ZWiK uratuje zabytkowe łódzkie studnie

Dwie zabytkowe studnie uratowali pracownicy Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi. Chodzi o okazałe żeliwne mechanizmy do ręcznego czerpania wody.

Kiedyś takie studnie można było spotkać przy licznych ulicach i na podwórkach. Szacuje się, że w czasach ich świetności, czyli w okresie międzywojennym, w Łodzi było cztery tysiące studzien. Z czasem - w miarę budowy sieci wodociągów - zaczęto je likwidować, tak że dzisiaj stanowią dużą rzadkość i atrakcję turystyczną.

Można stwierdzić, że dwie wspomniane studnie, stojące na łódzkich podwórkach, w ostatniej chwili zostały zdemontowane, bo interesowali się nimi złomiarze. Jedna z nich została już odnowiona przez pracowników ZWiK, natomiast druga czeka na „lifting”.

- Plan jest taki, że jedna studnia zostanie zaopatrzona w osłonę i trafi do parku Staromiejskiego, który zostanie poddany gruntownej renowacji. Żeliwna studnia będzie swego rodzaju symbolem życia, które toczyło się w tej najstarszej części miasta. Do II wojny światowej na terenie obecnego parku stały domy, a ich lokatorzy korzystali ze studni na podwórkach. Nasza studnia będzie czynna, gdyż zostanie podłączona do sieci wodociągowej. Jeśli chodzi o drugi mechanizm studzienny, to będzie on eksponowany na terenie naszej siedziby przy ul. Wierzbowej - wyjaśnia Miłosz Wika, rzecznik prasowy ZWiK.

Przypomnijmy, że to już kolejna tego typu akcja pracowników ZWiK, którzy wcześniej uratowali dwie stylowe, zabytkowe studnie: na placu Wolności i przy ul. Lodowej 110.

Na początku XX wieku Łódź liczyła około 600 tys. mieszkańców, którzy - wobec braku sieci wodociągowej - zmuszeni byli korzystać z płytkich studni. Woda z nich często nie nadawała się do picia, ponieważ była skażona bakteriami pochodzącymi z nieszczelnych dołów kloacznych i ulicznych rynsztoków, do których trafiały też ścieki chemiczne z fabryk.

Nic więc dziwnego, że z powodu skażonej wody w mieście często wybuchały epidemie cholery. Ponadto mieszkańcy chorowali na czerwonkę i dur brzuszny. Dlatego ruszyła budowa kanalizacji, a potem przystąpiono do budowy wodociągów, które powstały po II wojnie światowej.

- Publiczne i prywatne studnie często wysychały i trzeba je było pogłębiać. Poziom wód podziemnych w Łodzi gwałtownie się obniżał, ponieważ fabrykanci w sposób rabunkowy eksploatowali zakładowe studnie głębinowe. Rozwijająca się dynamicznie produkcja włókiennicza wymagała coraz większej ilości wody. Dlatego jeszcze na początku lat 70. XX stulecia w wyniku decyzji administracyjnych ograniczano w mieście jej zużycie - zaznacza Miłosz Wika.

Ślady po dawnych studniach do dziś można spotkać na podwórkach w śródmieściu. Zostały po nich włazy metalowe, pod którymi były ujęcia wody. Natomiast ręczne, żeliwne, kołowe napędy do czerpania wody to dzisiaj prawdziwa rzadkość.