Po prostu rzuć palenie

Rzucenie palenia jest łatwe. Robiłem to tysiące razy - to słynne zdanie Marka Twaina znakomicie obrazuje, jak trudno jest poradzić sobie z nałogiem palenia tytoniu.

W Polsce codziennie pali ok. 33 proc. mężczyzn i 21 proc. kobiet. Najwięcej palących osób jest w grupie wiekowej pomiędzy 40. a 59. rokiem życia. Statystyczny palacz ma przeważnie wykształcenie zasadnicze zawodowe, wypala dziennie 18 papierosów (kobiety o 2 mniej) i pali przez 23 lata (panie tylko o rok krócej).

A jednak lepiej nie palić, by umrzeć zdrowszym

Mało prawdopodobne, aby wśród osób palących znalazł się ktoś, kto nie wie, że palenie szkodzi zdrowiu. Z badań przeprowadzonych przez Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób w Atlancie wynika, że nałóg nikotynowy skraca życie mężczyzn o ok. 13 lat, zaś palące kobiety żyją krócej o 14,5 roku.

Dodatkowym argumentem, który powinien od palenia odstraszać, jest gorsza jakość życia palaczy . W starym dowcipie: nie palisz? to umrzesz zdrowszy- jest ziarno prawdy. Na przykład chorzy na odtytoniową przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), których jest w naszym kraju 2-2,5 mln mają obniżoną wydolność oddechową, kłopoty z poruszaniem się, z wolna tracą możliwość pracy i normalnego życia. POChP jest chorobą nieuleczalną, jej rozwój można zahamować, ale nie da się jej wyleczyć.

Do nieprzekonanych być może przemówią liczby: palenie papierosów odpowiada za 30 proc. wszystkich zgonów z powodu nowotworów (przyczynia się nie tylko do raka płuca, ale także raka jamy ustnej, krtani, gardła, nosa, zatok, przełyku, żołądka, trzustki, jelita grubego i odbytnicy, nerki, pęcherza moczowego, jajnika oraz białaczki szpikowej). Zwiększa ryzyko chorób układu krążenia (zawał serca, udar mózgu), chorób naczyń obwodowych, zaostrza objawy astmy, przyczynia się do rozwoju paradontozy, zaćmy, osteoporozy i zwyrodnienia plamki żółtej.

Leki, nikotynowa terapia zastępcza i psychoterapia

Dlaczego tak trudno jest zaprzestać palenia? Główną przyczyną jest uzależnienie od nikotyny. Zawarta w papierosowym dymie substancja psychoaktywna może uzależniać tak silnie, jak heroina, kokaina lub alkohol.

Są co prawda osoby, które potrafią samodzielnie dać sobie radę z nałogiem, jednak coraz częściej rekomenduje się skorzystanie z porady lekarza. Istnieją bowiem środki i metody, które pozwalają na zmniejszenie przykrych dolegliwości związanych z rzucaniem palenia.

Zdaniem ekspertów, najlepsze efekty daje połącznie metod psychologicznych, pomagających w uporaniu się z uzależnieniem emocjonalnym, ze środkami farmakologicznymi, łagodzącymi objawy uzależnienia fizycznego.

Zdaniem prof. Stefana Wesołowskiego z Zakładu Fizjopatologii Oddychania Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, w leczeniu "zespołu uzależnienia od tytoniu" - taka jest bowiem oficjalna nazwa tej jednostki chorobowej - niezbyt skuteczne są metody alternatywne, np. hipnoza, akupunktura, preparaty ziołowe czy suplementy diety.

Specjaliści ostrzegają też, aby nie traktować modnych ostatnio e-papierosów jako sposobu na zerwanie z nałogiem. Z analizy przeprowadzonej w 2009 r. wynika, że połowa próbek e-papierosów dwóch wiodących marek zawierała substancje rakotwórcze.

Zamiast zatem wpadać z deszczu pod rynnę i jedno uzależnienie zastępować innym, roztropniej będzie zdecydować się na całkowitą rezygnację z dostarczania do organizmu nikotyny i innych toksycznych związków.

Obecnie zaleca się, aby proponować farmakologiczne leczenie uzależnienia od tytoniu każdej osobie, która wypala dziennie 10 papierosów. W niektórych miastach działają poradnie antynikotynowe, oferujące kompleksową terapię- obok konsultacji lekarskich także uczestnictwo w grupach wsparcia, a także porady dotyczące diety, bo - niestety - rzucenie palenia często wiąże się z przybraniem na wadze. Nawet jeśli nie mamy w okolicy takiej poradni, warto poprosić o poradę np. lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W terapii uzależnienia stosowane są trzy leki dostępne wyłącznie na receptę: bupropion, wareniklina i nortryptylina.

Można także skorzystać z nikotynowej terapii zastępczej. Plastry, gumy do żucia czy pastylki kupimy bez recepty. Zapobiegają one objawom zespołu abstynencji - podenerwowaniu, depresji, zaburzeniom snu, bólom głowy. Ważne jest, aby stosować je ściśle według zaleceń producenta.