Świadczenie pielęgnacyjne w 2021. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego dla osób niepełnosprawnych 15.11.2021

Pierwsza grupa mogąca obecnie liczyć na wsparcie ze strony państwa to rodzice niepełnosprawnych dzieci, którzy sąuprawnieni do świadczenia pielęgnacyjnego w wysokości 1.971 zł netto (od 1 stycznia 2021 r.). Świadczenie to jest co roku waloryzowane i rośnie o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększa się minimalne wynagrodzenie za pracę.

O taką pomoc mogą ubiegać się osoby, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, którego niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 18. lub 25. roku życia. Możliwość otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależniona od konieczności spełnienia kryterium dochodowego.
Od 1 stycznia 2017 roku każde z rodziców może otrzymać odrębne świadczenie pielęgnacyjne w sytuacji, gdy w rodzinie jest więcej niż jedno niepełnosprawne dziecko.

Ważna uwaga: uzależnienie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od wieku nabycia niepełnosprawności została zakwestionowana przez Trybunał Konstytucyjny. Mimo wyroku, rząd nie wprowadził jak dotąd przepisów znoszących to uzależnienie.

Druga grupa to opiekunowie osób dorosłych, mogący liczyć na specjalny zasiłek opiekuńczy. Zasiłek ten, wprowadzony od 1 stycznia 2013 r., przysługuje obecnie w stałej wysokości 620 zł. Należy się on osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny wobec podopiecznego, a także małżonkom, jeżeli nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub też rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Podopiecznym musi być osoba legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznaje się na okres zasiłkowy, który trwa od listopada do października następnego roku. Prawo do świadczeń opiekuńczych ustala się na okres zasiłkowy, chyba, że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony.

Niestety - warunkiem znacznie ograniczającym dostęp do tego niskiego przecież zasiłku jest nieprzekroczenie kryterium dochodowego, które obecnie wynosi 764 zł netto w przeliczeniu na osobę w rodzinie, przy czym bierze się pod uwagę łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki. W efekcie liczba osób pobierających ten zasiłek jest niska.

Jest szansa, że w 2021 r. ten niski zasiłek zostanie podniesiony, bowiem w listopadzie nastąpi jego weryfikacja, zaplanowana raz na trzy lata. Weryfikacja nie oznacza jednak automatycznie podwyżki i być może nic się nie zmieni.

Trzecia grupa to osoby, którym przywrócono prawo do odebranego w lipcu 2013 r. świadczenia pielęgnacyjnego. Odebrano im te prawa, ponieważ niepełnosprawność ich podopiecznego powstała w zbyt późnym wieku. Z czasem otrzymali oni zaległe świadczenia (o ile wystąpili o to z wnioskiem) i prawo do bieżącej pomocy, wypłacanej im pod nazwą zasiłku dla opiekunów, w wysokości 620 zł. Nie obowiązuje ich kryterium dochodowe.

Jak już wspomnieliśmy, uzależnienie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego od wieku nabycia niepełnosprawności zostało zakwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny. Mimo wyroku, rząd nie wprowadził jak dotąd przepisów znoszących to uzależnienie. Istnieje jednak możliwość zamiany zasiłku dla opiekunów na znacznie wyższe świadczenie pielęgnacyjne. W tym celu należy skorzystać z procedury odwoławczo-skargowej, odwołującej się wprost do wyroku Trybunału.

Podstawą prawną do złożenia wniosku o świadczenie pielęgnacyjne jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego  z dnia 21 października 2014 r., stwierdzający, że art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad dorosłą osobą niepełnosprawną ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji.  

O szczegółach procedury odwoławczo-skargowej, która kończy się decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego, warto poinformować się prawnika w ramach darmowej pomocy prawnej. Można też skorzystać ze strony www.spes.org.pl/twoje-prawa/swiadczenia-rodzinne/zasilek-dla-opiekuna.

W przypadku śmierci podopiecznego były opiekun - który pobierał świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna - może, po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy, starać się o zasiłek dla bezrobotnych, o ile udowodni, że otrzymywał pomoc finansową przez minimum 365 dni w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację.

Po zaprzestaniu pobierania zasiłku dla bezrobotnych były opiekun może otrzymać świadczenie przedemerytalne, jeśli będzie miał ukończone 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna) oraz będzie legitymował się okresem odprowadzania składek emerytalnych wynoszącym 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna).

Warto zwrócić uwagę na fakt, że przepisy zakładają prawo do zasiłku dla bezrobotnych jedynie wtedy, gdy utrata świadczenia została spowodowana śmiercią podopiecznego. To oznacza, że jeżeli opiekun przestał otrzymywać świadczenie, gdyż np. ze względu na pogarszający stan zdrowia podopiecznego nie mógł się nim samodzielnie zajmować i musiał umieścić go w szpitalu lub placówce zapewniającej całodobową opiekę (np. w ZOL-u) - nie będzie mógł ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych.