pewien, że są jadalne
  2. Nie rozpoznawaj trujących grzybów po smaku. To, że wszystkie śmiertelnie trujące gatunki są gorzkie, jest mitem
  3. Zbieraj grzyby w pełni wykształcone, dojrzałe. Dopiero wtedy posiadają cechy potrzebne do identyfikacji.
  4. Grzyby wykręcaj lub delikatnie wycinaj, by nie uszkodzić grzybni, z której wyrasta grzyb.
  5. Nie niszcz grzybów, których nie zbierasz. Są pokarmem dla zwierząt żyjących w lesie
  6. Grzyby zbieraj do koszyka. W foliowej torebce mogą nabrać szkodliwych właściwości
  7. Zachowaj w lesie ciszę
  8. Swoje śmieci zabierz ze sobą, a las pozostaw czystym i takim jakim sam być chciałbyś go zastać
  9. Korzystaj z atlasu do rozpoznawania grzybów. Warto odświeżać i uaktualniać swoją wiedzę
  10. Przed wyprawą zainstaluj aplikację mapową mBDL i sciągnij mapę. Pomoże Ci, jeśli zgubisz się w lesie.
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na gazetalubuska.pl Gazeta Lubuska