Boże Ciało w Łodzi. Procesje od dziesiątków lat przechodziły łódzkimi ulicami

Boże Ciało ma miejsce w czwartek, po święcie Trójcy Świętej. W Polsce uroczystość obchodzona jest powszechnie od XV wieku. Wiąże się z procesjami, które przemierzają ulice miast, wiejskie drogi. Wierni zatrzymują się przy czterech ołtarzach, przy których czytane są, a nieraz odśpiewywane, fragmenty czterech Ewangelii związanych z Eucharystią. W przedwojennej łódzkiej gazecie, „Głosie Porannym”, który ukazał się w czerwcu 1933 roku, tak opisano uroczystość Bożego Ciała.

- Wczorajsze uroczystości Bożego Ciała w związku ze sprzyjającą pogodą wypadły w Łodzi niezwykle uroczyście - pisano. - Należy zaznaczyć, że wbrew tradycjom lat minionych nie dokonywano obchodu procesji dookoła placu katedralnego, lecz przy zmienionej trasie. Procesje przeszły od katedry ul. Piotrkowską, Anny (dziś al. Mickiewicza), do kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej, obok parku Poniatowskiego. Ruch tramwajowy wskutek przemarszu procesji był całkowicie wstrzymany przez kilka godzin na wszystkich liniach, z wyjątkiem linii nr 8. W godzinach popołudniowych w kościele św. Józefa uroczyste nieszpory odprawił biskup Tymieniecki, poczem odbyła się procesja wokół parafii tego kościoła.

Procesje z katedry do kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej nie były jednorazowym wydarzeniem na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych minionego wieku. Jedno z takich nabożeństw celebrował bp Kazimierz Tomczak, sufragan diecezji łódzkiej.

- Do łódzkiej katedry przybyły procesje ze wszystkich kościołów Łodzi - pisało „Echo”. - W czasie uroczystej procesji, przy czterech ołtarzach odśpiewane zostaną Ewangelie Święte. Po nich pieśni religijne odśpiewają połączone chóry katedralne pod kierownictwem prof. Ulliasa. Przy wszystkich ołtarzach straż będą pełnić przedstawiciele organizacji religijnych.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Boże Ciało 2016 w Łowiczu [ZDJĘCIA]

Ołtarze ustawiono przy ul. Piotrkowskiej 242 i 194, a także przy ul. Bandurskiego. Ostatni znajdował się przed kościołem Matki Boskiej Zwycięskiej.

- Po zakończonej procesji zostanie udzielone błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem - informowało „Echo”. Gazeta przypominała, że podczas Oktawy Bożego Ciała w łódzkich parafiach będą się odbywać uroczyste procesje. A diecezjalny Instytut Akcji Katolickiej w Łodzi wydał śpiewnik z pieśniami eucharystycznymi na Boże Ciało i jego oktawę.

Z kolei „Ilustrowana Republika” podawała, że w 1934 roku w procesji, która wiodła z katedry do kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej wzięło udział ponad 50 tysięcy łodzian!

- Piękna pogoda przyczyniła się do niezwykle licznego udziału wiernych we wczorajszych uroczystościach! - zauważali dziennikarze „Ilustrowanej Republiki”. Nabożeństwo celebrował biskup Tomczak.

- Kroczył pod baldachimem prowadzony z lewej strony przez wicewojewodę, pana Potockiego, a z prawej przez generała Małachowskiego, dowódcę Okręgu Korpusu IV - podawała „Ilustrowana Republika”. - Tuż za baldachimem kroczyła kapituła łódzka, a za nią liczne cechy, bractwa, organizacje katolickie ze sztandarami i chorągwiami oraz liczne rzesze ludności. Przy dźwiękach orkiestry i śpiewie chórów odprawione zostały modły przed pierwszym ołtarzem ustawionym staraniem firmy Scheibler przy ul. Piotrkowskiej 242.

