Wsparcie dla OZE: od zielonych certyfikatów po aukcje

Energia odnawialna jest to energia uzyskiwana z naturalnych, powtarzających się procesów przyrodniczych. Odnawialne źródła energii (OZE) stanowią alternatywę dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nośników energii (paliw kopalnych). Ich zasoby uzupełniają się w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktować je jako niewyczerpalne.

W warunkach polskich energia ze źródeł odnawialnych obejmuje energię z bezpośredniego wykorzystania promieniowania słonecznego (przetwarzanego na ciepło lub energię elektryczną), wiatru, zasobów geotermalnych (z wnętrza Ziemi), wodnych, stałej biomasy, biogazu i biopaliw ciekłych.

Pozyskiwanie energii z tych źródeł jest, w porównaniu do źródeł tradycyjnych (kopalnych), bardziej przyjazne środowisku naturalnemu. Wykorzystywanie OZE w znacznym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaływanie energetyki na środowisko naturalne, głównie poprzez ograniczenie emisji szkodliwych substancji, zwłaszcza gazów cieplarnianych.

Zielone certyfikaty

Głównym mechanizmem wsparcia produkcji energii ze źródeł odnawialnych był system tzw. zielonych certyfikatów, określony w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne. Istotą tego rozwiązania był nałożony na przedsiębiorstwa energetyczne, zajmujące się sprzedażą energii elektrycznej odbiorcom końcowym, obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki określonej ilości świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, bądź uiszczenia opłaty zastępczej.

System aukcyjny
W tym roku system zielonych certyfikatów ma zostać zastąpiony przez mechanizm aukcyjny. Oznacza to, że środki przeznaczane na wsparcie wytwarzania energii elektrycznej z OZE mają trafiać w pierwszej kolejności do tych wytwórców, którzy zaakceptują najniższą cenę za jednostkę energii elektrycznej, niezależnie od tego, w jakich instalacjach zostanie ona wytworzona. W aukcjach, organizowanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki co najmniej raz w roku, wyłaniani mają być przedsiębiorcy, którzy zaoferują produkcję określonej ilości energii z odnawialnego źródła po najniższej cenie.

W czerwcu br. Sejm przyjął nowelizację ustawy o OZE, która zmieniła system aukcyjny w stosunku do pierwotnego projektu w kierunku większego wsparcia dla produkcji energii z biomasy i współspalania biomasy z węglem. Ministerstwo Energii, które jest faktycznym autorem tej nowelizacji, informuje, że będą kolejne nowelizacje, które mają doprecyzować wprowadzane właśnie przepisy.

Pierwsze aukcje na sprzedaż energii elektrycznej z OZE odbędą się 30 grudnia br., za pośrednictwem Internetowej Platformy Aukcyjnej.

Na przegłosowanych już przez Sejm zmianach w systemie aukcji straci energetyka wiatrowa, która dodatkowo stanęła w trudnej sytuacji wobec uchwalenia przez parlament ustawy o inwestycjach wiatrowych, nazywanej przez branżę wiatrową „ustawą antywiatrakową”.

Wsparcie bezpośrednie

Obok wsparcia systemowego funkcjonuje także bezpośrednie wsparcie finansowe dla realizacji inwestycji związanych z energetyką odnawialną. Wsparcie to jest udzielane w znacznym stopniu ze środków Unii Europejskiej. Dotyczy to budowy nowych mocy w zakresie OZE, budowy i rozbudowy sieci przesyłowych umożliwiających przyłączanie nowych jednostek wytwórczych, a także produkcji urządzeń na rzecz energetyki odnawialnej. Na inwestycje w OZE przeznaczane są także środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Na co stawia rząd

Ministerstwo Energii (ME), zgodnie z zapowiedziami, stawia obecnie na źródła OZE pracujące jak najdłużej w roku. W 2017 roku dwie trzecie energii ma pochodzić z biomasy i biogazu. Okres wsparcia dla instalacji, które wygrają aukcje wyniesie 15 lat. Koszt całego systemu ME oszacowało na ponad 13 mld zł w całym okresie, co przekłada się na 740 mln zł rocznie. Ministerstwo przypomina, że nie jest to wartość energii, jaka jest planowana do zakupu w drodze aukcji w 2017 roku, ale koszt ponoszony przez odbiorców końcowych - czyli różnica między wartością zaoferowaną w aukcji, a średnią ceną energii elektrycznej.

Ministerstwo przewiduje, że aukcje z 2017 roku doprowadzą do powstania małych (do 1 MW) biogazowni rolniczych o łącznej mocy 70 MW oraz dużych (powyżej 1 MW) obiektów tego typu o łącznej mocy 30 MW. Pojawić się mają instalacje wytwarzające biogaz z odpadów (w sumie 5 MW) i ścieków (także 5 MW). Prognoza mówi też o powstaniu 100 MW dużych instalacji spalania biomasy, małych elektrowni wodnych o mocy 10 MW, dużych elektrowni wodnych - także 10 MW. Dużych instalacji fotowoltaicznych ma przybyć 300 MW, zaś elektrowni wiatrowych o mocy powyżej 1 MW - 150 MW.