Łódzki instytut, w którym nauka z biznesem tworzą nowoczesną rzeczywistość

Rozmowa z Partnerem Strefy Biznesu Wiosna, dr Radosławem Dziubą,
dyrektorem Łukasiewicz - Łódzkiego Instytutu Technologicznego.
Opracowanie red. Dariusz Pawłowski

Łukasiewicz - Łódzki Instytut Technologiczny to ponad siedemdziesiąt lat tradycji, w obecnej strukturze działający od dwóch lat (przedsięwzięcie oficjalnie zainaugurowano 1 kwietnia 2022 roku). Dorobek i bogactwo obszarów działalności podejmowanych przez jednostkę w ostatnich latach mogłyby zostać rozpisane na dziesięciolecia. Wyjątkowy w skali kraju projekt powstał z połączenia trzech łódzkich instytutów działających w Sieci Badawczej Łukasiewicz: Łukasiewicz - Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych, Łukasiewicz - Instytutu Przemysłu Skórzanego i Łukasiewicz - Instytutu Włókiennictwa.

Swoją główną siedzibę Łukasiewicz - ŁIT umieścił przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie 19/27 w Łodzi.

Instytut posiada także pięć pozostałych łódzkich lokalizacji oraz po jednej w Krakowie i Warszawie. W instytucie znajdują się głównie przestrzenie laboratoryjne wykorzystywane przez naukowców do prac naukowo-badawczych i biurowe dedykowane obsłudze przedsiębiorców. To także hale produkcyjne, na których przeprowadzane są wdrożenia i uruchamiana jest produkcja doświadczalna, warsztaty mechaniczne oraz część mieszcząca obsługę administracyjną instytutu. Łukasiewicz - ŁIT to około 450 pracowników, niemal 80 mln zł rocznego budżetu, unikalna aparatura i potencjał kadry naukowej zlokalizowany w centrach badawczych, działających w kilkunastu istotnych z punktu widzenia gospodarki obszarach badawczych.

- To był bardzo intensywny czas, pracowaliśmy na niezwykle wysokich obrotach, połączenie to poważny proces, który nie zakończył się po dwóch latach, ale jest rozpisany na co najmniej sześć - przyznaje dr Radosław Dziuba, dyrektor Łukasiewicz - Łódzkiego Instytutu Technologicznego.

- Udało się wiele osiągnąć, przede wszystkim dzięki skutecznemu skonsolidowaniu pracy pracowników poszczególnych instytutów. Istotne było również doświadczenie w przeprowadzeniu tego typu procesów, które zdobyte zostało podczas dwóch wcześniejszych łączeń (z łódzkim Centralnym Ośrodkiem Badawczo-Rozwojowym Maszyn Włókienniczych „Polmatex-Cenaro” oraz warszawskim COBRO - Instytutem Badawczym Opakowań). By wyrazić w liczbach zmianę, jaka zaszła przez te dwa lata, powiem tylko, że w momencie łączenia trzech instytutów mieliśmy 21 projektów badawczych na kwotę około 22 milionów złotych, a obecnie realizujemy 41 projektów na kwotę niemal 60 milionów złotych. To wymierny efekt tej synergii.

Poza tym wzrosły nam o mniej więcej 30 procent przychody i sięgają one obecnie niemal 80 milionów złotych. O dwadzieścia procent powiększył się nasz majątek. Warto pamiętać, że nasza instytucja otrzymuje 15 procent dofinansowania z budżetu państwa, a resztę musimy pozyskać z rynku. Dlatego na co dzień współpracujemy głównie z biznesem.

Łukasiewicz - Łódzki Instytut Technologiczny jest doskonałym przykładem nieodzownego we współczesnej rzeczywistości współdziałania nauki z biznesem. Łukasiewicz - ŁIT należy do Sieci Badawczej Łukasiewicz, trzeciej pod względem wielkości sieci badawczej w Europie. I w jej ramach przedstawia przedsiębiorcom unikalną ofertę. To system „rzucania wyzwań”, dzięki któremu grupa 4500 naukowców w nie więcej niż 15 dni roboczych przyjmuje wyzwanie biznesowe i proponuje przedsiębiorcy opracowanie skutecznego rozwiązania wdrożeniowego. Instytut dostarcza kompletne i konkurencyjne rozwiązania biznesowe i technologiczne w obszarach automatyki, chemii, biomedycyny, teleinformatyki, materiałów i zaawansowanego wytwarzania. Co najważniejsze, przedsiębiorca nie ponosi żadnych kosztów związanych z wstępnym opracowaniem pomysłu na prace badawcze.

- Cieszę się, że biznes nam zaufał i na coraz większą skalę podejmuje z nami współpracę - dodaje Radosław Dziuba. - Wspólnie osiągamy znakomite efekty. Początkowo obawialiśmy się, że nasza interdyscyplinarność może być przeszkodą w relacjach ze zleceniodawcami. Okazało się jednak, że biznes oczekuje, byśmy mieli właśnie jak najbardziej kompleksową ofertę. I to dzieje się w naszych laboratoriach.

Podstawowa działalność Łukasiewicz - Łódzkiego Instytutu Technologicznego to realizacja projektów badawczych oraz współpraca z biznesem w zakresie badań naukowych, prac rozwojowych i komercjalizacji. Łódzki instytut w swych strukturach posiada akredytowane laboratoria i zakład doświadczalno-produkcyjny, gdzie testowane są prototypy po to, by docelowo zostały wdrożone bezpośrednio do produkcji. Instytut prowadzi również działalność certyfikacyjną i wydawniczą. Obszary badawcze Łukasiewicz - ŁIT mieszczą się w zakresie zainteresowań centrów badawczo-rozwojowych, które skupiają swą działalność w obszarach: Włókiennictwa; Biopolimerów i Włókien Chemicznych; Materiałów Obuwniczych, Produktów Barwionych i Spożywczych; Opakowań; Inżynierii Biomedycznej; Gospodarki o Obiegu Zamkniętym oraz Cyfryzacji Technologii i Rozwiązań Prototypowych.

Pierwsze cztery z nich de facto odpowiadają dawnym trzem instytutom, pozostałe zaś skupiają działania w obszarze wyzwań współczesnej gospodarki.
- Bardzo ważną dla nas dzisiaj przestrzenią jest społeczna odpowiedzialność nauki - zauważa Radosław Dziuba. - Organizujemy wiele spotkań w Łodzi i regionie, stajemy się bardziej widoczni, ale i dajemy impuls do uaktywnienia się mniejszym, lecz innowacyjnym przedsiębiorstwom. Dla tych firm stajemy się naturalnym partnerem do współpracy. Bardzo ważny jest dla nas również samorząd, istotnym partnerem są uczelnie w Łodzi i regionie, wspieramy inicjatywy studentów. Ostatnio staliśmy się jednym z największych fundatorów stypendiów dla młodych, zdolnych naukowców w programie „Młodzi w Łodzi”, w tym roku też w tej inicjatywie weźmiemy udział. Organizujemy poza tym wspólnie z miastem Łódź warsztaty pod hasłem „Zasmakuj studiowania w Łodzi”, na które przyjeżdża młodzież licealna z różnych miejscowości województwa łódzkiego i ma okazję osobiście przekonać się, jak studiuje się w Łodzi, a i jak później pracuje się w takich jednostkach, jak nasza. Sądzę, że takie działania mocno procentują i budują zainteresowanie możliwościami naszego miasta. Pokazuje to też otwartość instytutu, rozbudza kreatywność, co powoduje, że młodzież podejmuje u nas praktyki i staże, a następnie być może w instytucie wykona pierwszy krok w swojej karierze zawodowej.
Działalność instytutu w obszarze społecznej odpowiedzialności nauki to już wyspecjalizowana, bogata forma funkcjonowania - na przykład pod koniec lutego bieżącego roku instytucja zainaugurowała cykl warsztatów pod nazwą „NAŁUKAsiewicz - Łódzki Instytut Tropicieli Nauki”, skierowanych do młodzieży licealnej z województwa łódzkiego. Inicjatywa ma popularyzować nowe technologie oraz zachęcić młode osoby, aby zainteresowały się światem nauki. - Świat nauki jest naprawdę fascynujący. Poprzez te warsztaty chcemy pokazać kim jesteśmy, co robimy oraz jak wykorzystujemy nowoczesne technologie, a przy okazji nawiązać i rozwijać relacje z młodzieżą, pokazać, że są takie miejsca, gdzie można łączyć pasję naukową z biznesem - podkreśla dyrektor Łukasiewicz - ŁIT.

