Cyfrowy model inwestycji zrewolucjonizuje nasze budowy

Firma MCKB znana jest ostatnio z wdrażania nowych rozwiązań informatycznych opartych na technologii BIM - Building Information Modelling. Tymczasem jednak branża budowlana niespecjalnie kojarzy się w świadomości Czytelników z informatyką...
Tak, takie są stereotypy, prawda jednak jest zgoła inna. Rozwiązania informatyczne na dobre wprowadziły się na budowy i cały czas są rozwijane - przykładem jest nowoczesna technologia BIM. Co więcej, ewolucja budownictwa w tym zakresie jest nieunikniona. Potwierdzeniem tej tezy jest chociażby narzucanie przez rządy, na przykład Wielkiej Brytanii, konieczności tworzenia dokumentacji projektowej w standardzie BIM.

Jakie są więc zalety BIM i na czym polega ta rewolucja?
BIM przede wszystkim zapewnia szybszy dostęp informacji. Ponadto bazuje na widokach 3D które są zrozumiałe bez konieczności studiowania dokumentacji. W ten sposób dokonuje się rewolucja rynku budowlanego, ponieważ przepływ informacji jest większy, a planowanie odbywa się z dużo większą precyzją. Zmiany te są trendami, które kształtują dzisiejszy przemysł budowlany oraz pochodne branże, czyli na przykład rynek nieruchomości, zarządzanie nieruchomościami i ochronę środowiska. Pytanie dziś nie brzmi, czy inwestować w BIM, tylko kiedy i jak.

Skoro tak, to proszę dokładniej opisać, na czym polega wdrożenie standardów opartych na technologii BIM.
BIM to akronim oznaczający w skrócie i bardzo ogólnie proces budowlany, zaczynający się od powstania pierwszej koncepcji poprzez projekt i realizację na wyburzeniu kończąc, mający swoje odzwierciedlenie w cyfrowym modelu 3D. W związku z powyższym wspomniany model cyfrowy przedstawia wszystkie etapy projektu budowlanego zatem łatwo jest dostrzec jak będzie wyglądał po zrealizowaniu a dodatkowo poznać informacje szczegółowe każdego elementu bryły 3D, jak na przykład rodzaj materiału, czy producenta systemu szklenia itp.
Koncepcja BIMu pojawiła się jeszcze przed stworzeniem aplikacji umożliwiających spełnienie stawianych założeń; pierwsze aplikacje częściowo umożliwiające tworzenie modeli cyfrowych budynków powstały w latach 90. Wówczas rynek budowlany nie był jeszcze gotowy na taką transformację, chociażby z uwagi na to, że właśnie wtedy popularyzowane były rozwiązania CAD i jeszcze nie wszyscy uczestnicy procesu budowlanego je posiadali. Od tamtego czasu BIM ewoluował zarówno dzięki ogromnemu rozwojowi aplikacji wspierających projektowanie w BIM, jak również zmianom trendów na rynku.

Jakie konkretne efekty powinno przynieść wdrożenie tej rewolucji w budownictwie?
Celem inicjatywy jest zmniejszenie kosztów inwestycji budowlanych, emisji dwutlenku węgla i kosztów eksploatacji o 20 procent, optymalizacja procesów budowlanych i ich koordynacja, co umożliwia zwiększenie efektywności prac związanych z każdym etapem projektu. Termin wprowadzenia nowych zasad w Wielkiej Brytanii został przewidziany na rok 2016, a to nie pozostawia złudzeń że, procesy transformacji rynku budowlanego się już rozpoczęły i pełna implementacja jest tylko kwestią czasu.

BIM daje niezliczone korzyści wszystkim uczestnikom procesu budowlanego, których wcześniej nie można było osiągnąć. Przykładem jest chociażby minimalizacja ryzyka wystąpienia kolizji koordynacyjnych w projektach wielobranżowych dzięki zastosowaniu modeli 3D.

Wyszukanie ewentualnych problemów montażowych czy kolizji na podstawie dokumentacji płaskiej jest czasochłonne i obarczone ryzykiem, które w 100 procentach zależy tylko i wyłącznie od ludzi. W sytuacji, gdy czas na wykonanie projektu jest minimalizowany do granic możliwości, a jednocześnie występują sytuacje nieprzewidziane dodatkowo powodujące poślizgi terminowe, koordynacja często przechodzi na dalszy plan i niejednokrotnie przeprowadzana jest dopiero na etapie wykonawstwa, co powoduje niepotrzebne koszty, jak i dodatkowe problemy organizacyjne skutkujące opóźnieniami. Systemy informatyczne już dzisiaj są w stanie na podstawie modelu cyfrowego w sposób w pełni zautomatyzowany przeanalizować projekt pod kątem kolizji i wygenerować stosowny raport obrazujący problem. W oparciu o tę informację projektanci mogą w porę zareagować, a ryzyko wystąpienia nieprzewidzianych kosztów maleje, zarówno po stronie inwestora jak i wykonawców, podwykonawców.

