Na rynku był ratusz, a więc musiał być też kościół. Katolicy mieli swoją świątynię na Placu Kościelnym. Przybywający do Łodzi osadnicy byli wyznania ewangelickiego. To dla nich w 1827 roku rozpoczęto budowę kościoła św. Trójcy Jak widać na starych rycinach i zdjęciach, świątynia ta utrzymana była w podobnym stylu i wyglądała niemal identycznie jak stojący po drugiej stronie ulicy Piotrkowskiej łódzki ratusz. Niestety losy pierwszego kościoła św. Trójcy okazały się tragiczne. Musiano budować go w pośpiechu i z nie najlepszych materiałów.

[sc]Pierwszy kościół[/sc]

W 1863 roku gmina ewangelicka odmówiła funduszy na remont kościoła. Widocznie nie opłacało się go przeprowadzać. Konsekwencją tego było to, że w 1888 roku rozebrano kościół św. Trójcy i rozpoczęto wznoszenie nowego, pod tym samym wezwaniem. Projekt nowej świątyni zamówiono u pochodzącego z Niemiec Otto Gehliga, znanego łódzkiego architekta. Na jego budowę przeznaczono 35 tysięcy rubli. Rozpoczęto ją w połowie 1889 roku. 7 sierpnia tego roku położono kamień węgielny. W lutym 1892 roku dokonano uroczystego poświęcenia nowego kościoła św. Trójcy. Zbudowano go w stylu neorenesansowym, na planie równoramiennego krzyża. Kościół ten służył łódzkim ewangelikom do 1945 roku. Po zakończeniu wojny większość z nich opuściła Łódź. Budynek kościoła przekazano katolikom. Utworzono tu parafię garnizonową. Jednocześnie zmieniono wezwanie świątyni. Nie był to już kościół pod wezwaniem św. Trójcy, tylko Zesłania Ducha Świętego. Dziś jest tu diecezjalna parafia.
- Nie wolno zapominać, że na Nowym Rynku przez wiele lat organizowano targowiska – przypominała nam Anna Walaszczyk. - Tak było do 1898 roku, a więc do czasu, gdy przez Nowy Rynek zaczęły jeździć tramwaje. Jednocześnie po jego obu stronach, od ul. Nowomiejskiej wybudowano dwie jatki. W jednej sprzedawano wyroby piekarnicze, a w drugiej rzeźnicze. Jatki miały murowane filary, a w pozostałej części były drewniane. Wiele razy je remontowano i przetrwały do powojennych czasów. Dziś pamiątką po nich są murowane kolumny.

[sc]Pomnik naczelnika[/sc]

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Nowy Rynek nazwano Placem Wolności. Potem na jego środku stanął pomnik Tadeusza Kościuszki. Decyzja o budowie tu pomnika Tadeusza Kościuszki zapadła jeszcze w 1917 roku,  przed zakończeniem I wojny światowej. Miał stanąć u zbiegu al. Kościuszki(dawnej Spacerowej) i św. Andrzeja i upamiętnić rocznicę 100-lecia śmierci naczelnika Powstania Kościuszkowskiego. Jednak pomysłu tego wtedy nie zrealizowano. Powrócono do niego po odzyskaniu niepodległości. Wtedy ustalono, że stanie na Placu Wolności i w 1921 roku ogłoszono konkurs na projekt pomnika. Pierwsza tura konkursu nie przyniosła rezultatu. Drugą rozstrzygnięto w styczniu 1926. Zwyciężył projekt artysty rzeźbiarza,
inżyniera Mieczysława Lubelskiego. Twórca tego pomnika to dziadek aktorki Krystyny Podleskiej, którą na pewno wiele osób pamięta z kultowej komedii „Miś”, gdzie zagrała narzeczoną głównego bohatera, Jej dziadek pracował nad pomnikiem blisko cztery lata. Uroczystego odsłonięcia pomnika dokonano 14 grudnia 1930 roku. Przyszło na nie około 30 tysięcy
łodzian.

Odsłonięcie pomnika Tadeusza Kościuszki było w Łodzi wielkim wydarzeniem. Już od rana Plac Wolności zapełnił się tłumem ludzi. Każdy chciał zobaczyć dzieło Mieczysława Lubelskiego. Dziennikarze zapewniali, że tego dnia całe miasto przybrało odświętny charakter. Balkony, witryny wystawowe łodzianie były przybrane emblematami narodowymi, flagami.

- Cały plac udekorowany był flagami, a na gmachu magistratu umieszczono godła państwowe okolone lampkami elektrycznymi – pisał dziennikarz „Głosu Porannego”. - Zgromadziło się na nim wojsko, orkiestry i chór śpiewaczy złożony z 800 osób, który odśpiewał okolicznościową kantatę.