- Prowadzimy postępowanie w sprawie wpisania zajezdni na Brusie do rejestru zabytków - mówi Piotr Ugorowicz z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi. - To bardzo ważny kompleks budynków, który - w przeciwieństwie do innych zajezdni tramwajów podmiejskich: w Helenówku i Chocianowicach - jest w znikomym stopniu przekształcony.
Te drobne zmiany dotyczą jednego z dawnych budynków mieszkalnych, w którym dobudowano piętro, a także zajezdni, z której w czasach PRL zniknęły widoczne na starych fotografiach dwie narożne sterczyny (neogotyckie wieżyczki).
W zajezdni zachowało się 12 budynków. Wśród nich jest hala, biura, kuźnia, hydrofornia, narzędziownia, stacja transformatorowa oraz budynki socjalne, gospodarcze i magazynowe.
Jednak największe wrażenie sprawia główna hala postojowa, w której wciąż odbywają się przeglądy i naprawy tramwajów.
- Hala została zbudowana w 1910 r. i jest najstarszą ze znanych konstrukcji żelbetowych w Łodzi - podkreśla Piotr Ugorowicz. - Jest o dwa lata starsza od słynnej elektrowni Scheiblera przy ul. Milionowej i od hali produkcyjnej Fakory przy ul. Warneńczyka, wybudowanej w latach 1913 - 1914.
Uroczyste otwarcie zajezdni i linii tramwajowej do Konstantynowa odbyło się 17 grudnia 1910 r. Mieszkańcy Brusa byli dumni z tej inwestycji, zaś miejscowy przystanek nazywali stacyjką. Załoga zajezdni liczyła około 70 osób. Wśród nich dominowali motorniczowie i konduktorzy. W dziejach zajezdni niezwykle ważny był rok 1929, kiedy zaczęto budować linię tramwajową z Konstantynowa do Lutomierska, zaś w wagonach wprowadzono pantografy, dzięki którym tramwaje jeździły szybciej i rzadziej się psuły. Tak było do II wojny światowej, zaś tuż po jej zakończeniu nieoczekiwanym problemem stał się brak oleju do smarowania silników ówczesnych tramwajów zwanych berlinkami.
- Z pomocą tramwajarzom przyszedł przedwojenny wójt gminy - czytamy we wspomnieniach jednego z pracowników, opublikowanych w piśmie "Pantograf". Zdradził on cenną tajemnicę, że w bunkrze obok zajezdni schowanych jest 15 beczek oleju lotniczego. Dzięki temu berlinki z Brusa wyjechały na trasę.
Dzisiaj teren zajezdni ma 1,3 ha i należy do miasta, od którego dzierżawi go spółka Tramwaje Podmiejskie, obsługująca linię tramwajową nr 43 na trasie Łódź - Konstantynów - Lutomiersk. - To, że nasza zajezdnia stanie się zabytkiem, to dobra wiadomość dla miłośników dawnej Łodzi - przyznaje prezes spółki Bogdan Rynkiewicz. - Nasza dzierżawa wkrótce wygaśnie i nie wiem, jakie są plany władz miasta co do przyszłości terenu.
- Decyzja w tej sprawie jeszcze nie zapadła - zastrzega Halszka Karolewska, rzeczniczka prezydenta Łodzi.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
