Wiele problemów, jedno rozwiązanie – biogaz

Przyglądając się pracy odnawialnych źródeł energii zauważamy, że łączy je przede wszystkim fakt, że wszystkie OZE są absolutnie bezpieczne dla środowiska, nie emitują do atmosfery szkodliwych substancji, pozytywnie wpływają na powietrze, którym wszyscy oddychamy. Energia odnawialna jest zatem przyjazna środowisku, ale i człowiekowi. Biogaz nie jest tu wyjątkiem. Biogazownie jako instalacje OZE są ekologiczne i przynoszą szereg korzyści dla lokalnych społeczności.

Zakłady produkujące biogaz mogą być rozwiązaniem wielu problemów, z jakimi borykają się mieszkańcy wsi. Jednym z najważniejszych jest eliminowanie odpadów, które należy przecież do największych wyzwań współczesnego świata.
Produkujemy i zużywamy coraz więcej, co ma bezpośredni wpływ na rosnącą ilość odpadów. Nie inaczej rzecz ma się w przypadku działalności rolniczej, która także generuje ogromne ilości produktów ubocznych.

Biogazownie w sąsiedztwie gospodarstw rolnych i hodowlanych dają rolnikom możliwość racjonalnego i zrównoważonego zarządzania odpadami powstałymi w wyniku ich głównej działalności, pozwalają na wyeliminowanie z otoczenia nadmiernej ilości odpadów, co pozytywnie wpływa na środowisko i może stanowić źródło dodatkowego dochodu. Jak to działa?

Każdy zakład produkcji biogazu wymaga regularnego dostarczania substratu, czyli wsadu, dzięki któremu biogazownia może działać. Taki materiał stanowią m.in. odpady powstałe w wyniku działalności rolniczej czy spożywczej, pozyskiwane od lokalnych zakładów przetwórczych i gospodarstw rolnych. Warunkiem decydującym o wykorzystaniu danej frakcji odpadów w produkcji biogazu jest zdolność do biodegradacji, czyli inaczej mówiąc, substratem dla biogazowni mogą być materiały, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów. Mogą to być m.in. popsute owoce i warzywa, niejadalne części roślin i zwierząt, odpady żywnościowe czy trawa.

W przypadku biogazowni rolniczej do najpopularniejszych substratów zalicza się kiszonkę z kukurydzy, ale także gnojowicę, jak również inne odpady i produkty uboczne z przemysłu rolno-spożywczego. Według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2022 roku odpady pochodzenia rolniczego stanowiły aż 88% spośród surowców wykorzystanych do produkcji biogazu. Wśród nich najpopularniejsze były odchody zwierzęce i wywar pogorzelniany. Wynika stąd jasno, że biogazownie rolnicze są pomocne w rozwiązaniu problemu polskiej wsi, jakim jest rosnąca ilość odpadów, a jednocześnie zmieniają je w bezcenny produkt - zieloną energię.

Trudno nie zauważyć tu wymiernych korzyści dla lokalnych przetwórców i hodowców, którzy dzięki współpracy z biogazownią w zakresie przekazania odpadów, pozbywają się problemu, zyskując jednocześnie źródło dodatkowego dochodu.
Materiały odpadowe pochodzące z przemysłu czy działalności rolniczej stanowią szczególnie cenny substrat w procesie produkcji biogazu. Ich wykorzystanie w biogazowni oznacza brak konieczności składowania odpadów, które w nieodpowiednich warunkach uległyby niekontrolowanemu rozkładowi, emitując do atmosfery szkodliwe substancje i wydzielając nieprzyjemny i drażniący zapach, uciążliwy dla okolicznych mieszkańców.

Odory to, oprócz nadmiernego hałasu i wzmożonego ruchu transportowego, główna obawa mieszkańców przed budową biogazowni.

Społeczność lokalna, powodowana strachem przed uciążliwymi zapachami, bywa nieprzychylna powstaniu zakładu produkcji biogazu w najbliższej okolicy. Należy jednak pamiętać o tym, że ani biogazownia, ani żaden z produktów biogazowni nie emitują odoru. Wręcz przeciwnie! Biogazownia, jako instalacja do produkcji biopaliwa, pełni rolę dezodoryzacyjną, czyli usuwa niepożądany zapach poprzez unieszkodliwianie złowonnej biomasy, powstającej w wyniku działalności gospodarstw rolnych czy hodowli. Skąd więc te obawy? Niepożądane zapachy mylnie kojarzone z instalacją biogazową, pochodzą z odpadów, które stanowią substrat do produkcji biopaliwa, bo jak powiedzieliśmy wcześniej, podstawowym zadaniem biogazowni jest właśnie przetwarzanie odpadów.
W gnojowicy znajduje się ponad 400 związków, które nasz nos odczuwa jako fetor. W przypadku nawożenia pola obornikiem trudno więc nie mówić o odorach. Natomiast w sytuacji wykorzystania gnojowicy jako substratu w biogazowni, 99 proc. związków odpowiedzialnych za odór jest po prostu niwelowanych przez bakterie w trakcie procesu fermentacji.

Ponadto biogazownia jako instalacja gazowa musi być szczelna. Jeśli nie spełniłaby tego warunku, nie zostałaby dopuszczona do użytkowania. Każdy z jej elementów – fermentator czy zbiornik na poferment – musi spełniać ten warunek, co powoduje, że ryzyko związane z emitowaniem odorów w trakcie produkcji biogazu jest właściwie wyeliminowane. Odory generowane przez substraty na etapie magazynowania czy załadunku eliminuje się przez wykorzystanie odpowiednich rozwiązań, takich jak zamknięte hale.

Poferment, jako produkt końcowy działania biogazowni, ma neutralny, ziemisty zapach, a przy zachowaniu wszystkich swoich właściwości, które czynią go doskonałej jakości nawozem naturalnym dla rolnictwa, eliminujemy czynnik odorowy występujący podczas nawożenia innymi substancjami.

Należy pamiętać o tym, że poferment jest bardzo pożytecznym składnikiem odżywczym dla gleby i z powodzeniem może zastąpić wykorzystanie o wiele droższych nawozów sztucznych, których niestabilne ceny potrafią spędzać sen z powiek wielu rolnikom. Biogazownie produkują poferment stale, a jego użycie przynosi nie tylko korzyści ekonomiczne, ale wpisuje się w zasady Gospodarki Obiegu Zamkniętego i, podobnie jak funkcjonowanie samej biogazowni, wpływa pozytywnie na środowisko.

Czas obalić mity co do niekorzystnego wpływu instalacji biogazowych na otoczenie. Przede wszystkim należy zrozumieć, że zakłady te są całkowicie bezpieczne dla lokalnej społeczności, nie stanowią też zagrożenia dla zwierząt hodowlanych. Przed uruchomieniem każda biogazownia poddawana jest licznym kontrolom, które muszą potwierdzić zdolność do rozpoczęcia produkcji.

Zakłady wyposażone są w rozwiązania, które decydują o tym, że biogazownia jest bezpieczna w użytkowaniu, nie stanowi zagrożenia, w żadnym stopniu nie powoduje zanieczyszczenia gleby czy powietrza. Wręcz przeciwnie. Biogaz jako źródło czystej energii przyczynia się do zmniejszenia użycia paliw kopalnych, co pozytywnie wpływa na jakość powietrza, którym wszyscy oddychamy, a biogazownie mogą stać się źródłem dodatkowego dochodu dla lokalnych rolników i rozwiązaniem wielu problemów współczesnej wsi, takich jak zagospodarowanie odpadów czy dostęp do tańszego, naturalnego nawozu.