To z kolei zapewne oznacza, że maleje także ryzyko wystąpienia opóźnień w realizacji projektu, tak częstych obecnie na polskich budowach?
Zwiększająca się dynamika rynku powoduje, że uczestnikom procesu budowlanego stawiane są nowe wyzwania. Projektanci muszą dostarczyć projekt w krótszym terminie, a co za tym idzie ich rysunki muszą powstawać szybciej i bardziej automatycznie. Co więcej, projekty te powinny być bardziej dokładne, aby szybciej można było je zrealizować. W związku z powyższym coraz więcej biur projektowych wdraża BIM. W ciągu ostatnich lat w USA stosowanie technologii BIM wśród architektów wzrosło co najmniej o 43 procent, a wśród generalnych wykonawców nawet o 50 procent. Jest to ewidentny sygnał, że technologie te są wdrażane na świecie z pełnym powodzeniem.

BIM pozwala na przyspieszenie procesu budowy ze względu na dużo szerszy dostęp do informacji. Możemy szybciej rozwiązywać problemy dzięki zwiększonej automatyzacji procesów. Po rzetelnym wprowadzeniu danych nasz budynek widać jak na dłoni, chociaż jeszcze nie istnieje. Wówczas uzyskujemy zwrotną informację o możliwych kolizjach, co daje szanse przeprojektowania lub, w przypadku kolizji harmonogramowych, dostosowania terminów, by uniknąć ewentualnych problemów i mieć czas na wprowadzenie nowych rozwiązań. Poza tym cała dokumentacja powykonawcza, która obejmuje wielką liczbę segregatorów, mieści się właśnie w tym cyfrowym modelu.

A co się stanie, jeśli mimo wszystko wyjdą potem na jaw jakieś usterki czy wady budowlane? Czy również i wtedy BIM okaże się pomocny?
Oczywiście - po wykonaniu budynku, kiedy dojdzie do jakiejś usterki, inwestor nie musi przeglądać sterty papierów, ale może ze swojego tableta sprawdzić (po kliknięciu na model w przeglądarce i wybraniu odpowiedniej zakładki), gdzie przebiegają konkretne instalacje i szybko zlokalizować problem. Zarządca czy inwestor może również otrzymać prognozę dotyczącą np. przewidywanego zużycia energii, kosztów budowy, czasu realizacji danej części obiektu.

Dzięki prowadzeniu projektu w standardzie BIM otrzymujemy, oprócz doskonale przejrzystego, trójwymiarowego modelu danego budynku, również komplet niezbędnych informacji. Wiemy, że konkretna ściana będzie wykonana z konkretnego rodzaju materiału, że powstanie dokładnie w 14. tygodniu budowy. Kiedy projekt wykonany jest w BIM-ie, wówczas możliwe jest dokonanie przedmiaru robót w sposób automatyczny. Nie musimy czytać stert rysunków i dokumentów - wszystko jest jasno pokazane w modelu trójwymiarowym, gdzie łączą się ze sobą wszystkie elementy konstrukcyjne i instalacyjne, elektryczne, itd. Dzięki temu widać, w którym momencie może nastąpić ewentualna kolizja między np. elementem instalacyjnym, a konstrukcyjnym. Dostrzeżemy również, że pewne elementy należy wykonać wcześniej niż inne, gdyż później dostęp do tego miejsca będzie utrudniony. Dlatego tak ważne jest, aby o BIM-ie myśleć całościowo. To znaczy, że powinien on być stosowany przez wszystkie podmioty uczestniczące w budowie, projektantów, architektów, firmy wykonawcze, deweloperów, inwestorów i wszystkie jednostki zaangażowane w proces realizacji budynku. Tylko wtedy przynosi to najlepsze efekty.

Skoro tyle jest zalet BIM, to jaki jest obecnie stopień wdrożenia tej technologii na polskich budowach?
- Aktualnie obserwujemy na rynku ogromny szum wokół BIM-u, jednak stopień wdrożenia technologii BIM w Polsce jest jeszcze bardzo niski. Wciąż brakuje wykonawców i zarządców budynków, którzy byliby w stanie skorzystać z cyfrowego modelu budynku. Wciąż panuje przeświadczenie że jest to dodatkowy koszt, którego nikt nie będzie chciał zrekompensować. Jest to metoda pracochłonna, wymagająca niezwykłej dokładności i rzetelności, co jednak przynosi doskonałe rezultaty i w dalszej perspektywie zwraca się inwestorom.

Podsumowując, BIM jest technologią dzisiaj nieuniknioną, która swoją dynamikę rozwoju zawdzięcza znacznemu skróceniu czasu potrzebnego do zrealizowania zamierzenia inwestycyjnego, zmniejszeniu ryzyka występującego na każdym etapie wykonania czy projektu oraz daje możliwości lepszego projektowania z uwzględnieniem na przykład analiz LEED mających na celu udowodnienie że budynek będzie bardzo energooszczędny i przyjazny środowisku.