CZYTAJ DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE

Potem procesja ruszyła dalej. Dziennikarze zauważyli, że obok biskupa kroczyli wiceprezes Sądu Okręgowego pan Świderski oraz naczelnik Izby Skarbowej, pan Najder.

- Procesja udała się do kolejnego ołtarza ustawionego u wylotu ul. Żwirki - pisano w 1934 roku. - Po odprawieniu modłów ks. biskupa prowadzili wiceprokurator pan Zgliczyński oraz starosta grodzki pan Podoliński. Następnie zostały odprawione modły przy ołtarzu ustawionym przy ul. Piotrkowskiej 164, poczem procesja skierowała się na ulicę Bandurskiego do kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej. Od trzeciego ołtarza księdza biskupa prowadził naczelnik kolei, pan Złotowski i naczelnik wydziału ruchu PKP, pan inżynier Turczynowicz. Po odprawieniu modłów przez kościołem Matki Boskiej Zwycięskiej uroczystości zostały zakończone.

Ale dwa lata wcześniej, w 1932 roku, uroczystości Bożego Ciała miały w Łodzi znacznie skromniejszy przebieg.

- Uroczyste nabożeństwo celebrował ks. biskup Wincenty Tymieniecki, ordynariusz diecezji łódzkiej - informowała prasa. - Poczem ruszyła procesja do czterech ołtarzy ustawionych wokół katedry. Przed każdym z nich została odśpiewana Ewangelia Święta, a kompania honorowa 31. Pułku Strzelców Kaniowskich oddała salwy honorowe. W procesji wzięły udział wszystkie łódzkie parafie, cechy rzemieślnicze z chorągwiami i szerze wiernych.

Jednocześnie gazety informowały, że po po południu procesje Bożego Ciała odbywały się w kilku kościołach Łodzi: Dobrego Pasterza na Bałutach, św. Józefa przy ul. Ogrodowej i św. Wojciecha na Chojnach.

- W związku z tymi uroczystościami przerwy w ruchu tramwajów dochodziły do pół godziny! - zaznaczano.

W połowie lat trzydziestych procesję Bożego Ciała prowadził już nowy ordynariusz diecezji łódzkiej, biskup Włodzimierz Jasiński.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Boże Ciało 2016 w Spycimierzu. Zobacz kwiatowe dywany układane przez mieszkańców [ZDJĘCIA,FILM]

- O godzinie 9.00 we wszystkich łódzkich kościołach odprawiono uroczyste msze święte- pisało „Echo”. - Po ich zakończeniu kompanie z chorągwiami i chórami wyruszyły pod przewodnictwem duchownych do katedry św. Stanisława Kostki.

Procesja odbywała się wokół katedry. Ołtarze ustawiono przy ul. Piotrkowskiej, przed Seminarium Duchownym, Pałacem Biskupim i plebanią katedralną przy ul. Skorupki.

W 1937 roku w procesji wzięli udział przedstawiciele władz Łodzi i województwa, z wojewodą Aleksandrem Hauke-Nowakiem i prezydentem miasta Mikołajem Godlewskim. Nie brakowało kompanii honorowej wojska, przedstawicieli cechów rzemiosł, chórów kościelnych i harcerzy.

W ostatnie przed wybuchem wojny Boże Ciało pogoda w Łodzi dopisała. Procesję prowadził biskup Kazimierz Tomczak.

- Ewangelię Świętą przy kolejnych ołtarzach odśpiewali kolejno: ks.. Stańczak, ks. Orłowski, ks. Jeliński i ks. Bączek- podkreślała „Ilustrowana Republika”. - Do pierwszego ołtarza księdza biskupa prowadził wojewoda Henryk Józewski i generał Franciszek Dindorf- Ankowicz. Do drugiego prezes Sądu Okręgowego Maciejewski i naczelnik Izby Skarbowej Rzadkiewicz, do trzeciego - gen. Maciszewski, do czwartego- prokurator Spólnik i inspektor Łoziński, komendant wojewódzki policji w Łodzi.

