Letni spacer po Księżym Młynie

Kompleks Księży Młyn jest jednym z najbardziej znanych i unikatowych zabytków przemysłowych na świecie. To miejsce inspiruje artystów, fotografów, reżyserów i projektantów. Znanym koneserem jego klimatu jest amerykański reżyser David Lynch, który zrobił w tym miejscu kilka tysięcy zdjęć.

To "miasto w mieście" sprawia wrażenie, jakby czas zatrzymał się tu 100 lat temu. Brukowane uliczki, ogromne fabryki, parki i wille fabrykantów, a przede wszystkim domy familijne z drugiej połowy XIX wieku. Choć formalnie Księży Młyn nie stanowi odrębnej dzielnicy, to budynki z czerwonej cegły stanową element rozpoznawczy. Prawie wszystkie były wzniesione na wzór średniowiecznej architektury obronnej z nieotynkowanej, czerwonej cegły. Przędzalnia na rogu ulic Przędzalnianej i Tymienieckiego została tak zaprojektowana, że przypomina gotycki zamek. Twórcą tej potęgi jest Karol Scheibler, który wykupił ten teren w 1870 roku po wielkim pożarze. Od tego czasu zaczęła się wielka kariera i dynamiczny rozwój tego miejsca. Scheibler stworzył piękną enklawę: fabrykę z największym budynkiem przędzalni bawełny (207 m długości), osiedlem dla robotników, sklepem fabrycznym, strażą pożarną, szpitalem, szkołą, zespołem pałacowym i parkiem.

Przedsiębiorstwo Scheiblera, wówczas największa włókiennicza firma w Królestwie Polskim, objęło kwartał od ul. Piotrkowskiej aż po granicę Widzewa.

Warto przespacerować się ul. Tymienieckiego i zboczyć w ul. Księży Młyn, a potem podążać Kocim Szlakiem. Po obu stronach drogi wznoszą się tzw. famuły. W ul. Tymienieckiego zachowały się jeszcze ślady po torach kolejowych, którymi Scheibler powiązał w XIX wieku całe swoje imperium. W jednym z domków familijnych jest dziś Galeria Ikona, w której można oglądać wystawy sztuki współczesnej.

Spacerując po Księżym Młynie warto zrobić sobie kilka przystanków. Przy Wodnym Rynku (dziś Plac Zwycięstwa) znajduje się Muzeum Kinematografii. Na rogu ulic Przędzalnianej i Tymienieckiego w rezydencji Herbsta jest oddział Muzeum Sztuki w Łodzi. Tę część zajmował kiedyś zięć Scheiblera - Edward Herbst z żoną Matyldą, a rezydencja była ich prezentem ślubnym. Zakochani spokój znajdą w Parku Źródliska, najstarszym parku w Łodzi, niegdyś nazywanym Ogrodem Spacerowym. Jego wygląd i okazy, t.j. miłorząb chińskim zawdzięczamy firmie ogrodniczej Spath, którą dawniej zatrudnił Karol Scheibler. W parku znajduje się Palmiarnia, po remoncie w 2003 roku najnowocześniejsza w Polsce.

Kompleks Księży Młyn jest wpisany do rejestru zabytków, a od kilku lat władze starają się by trafił na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.