Po katastrofie. Nowe wybory i "sprawdzian" dla polityków

- Jak Konstytucja reguluje sytuację w przypadku śmierci prezydenta RP?
- Z chwilą potwierdzenia śmierci urzędującego prezydenta jego kompetencje automatycznie przechodzą na Marszałka Sejmu. Nie potrzeba do tego żadnego aktu prawnego, żadnej decyzji, czy uchwały. Dzieje się tak z mocy prawa. Potrzebne jest wyłącznie stwierdzenie śmierci prezydenta.

- Czy na marszałka przechodzi całość uprawnień?
- Marszałek Sejmu w pełni zastępuje prezydenta, nie ma tylko jednej kompetencji - nie może rozwiązać Sejmu, a takie uprawnienie, w określonych okolicznościach, ma wybrany prezydent. Poza tym ma wszelkie uprawnienia głowy państwa, w tym np. może zgłaszać kandydatów na stanowiska, co w obecnej sytuacji jest niezwykle ważne.

- Czy obsługą prezydenta - marszałka będzie zajmowała się kancelaria prezydenta, czy kancelaria Sejmu?
- Co do zasady Kancelaria Prezydenta, natomiast mogę sobie wyobrazić, że pewne konkretne czynności wykonywane przez urzędników wskazanych przez samego prezydenta, w tym urzędników z kancelarii Sejmu.

- Jakie są konstytucyjne terminy związane z nowymi wyborami prezydenckimi?
- W ciągu 14 dni od chwili śmierci prezydenta musi zostać ogłoszony termin nowych wyborów prezydenckich. Trzeba przyjąć, że bieg tego 14-dniowego terminu zaczyna się dzisiaj. Wybory muszą się odbyć w ciągu 60 dni od chwili ogłoszenia decyzji w tej sprawie. Patrząc na kalendarz można stwierdzić, że najpóźniej w końcówce czerwca czekają nas wybory prezydenckie.

- Jak wygląda sytuacja z zastępowaniem posłów i senatorów?
- W przypadku posłów, na miejsce nieżyjącego posła wchodzi następny kandydat z danej listy wyborczej, który uzyskał największą liczbę głosów. Musi tylko wyrazić zgodę na objęcie mandatu posła. W przypadku senatorów - trzeba przeprowadzić wybory uzupełniające.

- Mamy do czynienia z sytuacją bezprecedensową. Czy uda nam się przeprowadzić Państwo przez ten okres, bez specjalnych kłopotów o charakterze prawnym?
- Faktycznie, sytuacja jest niezwykle trudna, takich strat wśród osób zajmujących najwyższe stanowiska nie było nigdy, nawet na początku II Wojny Światowej. Jednak uważam, że uda się w miarę sprawnie wyjść z tej sytuacji. Po pierwsze dlatego, że większość kompetencji jest skupionych w rządzie. Po drugie, Sejm może działać nawet w bardzo okrojonym składzie, nie ma bowiem zagrożenia dla kworum., czyli minimalnej niezbędnej liczby posłów.

- Obsada poszczególnych urzędów, odbywać się będzie wg procedur ustawowych?
- Dokładnie tak, w zależności od tego, jakie to jest stanowisko, wybór na nie opisany jest w konstytucji lub w poszczególnych ustawach. Teraz te opisane procedury będą realizowane, zgodnie z tym jak są opisane w stosownych przepisach.

- Dziś może wydać się, że to brutalne pytanie, ale czy uda się uniknąć przepychanek politycznych związanych z wyborami, nie tylko prezydenckimi, ale też z obsadzaniem poszczególnych stanowisk?
- Przepychanki faktycznie mogą się pojawiać. Najbliższe tygodnie będą swoistym sprawdzianem dojrzałości naszej klasy politycznej. Wszyscy będziemy mogli się przekonać, czy polscy politycy ten egzamin zdadzą.