CZYTAJ DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE

Po południu wyruszyły zaś procesje z kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny na Placu Kościelnym i Przemienienia Pańskiego na Chojnach.

W 1939 roku pojawił się jednak pewien problem. Łodzianie, a zwłaszcza pracownicy fabryki Poznańskiego i mieszkańcy okolicznych domów zaczęli się skarżyć, że przed Bożym Ciałem ustawiono rusztowania.

- Rozumiemy, że famuły, czyli domy robotnicze przy ul. Ogrodowej są nieotynkowane i należy rozpocząć prace, ale dlaczego przed Bożym Ciałem? - pytali czytelnicy „Echa”.- Przecież z kościoła św. Józefa przy ul. Ogrodowej rusza procesja do katedry! A lokatorzy domów przy ulicy dekorowali okna zielem, kwiatami. Przez rusztowania nie mogą tego robić!

Szczególny dla Łodzi był rok 1928. Obchodzono wtedy nie tylko Boże Ciało. W Łodzi odbywał się bowiem Kongres Eucharystyczny. Było to wielkie wydarzenie w życiu miasta. Kongres zorganizowano dzięki biskupowi Wincentemu Tymienieckiemu, pierwszemu ordynariuszowi diecezji łódzkiej. Rozpoczął się 29 czerwca, a zakończył 1 lipca.

- W oczekiwaniu na dostojników kościelnych miasto przystroiło się w narodowe i papieskie flagi - zauważali dziennikarze „Ilustrowanej Republiki”. - Od godziny siódmej rano dał się zauważyć na ulicach wzmożony ruch. Delegacje stowarzyszeń, cechów, organizacji i młodzieży, spieszyły na wyznaczone miejsca.

Z wielką niecierpliwością wyczekiwano na przyjazd przedstawiciela papieża, biskupa Francesco Marmaggiego, który miał przywieźć błogosławieństwo Piusa XI. Siedem lat po łódzkim kongresie biskup ten został kardynałem. Delegat papieża, nuncjusz apostolski w naszym kraju, miał przyjechać na Dworzec Kaliski, podobnie jak prymas Polski, kardynał August Hlond. Na peronie łódzkiego dworca czekali na gości łódzcy dostojnicy, z generałem Stanisławem Małachowskim-Nałęczem, dowódcą Okręgu Generalnego Łódź oraz Okręgu Korpusu IV, wojewodą Władysławem Jaszczotem i biskupem Tymienieckim. Nie zabrakło też kompanii honorowej 28. Pułku Strzelców Kaniowskich.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Boże Ciało w Łódzkiem. Procesje po kwietnych dywanach

- A od peronu, aż do katedry ciągnął się długi, podwójny szpaler delegacji - zauważały przedwojenne gazety łódzkie,

Około godziny 9.00 na peron Dworca Kaliskiego zajechała salonka kardynała Hlonda. Zauważano, że była to pierwsza wizyta w Łodzi prymasa Polski. Prymas odjechał do pałacu biskupiego przy ul. Skorupki, a delegacja oczekiwała na przybycie nuncjusza apostolskiego.

- Pociąg powoli nadjeżdża- tak relacjonowano tę wizytę. - Na stopniach wagonu ukazuje się w purpurze postać stolicy apostolskiej. Ks. biskup Tymieniecki wita dostojnego gościa przemówieniem po łacinie. W tym samym języku odpowiada mu nuncjusz. Orkiestra gra hymn narodowy, kompania prezentuje broń, sztandar się pochyla. Nuncjusz przechodzi przed frontem 28. Pułku Strzelców Kaniowskich, oddziału „Sokoła” i drużyn kolejowych.

