Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Zabytkowa willa z filmu "Kingsajz" odzyska blask [ZDJĘCIA]

Wiesław Pierzchała
Dawny wygląd odzyska zrujnowana i zdewastowana zabytkowa willa przy ul. Wólczańskiej 17 w Łodzi. Juliusz Machulski wykorzystał ją w filmie "Kingsajz".

Posesja przy ul. Wólczańskiej 17 jest szczególna na mapie łódzkich zabytków, bowiem stoją na niej dwie - jakże różniące się wyglądem - stylowe rezydencje. Pierwsza z nich jest pusta, ma zabite okna i wygląda jak po bombardowaniu: lewe skrzydło jest częściowo rozebrane, a prawe ma zarwany dach, w środku straszy rumowisko.

Zupełnie inaczej wygląda druga - mało znana, bo ukryta w głębi podwórka - rezydencja. Została gruntownie odnowiona i prezentuje się znakomicie. Z portykiem, tarasem, dwoma kolumnami przy wejściu, dwoma ryzalitami po bokach i łamanym dachem wygląda, jak wiejski dworek. Ona też stoi pusta, ale wkrótce stanie się siedzibą będącej w gestii miasta Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej, która za 3,6-4 mln zł odbuduje i zasiedli pobliską, zrujnowaną rezydencję.

To znakomita wiadomość zarówno dla miłośników dawnej Łodzi, jak i dla kinomanów. Willa zanim obróciła się w ruinę "zagrała" w znanym filmie Juliusza Machulskiego "Kingsajz". Na parterze mieścił się filmowy Instytut Badań Czwartorzędu, a w piwnicy była Szuflandia. Rezydencję w całej okazałości możemy oglądać w scenie, w której Ala (Katarzyna Figura) i Olo (Jacek Chmielnik) ruszają na pomoc Adasiowi (Grzegorzowi Heromińskiemu).

Kto i kiedy zbudował obie wille? Publikacje na ten temat są szczątkowe i nieprecyzyjne. Tomasz Piotrowski, dyrektor biura prezydent Łodzi, poinformował nas, że wiadomo jedynie to, że w 1913 r. właścicielką posesji była Eugenia Hentschel, zaś w 1920 r. posesja należała do Izaaka Bernsteina. Nieco więcej na ten temat piszą autorzy "Spacerownika", wśród których jest wytrawny znawca dawnej Łodzi Ryszard Bonisławski. Z ich ustaleń wynika, że właścicielem dużej rezydencji przy ulicy był Edward Hentschel, natomiast mała willa w podwórku powstała w 1920 r. i należała do Izaaka Bornsteina.

Zapewne w oparciu o tę publikację w internecie znajdują się wpisy, że rezydencja z filmu "Kingsajz" należała do Edwarda Hentschela. Był on właścicielem fabryki po drugiej stronie ulicy, która powstała w 1872 r. Produkowała koce, chusty i flanele. W 1910 r. została przejęta przez Karola Nippego, zaś w czasach PRL należała do Zakładów Przemysłu Skórzanego Skogar. Dziś fabryka jest częściowo rozebrana.

W tej sytuacji rewolucyjne i nowatorskie są nowe ustalenia prof. Krzysztofa Stefańskiego z Uniwersytetu Łódzkiego, wybitnego znawcy łódzkich zabytków, który w oparciu o kwerendę w archiwach odkrył, że willę w podwórku w latach 1922-1923 zbudował przedsiębiorca Zygmunt Teeman, dyrektor Międzynarodowego Towarzystwa Transportu i Żeglugi Mitranza. Mieszkał w niej z żoną i rodziną do wojny, a zginął zapewne w getcie warszawskim. On też jako siedzibę dla towarzystwa w latach 1923-1925 wybudował obok piętrową rezydencję z poddaszem. Autorem obu projektów był ceniony architekt Paweł Lewy, który w latach 30. XX wieku specjalizował się w projektowaniu luksusowych kamienic modernistycznych, jak np. na rogu ul. Zielonej i Gdańskiej oraz u zbiegu al. Kościuszki i Mickiewicza (od strony "Centralu").

Rozbieżności na temat genezy obu willi wzięły się zapewne stąd, że posesja należała najpierw do Hentschela, potem do Bornsteina i wreszcie do Teemana, który wziął się za budowę. Po wojnie na posesję wprowadzili się drogowcy: w dużej willi były biura, a w małej laboratorium. W 1975 r. biura Dyrekcji Okręgowej Dróg Publicznych w Łodzi zostały przeniesione na ul. Roosevelta, zaś przy Wólczańskiej zostało laboratorium. Aby dostać się do niego trzeba było przejechać przez bramę w lewym ryzalicie, który rozebrano w latach 90. XX wieku, bo był w złym stanie technicznym i ciężarówki nie mogły zmieścić się w bramie. Do tego doszedł pożar, po którym dach się zapadł. Drogowcy z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Łodzi przygotowali projekt odbudowy, ale nie zdołali go zrealizować.

Na szczęście teraz willa, którą w 2012 r. przejęło miasto, zostanie odnowiona.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Zabytkowa willa z filmu "Kingsajz" odzyska blask [ZDJĘCIA] - Dziennik Łódzki

Wróć na dzienniklodzki.pl Dziennik Łódzki