Przepisy na domowe wina i nalewki z owoców sezonowych. Zdrowe i pyszne. Kalendarz owoców sezonowych

W trakcie pandemii chętniej samodzielnie gotowaliśmy i eksperymentowaliśmy w kuchni. Chociaż przygotowanie domowego alkoholu może wydawać nam się trudne, to w rzeczywistości wymaga od nas kilku prostych składników – cukru, świeżych owoców i właściwego spirytusu. Cukier i alkohol to naturalne konserwanty owoców. W zależności od tego czy chcemy nalewkę bardziej słodką czy wytrawną, o większej lub słabszej mocy, stosujemy różne proporcje tych składników.

Skarby domowej spiżarni – wina i nalewki
Nalewki domowe to typ alkoholu, który jest silnie zakorzeniony w polskiej tradycji. Od zarania dziejów łączy się owocowe wyciągi i zioła z alkoholem, uzyskując wyjątkowe receptury na nalewki. Zaskakują smakiem i aromatem, są także doskonałym dodatkiem do deserów i ciast oraz dań wytrawnych. Znakomicie smakują również samodzielnie, nierzadko poprawiając kondycję zdrowotną.

– Walory zdrowotne nalewek znane są od wieków. Różnorodne substancje aktywne m.in. przeciwutleniacze zawarte w owocach czy ziołach lepiej rozpuszczają się w alkoholu niż w wodzie. Nalewki mogą wspierać układ trawienny czy układ krążenia, ale pod warunkiem, że są to ilości apteczne, czyli nieprzekraczające 20–30 g czystego alkoholu dziennie. Nalewki to także wyborne smaki, którymi można się delektować przy wyjątkowych okazjach towarzyskich – komentuje ekspert kampanii „Słodka równowaga”, mgr Jadwiga Przybyłowska, dietetyk.

Najlepsza nalewka powstaje ze świeżych owoców. Jeżeli zobaczymy, że któreś z nich są nieświeże, to należy je wyrzucić – mogą popsuć smak całego trunku. Ważny jest też odpowiedni spirytus. Aby powstały nalewki wytrawne – zaleca się stosowanie spirytusu o mocy mniejszej niż 60 proc. alkoholu. Z kolei do nalewek słodkich (szczególnie tych z syropem owocowym) – potrzebny będzie spirytus z zawartością ok. 70 proc. czystego alkoholu.

Jeżeli gustujemy w lżejszych alkoholach, to warto zapełnić naszą spiżarnię winem domowej produkcji. Domowe wino stołowe powinno mieć 9–15 proc. obj. alkoholu. Produkcja wina jest trochę bardziej skomplikowana niż nalewek, niemniej jednak warto spróbować. Niezbędne są specjalistyczne naczynia, takie jak balon lub gąsior. Do naszego naczynia dobieramy korek odpowiedniej wielkości i rurkę fermentacyjną. W produkcji wina możemy wykorzystać dowolne owoce, ale zasada jest taka sama jak przy nalewkach – muszą być świeże.

– Domowe wina w zależności od słodkości i zawartości alkoholu mają od 100 do 200 kcal w 100 ml. W zależności od doboru owoców i innych dodatków jak orzechy czy zioła zawierają inny zestaw cennych składników odżywczych takich jak witaminy, antyoksydanty czy składniki mineralne – dodaje dietetyk kampanii „Słodka równowaga”.

Cukier w winie wpływa nie tylko na jego kaloryczność, ale także na stopień wytrawności, jest więc bardzo istotnym składnikiem, który należy odpowiednio dawkować. I tak zgodnie z przepisami wina wytrawne mają zawartość cukru poniżej 4 g/l, półwytrawne do 12 g/l, półsłodkie do 45 g/l, a słodkie powyżej tej normy. Jeżeli produkujemy wino ze słodszych owoców, to możemy zmniejszyć ilość dodawanego cukru – owoce są same w sobie słodkie, zawierają m.in. fruktozę. A które z nich mają najwięcej cennych dla nas składników?

Miłośnicy słodkości mogą też spróbować swoich sił w przygotowaniu likierów, które są słodsze od nalewek, a także bardziej gęste. Kawowy, czekoladowy – takie smaki z pewnością zaspokoją nasze kubki smakowe i rozgrzeją nas w chłodne, jesienne dni.

Bogactwo smaku i witamin
Tradycyjne polskie alkohole wykonywane są z tak różnorodnych składników, że ciężko byłoby jednoznacznie określić, która z nich jest najsmaczniejsza czy najbardziej popularna. Najpopularniejsze składniki to maliny, wiśnie, cytryny. Chętnie też wykorzystujemy do ich produkcji sezonowe owoce, zioła, ale też cukierki czy orzechy. Z jakimi owocami najlepiej eksperymentować?

Ciekawe w smaku są alkohole produkowane z dzikiej róży, która zawiera w sobie bardzo dużą ilość witaminy C, a także witaminę B2, K i P. Można znaleźć w niej też wiele dobroczynnych substancji aktywnych i innych składników odżywczych. To bogate źródło magnezu, fosforu, potasu i żelaza. Poprawia odporność, wzmacnia naczynia włosowate i reguluje procesy trawienne.

Wartościowe są również owoce jarzębiny, dawniej wykorzystywane w postaci nalewek do leczenia na przykład febry. To doskonałe źródło witaminy C (35–45 mg w 100 g, czyli mniej więcej tyle, co w cytrusach) i beta-karotenu. Zawierają też witaminy z grupy B, PP i K, potas, sód, magnez i miedź. Mają też kwasy organiczne, antocyjany, flawonoidy, garbniki, pektyny i cukry. Najlepiej smakują w postaci nalewki.

W domowych alkoholach warto wykorzystać owoce aronii, które w swym składzie zawierają witaminy jak C, E oraz z grupy B. Owoce aronii są też bogate w jod, miedź oraz mangan. Jeden kieliszek takiego trunku dziennie pomoże opóźnić procesy starzenia oraz zapobiegać wystąpieniu cukrzycy. Dodatkowo zawarta w owocach witamina C, korzystnie wpływa na poprawę odporności naszego organizmu.

Ciekawą propozycją jest też wino truskawkowe, opcjonalnie nalewka. Picie wina truskawkowego pomaga wzmocnić odporność, leczy ból gardła i usprawnia trawienie. Pachnie obłędnie, przez co poprawia nasz nastrój, szczególnie jeśli sięgniemy po nie w chłodne, zimowe wieczory.

Letni spacer po ukwieconej łące możemy wykorzystać na zbieranie mniszka lekarskiego i wyprodukować z niego wino. Taki trunek ma lecznicze właściwości, gdyż bogaty jest w sole mineralne, witaminy A, E, D i flawonoidy. Wspomaga oczyszczanie organizmu i wydzielanie żółci. Używane jest też w leczeniu infekcji czy przeziębienia w początkowych fazach. Poza tym wino ma złocistą barwę, wiosenny aromat i jest bardzo smaczne.

Domowy alkohol – lepszy niż sklepowy?
Chociaż przygotowanie niektórych win może na początku być dla nas skomplikowane, to warto spróbować. Dlaczego? Przede wszystkim domowe alkohole nie zawierają sztucznych konserwantów, zagęstników, barwników, wzmacniaczy smaku i aromatów, które mogą być składnikiem kolorowych alkoholi, dostępnych na sklepowej półce. Sami decydujemy o tym, jakiej jakości owoce wybieramy do ich produkcji.

Podsumowując – pijmy na zdrowie, ale pamiętajmy, żeby zachować umiar. Cieszmy się naszymi wyjątkowymi, domowymi trunkami rozważnie, a nadprogramowymi butelkami domowego alkoholu podzielmy się z bliskimi, aby także oni na jesieni mogli cieszyć się smakiem i aromatem minionych wakacji.

Przepisy na łatwe w przygotowaniu nalewki
Cytrynówka
To nalewka, która nie musi leżakować, a dodatkowo jest bardzo prosta w przygotowaniu.
Składniki:

• 6 dużych cytryn – najlepiej niewoskowanych (ekologicznych);
• pół litra wódki 40 proc.;
• trzy czwarte szklanki cukru;
• trzy czwarte szklanki płynnego miodu;
• pół szklanki wody.

Przygotowanie:
Cytryny dokładnie myjemy i sparzamy wrzątkiem. Skrobaczką do warzyw obieramy żółtą skórkę z cytryn. Skórki wkładamy do słoja i zalewamy wódką (lub wódką i spirytusem). Cukier rozpuszczamy z wodą podgrzewając w rondelku. Dodajemy miód i odstawiamy. Z obranych cytryn wyciskamy sok. Łączymy sok (bez pestek, można przelać przez gazę, żeby był klarowny) z syropem cukrowo-miodowym i wlewamy całość do drugiego słoja. Zostawiamy oba słoje na dobę w widnym miejscu. Po dobie łączymy zawartość obu słojów przelewając sam płyn do litrowej butelki. Zostawiamy na kolejną dobę lub dwie w ciemnym miejscu.

Nalewka malinowa
Maliny to jedne z cenniejszych dla naszego zdrowia owoców, a nalewka na ich bazie sprawdzi się w trakcie infekcji, pozwoli też oczyścić organizm z toksyn. Pomaga też zmniejszyć bóle miesiączkowe i obniżyć ciśnienie krwi.
Składniki:

• kilogram świeżych malin;
• pół kilograma cukru;
• pół litra spirytusu.

Sposób przygotowania:
Świeże maliny wypłukać pod bieżącą wodą, osuszyć, wrzucić do sporego słoja (umytego i wyparzonego), zasypać cukrem i zalać spirytusem. Słoik z malinami odstawić na około 6 tygodni w ciepłe miejsce, wstrząsając słoikiem co kilka dni, aby cukier szybciej się rozpuścił. Po upływie wyznaczonego czasu owoce należy przecedzić (na gazie), rozlewając nalewkę do butelek.

Nalewka miętowa
Ma właściwości bakteriobójcze w obrębie dróg żółciowych i przewodu pokarmowego oraz łagodne działanie uspokajające, nieznacznie obniża ciśnienie krwi. Likwiduje wzdęcia oraz bóle brzucha i żołądka.
Składniki:
10 liści świeżej mięty ogrodowej lub 3 dorodne gałązki świeżej mięty dzikiej;
jedna średniej wielkości cytryna;
pół litra spirytusu;
pół litra wody mineralnej;
duża łyżka cukru.
Sposób przygotowania:
Z wyszorowanej w ciepłej wodzie i przelanej wrzątkiem cytryny ściąć cienko skórkę (bez białego miąższu). Wodę zagotować z cukrem i powstały syrop odstawić do wystudzenia. Do szklanego słoja, wrzucić skórkę cytrynową i miętę. Wlać syrop i spirytus. Słój szczelnie zamknąć i odstawić w chłodne i ciemne miejsce na tydzień. Po wyznaczonym czasie płyn zlać, cedząc przez gęste, wyłożone bibułą sito, a jeśli trzeba – uzupełnić nalewkę zimną przegotowaną wodą do objętości litra. Przelać do czystych butelek, szczelnie zamknąć i odstawić w chłodne miejsce na 1,5 tygodnia.