Łukasiewicz - Łódzki Instytut Technologiczny pozyskuje liczne certyfikaty (ostatnio otrzymał European Quality Certificate w kategorii nauka), wprowadza nowe rozwiązania, inwestuje w aparaturę. Łódzki instytut także jako jedyny w Polsce (a na świecie takich instytucji jest zaledwie kilkanaście) prowadzi procesy certyfikacji, wykonuje badania i wydaje certyfikaty dla wyrobów włókienniczych na znak Oeko-Tex Standard 100. Produkty, którym przyznano ten znak, są wolne od substancji szkodliwych w stężeniach mających negatywny wpływ na stan zdrowia człowieka m.in. pestycydów, chlorofenoli, formaldehydu, barwników alergizujących, zabronionych barwników azowych i ekstrahowalnych metali ciężkich.

- Stawiamy przy tym mocno na współpracę międzynarodową - podsumowuje dr Radosław Dziuba. - To poważne wyzwanie, ale i duża szansa. W tym roku i w kolejnych latach, nasi pracownicy będą wyjeżdżać na międzynarodowe staże, ale i do naszego instytutu przyjedzie wielu stażystów z różnych krajów. Nie ma dobrego projektu, bez więzi międzyludzkich. Relacje nie tworzą się jednak od razu, tylko trzeba je sumiennie budować. Pracujemy nad tym, byśmy byli postrzegani za granicą jako wiarygodny partner, wzbudzający zaufanie. Zaczynamy od małych projektów, ale wierzymy, że jeżeli zostaną one dobrze zrealizowane i poznamy się lepiej, to będziemy zapraszani do większych przedsięwzięć. Chcemy nie tylko mówić, że jesteśmy jednostką międzynarodową, ale ją naprawdę umiędzynarodowić.

Dyrektor Łukasiewicz - ŁIT zwraca uwagę na wyjątkowość pracowników związanych z instytutem. - Ważne dla mnie jest wspieranie młodych naukowców przy wykorzystaniu doświadczenia pracowników, którzy spędzili tutaj wiele lat. Każdy kto ma pasję i determinację, by realizować się w nauce, ma szansę rozwijać swoje umiejętności i wiedzę w naszym instytucie, niezależnie od zawodowego dorobku - mówi.

Szczególnie istotne dla instytutu są obecnie działania w obszarze cyfryzacji, tekstroniki oraz rozwiązań prototypowych z przeznaczeniem dla osób w wieku senioralnym.
- Pracujemy nad prototypem czujnika zintegrowanego z materiałem włókienniczym, który wykrywa różne położenia ciała osoby w niego wyposażonej i na przykład będzie mógł przekazać informację o nagłym upadku, czy pochyleniu się osoby w starszym wieku - wyjaśnia dr inż. Edyta Sulak z Centrum Cyfryzacji Technologii i Rozwiązań Prototypowych instytutu. - Sygnał jest przesyłany do specjalnej aplikacji u odpowiednich służb, albo opiekuna danej osoby. Pozwoli to na komunikację i szybką reakcję. Takie urządzenie można wykorzystywać chociażby w szpitalach lub domach opieki, by zachować jeszcze większą czujność nad pacjentami i pensjonariuszami.