Reporterzy zauważali, że szkoły z diecezji łódzkiej ze sztandarami, zgrupowały się w parku im. Poniatowskiego, a przed katedrą zebrały się nieprzebrane masy wiernych. Z czasem także młodzież szkolna przeszła pod katedrę.

CZYTAJ DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE

Potem nuncjusz biskup Francesco Marmaggi odczytał pismo papieża Piusa XI. Ojciec Święty dziękował biskupowi Wincentemu Tymienieckiemu za zorganizowanie Kongresu Eucharystycznego, Pobłogosławił również wszystkich jego uczestników. Uroczystą mszę świętą, inaugurującą kongres odprawił prymas Hlond. A otwarcie kongresu miało miejsce w sali księży salezjanów przy ul. Wodnej w Łodzi. Wieczorem, w salach łódzkiej filharmonii, odbył się uroczysty raut.

- Kongresy Eucharystyczne są wyrazem specjalnej czci, kultu dla Najświętszego Sakramentu - wyjaśniała „Ilustrowana Republika”. - Ich urządzanie zapoczątkowała Francja. Pierwszy odbył się w 1881 roku w Lillie.

Obliczano, że w łódzkim Kongresie Eucharystycznym wzięło udział około 200 tysięcy ludzi spoza miasta. Przybyło wielu biskupów, nie tylko z Polski, ale i z zagranicy. A w uroczystej procesji miało wziąć udział ponad pół miliona wiernych! Było to dla miasta wielkie wyzwanie organizacyjne.

Uroczysta procesja rozpoczynała się przy kościele ojców jezuitów, który wtedy znajdował się przy obecnej ul. Marii Skłodowskiej-Curie, a wtedy ul. Podleśnej i przechodziła na Plac Hallera. Tam odbyła się suma pontyfikalna. Z Placu Hallera procesja szła do katedry. Przed jej rozpoczęciem, nabożeństwo pontyfikalne w kościele ojców jezuitów odprawił biskup Marmaggi. Na Placu Hallera wzniesiono zaś ołtarz polowy.

W łódzkich gazetach ukazywały się komunikaty organizacyjne skierowane do uczestników łódzkiego Kongresu Eucharystycznego.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Boże Ciało 2016. Człowiek-motyl jako kobieta na procesji w Łodzi [ZDJĘCIA+FILM]

- Dla kampanii zamiejscowych wyznacza się punkty wypoczynkowe - informowano. - Znajdują się na Placu Gayera- ul. Piotrkowska 317, na ul. Cmentarnej, róg Jerzego, w al. Unii. Zostaną tam ustawione stragany z żywnością.

Pomoc sanitarną zorganizował Polski Czerwony Krzyż. Gazety zanotowały, że zasłabło ponad 80 uczestników procesji, cztery osoby pogotowie zawiozło do domu.

Po wojnie procesje Bożego Ciała wróciły na łódzkie ulice. W 1947 roku „Dziennik Łódzki” wspomniał, że główne uroczystości odbyły się w katedrze, z udziałem przedstawicieli wszystkich parafii, a także delegatów organizacji kościelnych i społecznych. Procesja przeszła do czterech ołtarzy.

- Ołtarz przed katedrą zbudowali pracownicy Zakładów Przemysłu Bawełnianego nr 1- pisał „Dziennik Łódzki”. - Stojący przed dawnym gmachem seminarium wznieśli słuchacze szkoły Milicji Obywatelskiej, przed tymczasowym budynkiem seminarium - pracownicy dawnej fabryki Hofrichtera, a przed pałacem biskupim - robotnicy Zakładów Przemysłu Bawełnianego nr 3.

Procesję organizowało również duszpasterstwo wojskowe. Odbywała się jednak nie w czwartek, ale w niedzielę. Przeszła z kościoła garnizonowego na Placu Wolności, ulicami Piotrkowską, Próchnika, Ogrodową, Nowomiejską na Plac Wolności. Ołtarze ustawiono przy zbiegu ul. Piotrkowskiej i Próchnika, Próchnika i Zachodniej, przy ul. Nowomiejskiej i na Placu Wolności. W procesji wzięło udział m.in. wojsko i Milicja Obywatelska.

CZYTAJ DALEJ NA NASTĘPNEJ STRONIE

Już w 1957 roku, a więc po Październiku 1956 roku, „Dziennik Łódzki” zamieścił zdjęcie z procesji Bożego Ciała, z krótką relacją.

- Centralne uroczystości religijne związane ze świętem Bożego Ciała odbyły się w łódzkiej katedrze - pisał „Dziennik Łódzki”. - Wziął w nich udział ordynariusz diecezji łódzkiej, biskup Michał Klepacz. Ze wszystkich kościołów przybyły do katedry procesje. Procesja przeszła ul. Piotrkowską, Czerwoną, Wólczańską i Worcella, z powrotem do katedry. Po południu procesje odbyły się w kilku łódzkich kościołach.

Parafia Podwyższenia Świętego Krzyża od lat organizuje wspólnie procesję z sąsiadującą z nią, znajdującą się przy tej samej ulicy parafią ojców jezuitów pw. Najświętszego Imienia Jezusa.

Parafie Podwyższenia Krzyża Świętego i Najświętszego Imienia Jezus nie są jedynymi w Łodzi, gdzie przechodzą wspólne procesje Bożego Ciała. Tak jest też w parafii św. Faustyny i Matki Boskiej Fatimskiej. Procesja wyrusza z parafii św. Faustyny, na Placu Niepodległości. I ul. Kilińskiego, Zarzewską dochodzi do kościoła Matki Boskiej Fatimskiej. Każda z tych parafii przygotowuje po dwa ołtarze.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Boże Ciało 2016 w Łodzi. Procesja Parafii Archikatedralnej im. św. Stanisława Kostki [ZDJĘCIA+FILM]

Z kolei w kościele pod wezwaniem Najświętszego Sakramentu przy ul. Sobótki na Radogoszczu-Wschodzie w Boże Ciało przypada dzień parafialnego odpustu. Procesja rozpoczyna się tu nie rano, ale po południu, o godzinie 16.00. A przewodniczy jej zwykle ks. biskup Ireneusz Pękalski.

Mariola Kruszyńska przed laty mieszkała na terenie parafii św. Teresy. Jako dziewczynka brała udział w procesjach Bożego Ciała. Pamięta, że jej trasa biegła ul. Kopcińskiego, obok akademika, w którym mieszkali uczący się w Łodzi studenci z różnych krajów świata.

- Pamiętam jak niemal wszyscy wychodzili na balkony i patrzyli ze zdziwieniem na procesję - wspomina pani Mariola. - Niektórzy robili zdjęcia. Dziwili się, że taka procesja idzie ulicami miasta. W ich krajach pewnie nie było takiego zwyczaju.

W Łodzi, od dwudziestu ośmiu lat każdego roku obchodzone jest też Święto Eucharystii. Pierwsze miało miejsce 11 czerwca 1989 roku. Ustanowiono je na pamiątkę Drugiego Krajowego Kongresu Eucharystycznego, który miał miejsce w 1987 roku i odbywającego się rok później Drugiego Diecezjalnego Kongresu Eucharystycznego. Upamiętnia też pielgrzymkę do naszego miasta papieża-Polaka. Święto Eucharystii odbywa się w drugą niedzielę czerwca. Uroczystości rozpoczynają się o godzinie 10.00 w sanktuarium Matki Boskiej Zwycięskiej przy ul. Łąkowej. Potem wierni przechodzą al. Mickiewicza, do ul. Piotrkowskiej, a stamtąd na plac katedralny. Tam przy ołtarzu polowym odprawiana jest msza święta. Procesje z okazji Bożego Ciała stały się trwałą tradycją. I tak pewnie będzie w kolejnych latach.