Kalendarium emeryta, czyli co zaplanował dla seniorów rząd i ZUS w roku 2021 i 2022. Poradnik emeryta 01.04.2021

Trzynasta emerytura przysługuje wszystkim emerytom oraz rencistom uprawnionym do normalnego świadczenia na dzień 31 marca 2021 roku. Aby otrzymać dodatkowe świadczenie, nie trzeba będzie składać żadnych wniosków.

Dodatkowe świadczenia trafią do emerytów w tych samych terminach, w których otrzymują normalne świadczenia. Wypłaty powinny zatem nastąpić w dniach 5., 6., 10., 15., 20. lub 25. kwietnia. Łatwo jednak zauważyć, że 5 kwietnia to święto (poniedziałek wielkanocny). Niektórzy emeryci i renciści dostaną zatem pieniądze jeszcze przed świętami. Z kolei 20 kwietnia wypada sobota, więc świadczenie zostanie przyznane dzień wcześniej. Na koncie pojawi się wtedy kwietniowa „zwykła” emerytura powiększona o trzynastkę w wysokości minimalnej emerytury, czyli około 1022 zł netto. 

Obecnie osoby pobierające emeryturę na starych zasadach mogą przeliczać świadczenie po zakończeniu każdego kwartału, zaś osoby pobierające emeryturę na nowych zasadach mogą przeliczać świadczenie tylko raz do roku. W kwietniu lub maju nastąpią jednak ważne zmiany w sposobie przeliczania, na których stracą emeryci starego portfela.

Zmiany ujęte zostały w rządowym projekcie o „zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw”, firmowanym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Pierwsza zmiana dotyczy ujednolicenia terminów, kiedy można będzie wystąpić do ZUS z wnioskiem o przeliczenie emerytury. Po zmianie osoby uprawnione do starych emerytur nie będą już mogły występować o przeliczenie co kwartał, ale (tak samo jak w przypadku nowych emerytur) tylko raz w roku.

Kolejna proponowana nowelizacja dotyczy zasad przeliczania. Osoby mające nowe emerytury będą mogły przeliczać je tak jak obecnie. Zmiany czekają jednak osoby pobierające stare emerytury. Mianowicie emerytury osób, które nadal są aktywne zawodowo, będą podwyższane w ramach przeliczenia poprzez doliczenie po 1,3 proc. z tytułu każdego roku składkowego.
Ta zmiana również będzie niekorzystna dla emerytów starego portfela. Obecnie przy przeliczaniu zyskują oni podwójnie: korzystają z wyższej kwoty bazowej, od której liczy się wartość świadczenia, oraz korzystają na doliczeniu nowego okresu składkowego, co też podnosi wysokość świadczenia.

Po zmianach nie skorzystają już z nowej kwoty bazowej; tym samym dorabianie do emerytury stanie się dla nich mniej opłacalne.

Pojawiły się nieoficjalne zapowiedzi, że częścią nowego programu rządowego określanego mianem Nowego Ładu Mateusza Morawieckiego ma być wprowadzenie emerytur stażowych. Ze względu na pandemię, prezentacja Nowego Ładu została odsunięta w czasie, ale zapewne dojdzie do niej, gdy będziemy mieć za sobą szczyt trzeciej fali zachorowań.
Wprowadzenie emerytur stażowych od lat popierają związkowcy z „Solidarności” i OPZZ, swego czasu obiecał je także prezydent Andrzej Duda.

Emerytury stażowe miałyby zależeć od stażu pracy. Byłoby to 35 lat dla kobiet i 40 dla mężczyzn. Obecnie w Polsce (od 2017 roku) obowiązuje minimalny wiek emerytalny - 65 lat dla mężczyzn i 60 dla kobiet. Jeśli emerytury stażowe wejdą w życie, kobieta zatrudniona w wieku 20 lat mogłaby przejść na emeryturę mając zaledwie 55 lat, czyli o pięć lat wcześniej niż obecnie.
Skorzystanie w emerytury stażowej byłoby dobrowolne. Ktoś, kto czuje się na siłach albo mu się to opłaca, mógłby pracować do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego lub nawet dłużej.

Kolejna zmiana dotyczy tzw. czerwcowej pułapki emerytalnej. Polegała ona na tym, że osoby, które wystąpiły w czerwcu o emeryturę, traciły po kilkaset złotych miesięcznie. Nie wchodząc w mechanizm tej pułapki, trzeba powiedzieć, że już w minionym roku została ona zlikwidowana rozporządzeniem w ramach tarczy antykryzysowej. Obecnie przyjdzie czas na jej trwałą likwidację w ramach ustawy emerytalnej. Wiadomo już, że czerwcowe emerytury będą obliczane tak jak majowe.

Innymi słowy, osoba, która w czerwcu osiągnęła wiek emerytalny, nie musi już czekać do lipca lub sierpnia z wnioskiem do ZUS o emeryturę. Nie straci, jeśli wystąpi o nią już w czerwcu.

Pod koniec 2021 roku do emerytów trafi także czternasta emerytura. Zgodnie z przyjętą w styczniu ustawą, pełne świadczenie w wysokości emerytury minimalnej będzie przysługiwać osobom, które otrzymują świadczenia w wysokości 2.900 zł brutto lub mniej. Powyżej tego pułapu czternastka będzie pomniejszona o kwotę nadwyżki ponad 2.900 zł. Czyli jeśli ktoś otrzymuje 3.100 zł brutto, należeć mu się będzie czternastka w wysokości 1.250 minus 200 zł nadwyżki, zatem 1.050 zł brutto.

Czternasta emerytura zostanie wypłacona w terminie wypłaty listopadowych świadczeń. W wyjątkowych sytuacjach świadczenie będzie wypłacone w grudniu 2021 r. – w przypadku świadczeń i zasiłków przedemerytalnych – oraz w styczniu 2022 r. – w przypadku kwartalnie wypłacanych świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników.

Rząd szacuje, że czternastą emeryturę otrzyma ok. 9,1 mln osób. Zdecydowana większość, bo aż 7,9 mln osób otrzyma wypłatę w pełnej wysokości.

Osoby, które przejdą na emeryturę lub rentę w przyszłym roku, będą otrzymywać świadczenie z ZUS na konto, a nie przelewem pocztowym. Jeśli nie mają jeszcze konta w banku, będą musiały go sobie założyć. Jednak osoby, które są już na emeryturze i rencie i otrzymują ją za pośrednictwem listonosza, nadal będą czekać co miesiąc na jego wizytę. Natomiast osoby, które zostaną emerytami lub rencistami w przyszłym roku, listonosza już raczej nie zobaczą – chyba, ze wystąpią ze specjalnym wnioskiem do ZUS o możliwość otrzymywania pieniędzy przelewem pocztowym. Prawdopodobnie będzie to jednak uwzględniane na zasadzie wyjątku.

Oczywiście już obecnie spora część seniorów korzysta z usług bankowości, ale nie wszyscy. Jak podkreśla prezes ZUS prof. Gertruda Gościmińska, wskaźnik ubankowienia cały czas rośnie i wynosi już blisko 77 proc. w przypadku ponad 6-milionowej grupy emerytów. Oznacza to, że 23 procent obecnych emerytów nadal dostaje pieniądze do ręki. W przypadku nowo przyznanych emerytur wskaźnik ten będzie zapewne wyższy, bo im młodsze roczniki, tym większe obeznanie z nowoczesną bankowością. Jednak nowy przepis oznacza, że kilkanaście procent osób z tej grupy będzie musiało założyć sobie konto.