Centrum Cyfryzacji Technologii i Rozwiązań Prototypowych to jedna z najmłodszych komórek łódzkiego instytutu. Zespół jest cały czas kreowany, a jego członkowie poruszają się w trudnym obszarze. Do głównych tematów, którymi zajmują się pracownicy centrum należy wspomniana tekstronika, czyli praca nad integracją zminiaturyzowanej elektroniki i specjalistycznych systemów elektronicznych z tkaniną w jedną funkcjonalną całość. W centrum opracowywane są też czujniki, które będzie można wykorzystywać dla ochrony środowiska, do bieżącego monitorowania rozmaitych parametrów, np. wody, czy gleby. W zakresie zainteresowań pracowników są również urządzenia przeznaczone do ochrony zdrowia. Jednym z takich projektów jest rodzaj skanera do wykrywania nowotworowych znamion na skórze. I jak w całej działalności instytutu, wiele rozwiązań przeznaczonych jest dla biznesu.

- Przedsiębiorcy już się nie zastanawiają, czy są im potrzebne rozwiązania cyfrowe, tylko jak je wprowadzić - zapewnia dr Edyta Sulak. - Rozumieją, że jest to narzędzie, które ma wspomagać wiele procesów, a firma musi wiedzieć, jak je wykorzystać, mieć jasno sprecyzowane potrzeby. I sami stawiają przed nami coraz więcej zadań. A dla nas największym kłopotem jest to, że doba ma tylko 24 godziny i jeszcze nie nauczyliśmy się jej przedłużać.

W innym zakresie niezwykle ciekawe badania prowadzono w ubiegłym roku w Centrum Gospodarki o Obiegu Zamkniętym instytutu, a dotyczyły one stanu składowiska odpadów po byłych zakładach Boruta w Zgierzu.
- Boruta to były zakłady powstałe jeszcze w czasach komunistycznych, zajmowały się produkcją rozmaitych materiałów chemicznych - przypomina dr inż. Renata Żyłła z Centrum Gospodarki o Obiegu Zamkniętym. - I składowanie odpadów niebezpiecznych realizowano według przepisów z poprzedniej epoki. A tamte rozwiązania nie zabezpieczyły na przykład przed przedostaniem się do rzeki Bzury materiałów będących efektem rozkładu toksycznych odpadów. Niestety, na składowisko samowolnie zwożono też różne śmieci, które nie powinny się tam znaleźć. Podczas naszych badań natrafiliśmy na około tysiąc metrów sześciennych niezabezpieczonego azbestu, który leży i się kruszy. Podobne problemy mają też Tomaszów Mazowiecki, czy Tarnowskie Góry, gdzie były duże zakłady. Dziś gminy nie są w stanie samodzielnie sobie z tym zjawiskiem poradzić, bo przywrócenie takich miejsc do stanu nie zagrażającego środowisku wymaga dużych nakładów finansowych. Przygotowaliśmy bardzo szczegółowy raport, przedstawiliśmy wielce niepokojące wyniki badań prób odcieków, wody i gleby, udokumentowaliśmy nielegalne działania, wskazaliśmy na zagrożenia, zidentyfikowaliśmy wiele niebezpiecznych substancji, na przykład pochodną benzydyny. Zrobiliśmy również bardzo dokładny wywiad środowiskowy, rozmawialiśmy z byłymi pracownikami Boruty.
Raport wskazuje na znaczne przekroczenie norm licznych wskaźników, dokładnie opisuje stan poszczególnych fragmentów składowiska. Kompleksowy dokument podsumowują cztery warianty rekomendowanych technologii rekultywacji zgierskiego terenu, z szacunkową ceną takich działań. W każdym przypadku niemałą.

- W naszym zespole zajmujemy się wieloma zadaniami z zakresu regeneracyjnego systemu gospodarczego, ochrony środowiska, rekultywacji i tak dalej - dodaje dr Renata Żyłła. - Pracy nam nie zabraknie.

Łukasiewicz - Łódzki Instytut Technologiczny prowadząc tak różnorodną działalność śmiało stawia sobie kolejne wyzwania. Należą do nich zwiększenie liczby projektów, rozwój bazy technologicznej, poszerzanie międzynarodowej współpracy, wykorzystanie w znaczniejszym stopniu środków w ramach Horyzontu Europa. To są wymierne efekty synergii osiągnięte zaledwie dwa lata po połączeniu. Po prostu duży może więcej.

Czytaj więcej :https://lit.lukasiewicz.gov.pl/
Śledź :https://www.facebook.com/lukasiewiczlit/