Rozmaryn lekarski
Rozmaryn lekarski jest bardzo ładnym i aromatycznym krzewem o wiecznie zielonych liściach. W cieplejszym klimacie można z niego nawet formować żywopłoty. W Polsce ma problemy z przetrwaniem zimy na zewnątrz, ale dobrze zimuje w doniczkach w domu. A warto go mieć, że względu na liczne zalety.
Rozmaryn m.in. poprawia apetyt, łagodzi dolegliwości trawienne wspomaga produkcję żółci, działa uspokajająco i rozkurczowo, poprawia pamięć i koncentrację, pomaga przy przeziębieniach, kaszlu i katarze, zewnętrznie pomaga też przy problemach ze skórą i włosami, a także nadmierną potliwością.
W kuchni rozmaryn jest świetnym dodatkiem do wielu potraw (mięs, ryb, zapiekanek).
Uprawa. Rozmaryn wygląda w ogrodzie bardzo atrakcyjnie. Na lato można go wkopać do gruntu, a przed zimą przenieść do doniczki. Może też cały sezon spędzić w donicy na tarasie. Rozmaryn koniecznie musi mieć słońce. Wymaga w miarę żyznej ziemi (najlepiej z dodatkiem kompostu), która koniecznie musi być przepuszczalna, bo nie znosi nadmiaru wody. Podlewa się go umiarkowanie (w gruncie podczas przedłużającej się suszy, w doniczce – żeby podłoże całkiem nie przeschło).
Szałwia lekarska
Szałwia ma mnóstwo gatunków, ale ziołem jest tylko szałwia lekarska. Ma ona też ozdobne odmiany, o barwnych liściach (np. odmiany Tricolor, Argenteovariegata).
Szałwia zawiera m.in. sporo witamy B1, PP oraz A oraz olejki o cennym składzie. Ma działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne (stosuje się ją m.in. do płukania gardła i jamy ustnej), pomaga w problemach skórnych, ogranicza pocenie się, ale też łagodzi zmęczenie, dolegliwości reumatyczne, poprawia trawienie, hamuje biegunkę, obniża poziom cukru we krwi.
Liście szałwii są aromatyczną przyprawą, stosowaną m.in. w kuchni włoskiej, ale nie tylko. Pasuje do dań z ziemniakami, ale też np. mięs i kapust.
Uprawa. Szałwia jest półkrzewem, który można w Polsce uprawiać w gruncie, ale na zimę wymaga okrycia. Jej nasiona można posiać w marcu-kwietniu na rozsadę. Jednak roślina najlepiej rozmnaża się z sadzonek pobranych z dorosłych roślin i najlepiej gotowe sadzonki po prostu kupić. Szałwia dorasta do ok. 50 cm wys., ale jest dość szeroka, bo jej gałązki rozkładają się na boki. Musi mieć słońce i w miarę żyzną ziemię, która będzie przepuszczalna i wapienna (dobrze czuje się np. w towarzystwie lawendy). Dobrze znosi przejściową suszę, gorzej – nadmiar wody.
Szczypiorek, czyli czosnek szczypiorek
Szczypiorkiem często nazywa się liście cebuli („gruby szczypiorek”). Jest jednak też roślina zwana oficjalnie czosnkiem szczypiorkiem (Allium schoenoprasum), a potocznie – po prostu szczypiorkiem („cienki szczypiorek”). I to jej dotyczy ten opis.
Szczypiorek dostarcza m.in. witaminy C, B2, K, minerałów, a także karotenu i luteiny. Pomaga obniżyć ciśnienie, przyspiesza trawienie i poprawia apetyt. Najczęściej jada się go na surowo.
Uprawa. Liście szczypiorku tworzą ładne, gęste kępy, w maju-czerwcu kwitną na fioletowo (kwiaty również są jadalne). Szczypiorek można posiać w marcu-kwietniu lub lipcu-sierpniu. Bez trudu kupimy też sadzonki. Można go uprawiać w słońcu lub półcieniu, najlepiej na ziemi nawiezionej kompostem. Jego liście można ścinać od bardzo wczesnej wiosny do większych mrozów. Szczypiorek jest wieloletni i odporny na mróz.
Tymianek (macierzanka)
Z tymiankiem jest pewne zamieszanie związane z nazwą. Jako tymianek określa się najczęściej określa się tymianek właściwy, czyli macierzankę tymianek (Thymus vulgaris), rosnący w regionie Morza Śródziemnego. Jednak i rodzime macierzanki należą do tego samego rodzaju Thymus, czyli tymianek.
Te rośliny mają wiele gatunków, o zbliżonych właściwościach. Pomagają m.in. na kaszel, działają relaksująco, odkażająco, przeciwbakteryjnie, wspomagają proces trawienia. Wykorzystuje się je także w kosmetyce. Jako przyprawa tymianek pasuje do bardzo wielu dań, sałatek itp. Dobrze komponuje się nawet z miodem (bardzo ceniony jest też miód tymiankowy).
Uprawa. Wszystkie tymianki potrzebują słońca oraz przepuszczalnej, nawet piaszczystej ziemi. To rośliny wieloletnie, ale ich odporność na mróz jest bardzo zróżnicowana. Gatunki rodzime (macierzanka piaskowa i zwyczajna) zimują bez problemu, natomiast odmiany tymianku właściwego nie są odporne na mróz (choć zdarza się, że przetrwają lekka zimę; można je zimować w chłodnym pomieszczeniu).
