Nierozliczone niemieckie zbrodnie. Wystawa i ogólnopolska konferencja IPN w Łodzi. Wstęp wolny.

14 listopada 2023 r. na placu Katedralnym w Łodzi otwarta została plenerowa wystawa „Zbrodnie (nie)osądzone. Rozliczenia z niemieckimi sprawcami zbrodni z okresu II wojny światowej”, przygotowana przez Delegaturę Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach.

Ekspozycja będzie prezentowana na placu Katedralnym im. Jana Pawła II w Łodzi do 12 grudnia 2023 r.

Na ponad 20 planszach można w skondensowanej formie obejrzeć proces rozliczania zbrodni niemieckich popełnionych podczas II wojny światowej. Są tam zarówno informacje na temat procesów jakie toczyły się przeciwko zbrodniarzom niemieckim, w tym słynnnego procesu norymberskiego, jak też rozliczania sprawców w różnych krajach europejskich. Jak podkreśla Patrycja Resel z łódzkiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowoj, wyglądało to bardzo różnie, w zależności od kraju. Jak wskazuje tytuł wystawy, jest też mowa o zbrodniach, których sprawcy pozostali bezkarni.

Otwarcie wystawy jest częścią programu, rozpoczynającej się 15 listopada ogólnopolskiej konferencji naukowej: „Nie tylko Norymberga… Zbrodnie niemieckie na ziemiach polskich 1939-1945 i ich powojenne rozliczenia”.
Konferencja rozpoczyna się w Hotelu Ambasador w Łodzi (Al. Piłsudskiego 29) 15 listopada w i potrwa dwa dni. Wstęp jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych i bezpłatny. W środę panele rozpoczynają się o godzinie 9, a w czwartek o godzinie 11.

Tematy paneli to między innymi zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach i cywilach w ostatniej fazie bitwy nad Bzurą w 1939 r., kontrowersje i dylematy wokół powojennych procesów sądowych w sprawie zbrodni popełnionych w okresie niemieckiej okupacji w Rozszerzonym Więzieniu Policyjnym Radogoszcz w Łodzi, niemieckie zbrodnie na polskich dzieciach w dwóch łódzkich obozach.
Temu ostatniemu tematowi będzie towarzyszyć projekcja filmu dokumentalnego Rassenaktion z 1985 roku.

15 LISTOPADA (ŚRODA)

PANEL I 9:00 – 10:30

Wykład wprowadzający prof. dr. hab. Grzegorza Kucharczyka (Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk), Niemiecki plan zagłady Polski. Ideologiczne uwarunkowania.

PANEL II ZBRODNIE OSĄDZONE 11:00 – 12:30

1. dr Joanna Lubecka (IPN Oddział w Krakowie, Akademia Ignatianum w Krakowie), Taktyka polskich obrońców w procesach przed Najwyższym Trybunałem Narodowym;
3. dr Dominika Uczkiewicz (Instytut Pileckiego w Warszawie), Projektowanie Norymbergi. Wkład polskich prawników w rozwój war crimes policy państw alianckich w latach II wojny światowej;
5. dr Konrad Graczyk (Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Śląski w Katowicach), Powojenne skazania nazistowskich sędziów i prokuratorów za działalność na okupowanych ziemiach polskich (1939–1945);

PANEL III ZBRODNIARZE (NIE)UKARANI 13:00 – 14:30

1. Jakub Wojewoda (Muzeum Wojska Polskiego. Oddział Muzeum Polskiej Techniki Wojskowej), Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach i cywilach w ostatniej fazie Bitwy nad Bzurą 1939 r.;
3. dr hab. Marek Dutkiewicz, Zbrodnie niemieckie w szpitalach powstańczej Warszawy. Wybrane zagadnienia;
5. dr Filip Gańczak (Instytut Pamięci Narodowej), Wyrok bez kary. Albrecht von Alvensleben;

PRZERWA 14:30 – 15:30

PANEL IV DROGI DO SPRAWIEDLIWOŚCI 15:30 – 16:30

1. Ilona Flażyńska, Monika Samuel (Muzeum Treblinka), Procesy SS–Wachmannschaften na przykładzie Karnego Obozu Pracy Treblinka I;
3. dr Piotr Setkiewicz (Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz–Birkenau), Członkowie załogi KL Auschwitz przed sądami SS w latach 1942–1944.

WYDARZENIE TOWARZYSZĄCE: 17:00

Zbrodnia osądzona. Spotkanie z prof. dr. hab. Witoldem Kuleszą na temat śledztwa i procesu przeciwko namiestnikowi III Rzeszy w Kraju Warty Arthurowi Greiserowi.
Prof. dr hab. Witold Kulesza z Uniwersytetu Łódzkiego w latach 1998–2006 był dyrektorem Głównej Komisji Badania – a następnie – Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i jednocześnie Prokuratorem Krajowym – Zastępcą Prokuratora Generalnego, wiceprezesem Instytutu Pamięci Narodowej.

PANEL I W KRAJU WARTY I GENERALNYM GUBERNATORSTWIE 11:00 – 12:00

1. dr Marcin Przegiętka (Instytut Pamięci Narodowej), Wyżsi dowódcy SS i policji na ziemiach polskich włączonych do Rzeszy i w Generalnym Gubernatorstwie. Kariery w ruchu narodowo– socjalistycznym i losy powojenne – analiza porównawcza;
3. Jacek Kaczmarek, Przemysław Jurkiewicz (Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości), ,,Lager der Blutrache” – niemiecki obóz w Forcie VII. Zbrodnia nieukarana;

PANEL II ŁÓDZKIE ROZLICZENIA 12:30 – 14:00

1. Patrycja Resel (IPN Oddział w Łodzi), Powojenne rozliczenia agentów Gestapo w Łodzi. Przyczynek do badań;
3. dr Katarzyna Czekaj–Kotynia (Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi), Kontrowersje i dylematy wokół powojennych procesów sądowych w sprawie zbrodni popełnionych w okresie niemieckiej okupacji w Rozszerzonym Więzieniu Policyjnym Radogoszcz;
5. dr Michał Turski (Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie), Wyłączenie ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów? Rehabilitacja sądowa volksdeutschów i procesy o przyjęcie volkslisty w regionie łódzkim.

PRZERWA 14:00 – 15:00

WYDARZENIE TOWARZYSZĄCE: 15:00

• Projekcja filmu dokumentalnego Rassenaktion (1985).
• Panel dyskusyjny z udziałem pracowników Oddziału IPN w Łodzi pt. Niemieckie zbrodnie na polskich dzieciach. Historia dwóch łódzkich obozów.

Uczestnicy: Artur Ossowski, Patrycja Resel