Trzynastka i czternastka dla emerytów 2024. Czy dostaniemy mniej i później niż w 2023 roku? Co już wiadomo o wysokości i terminach wypłat?

Oba te świadczenia weszły na stałe do porządku prawnego. Ustawy, które ich dotyczą są obowiązujące i dopóki nie zostaną uchylone można się spodziewać, że emeryci i renciści będą co roku dostawali trzynastki i czternastki. Oczywiście nie można wykluczyć tego, że przepisy w jakimś momencie zostaną uchylone.

Póki jednak tak się nie stanie, wypłaty się należą.

Diabeł jednak tkwi w szczegółach. O ile w odniesieniu do trzynastek sprawa wydaje się klarowna, o tyle wypłaty czternastek mogą być mniej korzystne niż w 2023 roku.

SPRAWDŹ Wszystko o trzynastych i czternastych emeryturach

Obowiązująca ustawa z dnia 9 stycznia 2020 roku o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 roku poz. 2575) dotyczy tzw. trzynastki. Ustawa określa zasady, termin wypłaty i wysokość tego świadczenia.

Prawo do trzynastej emerytury będą miały osoby, które 31 marca 2024 roku będą uprawnione do:

• emerytury – w tym emerytury pomostowej, okresowej emerytury kapitałowej i emerytury częściowej;
• renty z tytułu niezdolności do pracy – w tym renty dla inwalidów wojennych i wojskowych oraz rent wypadkowych;
• renty szkoleniowej;
• renty socjalnej;
• renty rodzinnej;
• rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego;
• świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych;
• nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
• świadczenia i zasiłku przedemerytalnego.

Trzynastka nie będzie przysługiwała, jeśli prawo do świadczeń w dniu 31 marca 2024 roku będzie zawieszone.

Trzynastka ma wysokość najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca tego roku, w którym trzynastka ma zostać wypłacona.

Od 1 marca 2023 roku najniższa emerytura wynosi 1588,44 zł brutto (1445,48 zł netto) i taką właśnie wysokość miała trzynastka w 2023 roku.

Zakłada się, że w 2024 roku waloryzacja wyniesie 12,3 proc. Najniższa emerytura brutto powinna więc od 1 marca 2024 roku wzrosnąć do 1783,82 zł brutto (1623,28 zł netto). Trzynastka w 2024 roku ma więc wynosić 1783,82 zł brutto (1623,28 zł na rękę).

Oznacza to, że będzie o 195,38 zł brutto (177,80 zł do ręki) wyższa niż w 2023 roku.

Zgodnie z ustawą dodatkowe roczne świadczenie pieniężne (trzynastka) będzie wypłacone wraz ze świadczeniami wypłacanymi za kwiecień 2024 roku.

Osoby uprawnione do świadczeń i zasiłków przedemerytalnych trzynastki dostaną później – dopiero w maju wraz ze swoim normalnym świadczeniem lub zasiłkiem.

Zasady wypłacania czternastki reguluje ustawa z dnia 26 maja 2023 roku o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. poz. 1407). Ustawowe określenie zasad wypłacania tego świadczenia to gwarancja, że świadczenie będzie wypłacane emerytom i rencistom co roku. Oczywiście może się to zmienić, jeśli przepisy zostałyby uchylone lub istotnie zmienione.

Do kręgu uprawnionych zaliczają się emeryci, renciści i przedemeryci, a oprócz nich także osoby pobierające:

• rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. emeryturę matczyną dla wielodzietnych),
• emeryturę kapitałową,
• emeryturę pomostową,
• nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• okresową emeryturę rolniczą.

Czternastkę dostaną także osoby pobierające długoterminowe świadczenia dla:

• żołnierzy zawodowych;
• inwalidów wojennych i wojskowych;
• osób, które uległy wypadkowi przy pracy lub zapadły na chorobę zawodową;
• cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych.

Czternastka należy się też osobom korzystającym ze świadczeń przyznanych na podstawie przepisów dotyczących Policji, ABW, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.

Tu sprawa nie jest tak jednoznaczna, jak w przypadku trzynastek.

Podstawowa wysokość czternastki jest równa najniższej emeryturze obowiązującej od 1 marca roku, gdy wypłacane jest świadczenie. Zgodnie z prognozami od 1 marca 2024 roku najniższa emerytura ma wzrosnąć do 1783,82 zł brutto (1623,28 zł netto). I tyle właśnie wynosiłaby czternastka w 2024 roku.

Zauważmy jednak, że w 2023 roku czternastki były znacznie wyższe niż obowiązująca w tym roku wysokość najniższej emerytury (1588,44 zł brutto, 1445,48 zł netto). Dlaczego? Art. 3 ustęp 6 ustawy o czternastkach pozwala bowiem Radzie Ministrów na określenie w drodze rozporządzenia kwoty wyższej niż kwota najniższej emerytury. Decyzja taka powinna uwzględniać sytuację społeczno-gospodarczą oraz stan finansów publicznych. W 2023 roku Rada Ministrów skorzystała z tej możliwości i rozporządzeniem z 22 sierpnia 2023 roku ustaliła tę kwotę na 2650 zł. I tyle (a nie równe najniższej emeryturze 1588,44 zł) dostali emeryci i renciści w postaci czternastki.

Ważne! Dotyczy to jednak tylko tych osób, których emerytura lub renta nie przekracza 2900 zł brutto.

Osoby, które mają emeryturę bądź rentę wyższą niż 2900 zł brutto, dostają czternastkę pomniejszoną zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”. Ich czternastka jest pomniejszana o różnicę między emeryturą lub rentą brutto a kwotą 2900 zł.

Czternastka nie jest wypłacana, jeśli po zastosowaniu potrącenia „złotówka za złotówkę” miałaby być niższa niż 50 zł.

Nie ma więc gwarancji, że czternastka w 2024 roku będzie równie wysoka lub wyższa niż w 2023 roku. Może być niższa. Wszystko w rękach rządu. Ma on czas na określenie wysokości czternastki za 2024 do 31 października 2024 roku.

Nie wiadomo kiedy zostaną wypłacone czternastki 2024. W 2023 roku emeryci i renciści dostali je we wrześniu.

Termin wypłaty nie jest jednak określony w ustawie. Tutaj też ustawa zostawia furtkę do podjęcia decyzji Radzie Ministrów. Zgodnie z art. 6 ustęp 3 ustawy o czternastkach Rada Ministrów powinna zrobić to w drodze rozporządzenia. Na ustalenie terminu wypłat w 2024 roku ma czas do 31 października 2024 roku.

W 2023 roku wrześniowy termin wypłat został ustalony w rozporządzeniu z 22 sierpnia 2023 roku.