Cmentarz Stary w Sieradzu: jedna z najstarszych nekropolii w Łódzkiem [ZDJĘCIA]

Pierwotnie cmentarz nie miał ogrodzenia. Pojawiło się ono dopiero w roku 1870. Z czasem też zaczęły się pojawiać wystawne grobowce.

Wchodząc bramą główną natrafiamy na pięknie odnowiony kościółek św Ducha. To świątynia upamiętniająca zwycięstwo rycerstwa polskiego pod Grunwaldem (1410). W bitwie tej niepoślednią rolę odegrała chorągiew Ziemi Sieradzkiej, którą dowodził wojewoda sieradzki Jakub na Koniecpolu Koniecpolski. Po powrocie z bitwy grunwaldzkiej rycerstwo sieradzkie opodatkowało się "po grzywnie od włóczni" w celu ufundowania wotywnego kościoła. Zamiar zrealizowano w 1416 lub 1417 roku. W roku 1746 kościółek strawił ogień. Szybko został jednak odbudowany.

Pierwotnie świątynia stała na Przedmieściu Warckim, zwanym też Świętoduskim. W 1853 roku kościółek rozebrano i przeniesiono na obecne miejsce. Przy kościółku znajdują się zabytkowe nagrobki, które przeniesiono tu z różnych rejonów cmentarza. Obok kościółka znajdziemy symboliczne nagrobki synów ziemi sieradzkiej zamęczonych przez NKWD w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Twerze. Jest też symboliczny grób tych, którzy zginęli w niemieckich obozach koncentracyjnych.

W centralnej części nekropolii znajduje się jeden z najstarszych pomników na cmentarzu - nagrobek Stanisława Obrapalskiego. Spoczywa tam też Janina Obrapalska. W pobliżu mieści się grób rodziny Patockich i grobowiec, gdzie spoczywa m.in. Jan Zalc - znany niegdyś sieradzki lekarz. Obok spoczywa inny z lekarzy, zmarły w roku 1896 Józef Raźniewski. Na nagrobku widnieje inskrypcja "Sercem myślą i czynem służył rodzinie i społeczeństwu". Raźniewski przez wiele lat był lekarzem powiatowym, potem lekarzem sieradzkiej Ochotniczej Straży Pożarnej.

Dalej napotykamy grób Marii (zmarła w 1890) i Leopolda Strzeszewskich (zmarł w 1893 roku). Pomnik właściciela Dąbrówki koło Sieradza niedługo się rozpadnie. Jest w fatalnym stanie. To jedna z ostatnich okazji aby go zobaczyć, jeśli nie zostanie odnowiony.

Nieopodal znajduje się grobowiec, który Stanisława Horky wystawiła swojemu mężowi oraz trzem synom. Nad zmarłymi czuwa duża figura Anioła wsparta o krzyż. Spoczywa tu trójka jej synów, którzy zmarli w ciągu jednego tygodnia na epidemię dyfterytu w roku 1913. Spoczywa tu też sama fundatorka grobowca, która zmarła 19 października 1943 roku i w zamian za dożywocie ofiarowała siostrom urszulankom cały swój majątek (2 drewniane domki przy ul. Toruńskiej, 10 parceli w różnych punktach miasta i 5000 zł). Resztę życia spędziła, jako rezydentka, w sieradzkim klasztorze. Obok grób rotmistrza Józefa Pełzuckiego (zm. 1857).

Na cmentarzu zachowały się jeszcze nagrobki z inskrypcjami w języku rosyjskim. Do wybuchu I wojny światowej Sieradz był pod zaborem rosyjskim. W mieście była nawet cerkiew.

Idąc dalej napotykamy grób sławnego fryzjera rodem z Sieradza Antoniego Cierplikowskiego. Pochowany został w habicie mnicha, a jego grób zdobi kopia rzeźby Ksawerego Dunikowskiego "Dusza opuszczająca ciało".

Nieopodal snem wiecznym śpi ksiądz Apolinary Leśniewski (zmarł w 1984 roku). W roku 1920, po święceniach kapłańskich, przez pewien czas pracował wśród Polaków w Paryżu. Brał udział w obronie Warszawy w roku 1939 i Powstaniu Warszawskim (1944). Był majorem Armii Krajowej. W roku 1945 przywiózł do Sieradza (Proboszczem fary został 10 marca 1945 roku) obraz Matki Boskiej Armii Krajowej, namalowany przez Irenę Pokrzywnicką. Obraz przechował w kolegiacie do roku 1962. Przez dwa lata był więziony przez komunistów. W roku 1983 przeszedł na emeryturę.
W grobowcu księży spoczywają m.in. ksiądz Walery Pogorzelski - rozkochany w Sieradzu kapłan, który opisał dzieje Sieradza oraz ksiądz Władysław Mikołajewski.

Rząd drewnianych krzyży to kwatery sióstr urszulanek. Spoczywa tam także siostra Paulina Jaskulanka, autorka "Kroniki okupacyjnej klasztoru sióstr urszulanek w Sieradzu".

W pobliżu napotkamy kwatery żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku oraz grobowiec rodziny Szymańskich. Spoczywa tam, zmarły 12 sierpnia 2005 roku, Jan - pierwszy w powojennych dziejach Sieradza olimpijczyk. Grobowiec został ostatnio pięknie odnowiony.

Nieopodal znajduje się grób znanej sieradzkie rodziny Starowiczów. Obok miejsce wiecznego spoczynku Józefa Tyszkowskiego, który zmarł w 1973 roku, a zapisał się historii Polski. Bronił Ojczyzny w roku 1918, 1929 i 1939 roku. Był podoficerem 31. Pułku Piechoty Strzelców Kaniowskich.

Jeden ze starszych grobowców należy do obywatela ziemskiego Juliana Wituskiego (1872) oraz Zofii z Borowskich Kołdowskiej (1873). Obok spoczywa Władysław Idzikowski, rotmistrz I Pułku Ułanów Krechowieckich - czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Zmarł 2 października 1924 roku. "Niech ci ta ziemia, za którą położyłeś życie lekką będzie" - głosi napis na grobowcu.

I wreszcie grób rodziny Firlitów, której korzenie są pod Lwowem. Szymon przeżył zesłanie na Syberię. Walczył pod Monte Cassino. Po wojnie był nauczycielem - wychował wiele pokoleń córek i synów ziemi sieradzkiej.

Tuz przy parkanie natrafiamy na odnowiony grób Józefa Stanisławskiego, lekarza i działacza społecznego. Dalej piękny grób rodziny Proszewskich, Józefa Słomińskiego, Nieopodal spoczywa druh Stefan Cierplikowski, komendant 1. Sieradzkiej Drużyny ZHP, który poległ 15 sierpnia 1920 roku w bitwie pod Radzyminem. W okresie międzywojennym często stała tam warta honorowa harcerzy. Tuż obok zbiorowa mogiła sieradzan poległych w listopadzie 1918 roku.

Odwiedzić możemy też groby Zbigniewa Misiaka, który stworzył sieradzką telewizję oraz Andrzeja Jaworskiego - kamerzystę, który współpracował między innymi z Kazimierzem Kutzem.

Zanim wyjdziemy z cmentarza odwiedźmy jeszcze zbiorową mogiłę sieradzkich zakładników zamordowanych bestialsko przez Niemców 14 listopada 1939 roku. "Nie ludzie, lecz psy okrwawione i nie żołnierze, lecz kaci przyszli, by śmiercią porazić was.... " - głosi inskrypcja na pomniku.

Dziś na Starym Cmentarzu rzadko odbywają się pochówki. To dlatego, że chować zmarłych mogą jedynie ci, którzy mają grobowce rodzinne.