Samodzielne rozliczanie PIT – o czym pamiętać?

Rozliczanie podatków to doskonała okazja do nauki i zrozumienia podstawowych przepisów podatkowych. Nawet pobieżne zapoznanie się z nimi pozwala zdobyć wiedzę i umiejętności, które są przydatne w innych aspektach życia finansowego. Warto wiedzieć, za co płaci się każdego miesiąca i jak wpływa to m.in. na budżet zarządzanego gospodarstwa domowego.

Ponadto czynność ta umożliwia identyfikację, a potem skorzystanie z różnych ulg i odliczeń podatkowych, dostępnych jedynie dla:

• konkretnych grup zawodowych;
• sytuacji życiowych;
• inwestycji.

Pozwala to w pełni wykorzystać dostępne możliwości i zminimalizować wysokość należnego podatku, a tym samym przyczynić się do sprawnego oszczędzania środków finansowych, które można potem przeznaczyć do innych celów, zwykle prywatnych.

Jakie dokumenty należy zebrać, przygotowując się do samodzielnego rozliczenia PIT? Lista jest długa. Najlepiej zacząć od skompletowania informacji identyfikacyjnych, w których skład wchodzą: numer identyfikacji podatkowej (NIP), numer PESEL (dla osób fizycznych) i dane osobowe, takie jak imię, nazwisko i miejsce zamieszkania – to absolutna podstawa, umożliwiająca wykonanie wszystkich dalszych kroków.

Wymagane są także papiery zawierające informacje o wynagrodzeniach i innych korzyściach pracowniczych od pracodawcy (PIT-11) oraz o dochodach:

• z umowy-zlecenia, umowy o dzieło lub innych źródeł dochodu – PIT-8C;
• z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub praw majątkowych – PIT-28;
• z najmu lub dzierżawy nieruchomości – PIT-36;
• z działalności gospodarczej – PIT-38.

Przydadzą się rachunki, faktury i dowody kosztów ponoszonych w związku z pracą, np. wydatki na dojazdy, szkolenia i zakup narzędzi, a także za wykorzystywanie usług księgowych lub biura rachunkowego. Ponadto istotne są pisma potwierdzające prawa do ulg podatkowych (chociażby zaświadczenia o niepełnosprawności) i potwierdzenia wpłat na cele charytatywne.

Biznesmeni powinni przygotować informacje o dochodach i kosztach związanych z inwestycjami – dywidendy, odsetki bankowe, zyski kapitałowe. Warto skompletować dokumenty potwierdzające zakup i sprzedaż papierów wartościowych, czyli umowy i dowody przeprowadzonych transakcji.

Na sam koniec należy odnaleźć kopie wszystkich poprzednich rozliczeń PIT (o ile były już wcześniej składane). Innymi słowy, ważne jest, aby gromadzić i przechowywać wszystkie akta, które dotyczą zarówno uzyskiwanych dochodów, jak i ponoszonych kosztów. Doradcy finansowi polecają przygotować w tym celu osobny, domowy i odpowiednio oznaczony segregator – dzięki temu żadne dokumenty się nie zagubią.

Jak ułatwić proces rozliczania PIT? Wystarczy wykorzystać w tym celu odpowiednie narzędzia i aplikacje. Służą one do automatyzacji procesu i minimalizacji ryzyka wystąpienia poważnych błędów kalkulacyjnych. W ostatnich latach popularność zdobyła usługa „Twój e-PIT”, dostępna pod adresem internetowym https://www.pit.pl/twoj-e-pit/. Oferuje ona użytkownikom intuicyjny interfejs, który prowadzi podatników przez proces złożenia deklaracji krok po kroku.

Zapewnia możliwość:

• wypełnienia formularza PIT elektronicznie;
• obliczenia należnego podatku (lub wysokości nadpłaty);
• wygenerowania gotowego do wysyłki pliku.

Dodatkowo zawiera bazy danych, które ułatwiają wprowadzenie informacji dotyczących ulg podatkowych, dochodów i kosztów. Niestety, nie bierze odpowiedzialności za prawidłowość i kompletność rozliczenia – ta stoi zawsze po stronie zainteresowanego.
Dostępne są również inne aplikacje do pobrania zarówno na komputery osobiste, jak i urządzenia mobilne. Podatnik powinien wybrać tę, która w jego mniemaniu jest łatwa w użyciu.

Jakie ulgi uwzględnia się podczas rozliczania PIT? Do tych popularnych zaliczyć można:

• prorodzinną – przyznawana rodzicom ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym;
• mieszkaniową – ze względu na zakup lub budowę nieruchomości
• 1% – kwota, którą przeznacza się na dowolnie wybraną organizację pożytku publicznego;
• te w ramach Funduszu Pracy – dobrowolne wpłaty na państwowy fundusz celowy;
• z tytułu niewypłacalności dłużników (dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą);
• koszty związane z edukacją – m.in. zakup podręczników, opłaty za studiowanie.

Wszystkie wymagają spełnienia określonych warunków i wpływają na całkowitą wysokość należnych podatków. Lista wszystkich dostępnych ulg podatkowych znajduje się na oficjalnej stronie polskiego rządu – warto zapoznać się z nią jeszcze przed rozpoczęciem procesu rozliczeniowego.

Skomplikowane obliczenia mają to do siebie, że łatwo pomylić się w trakcie ich wykonywania. Utrudniają one poprawne rozliczenie się z fiskusem, a czasami sprawiają nawet, że organy władzy nabierają podejrzeń co do uczciwości zeznań podatkowych. Których wystrzegać się w szczególności?

Podatnik powinien upewnić się, że w jego deklaracji zostały zawarte wszystkie dochody. Zarobki z pracy, dochody z wynajmu, odsetki bankowe, dywidendy, zyski z inwestycji – uwzględnić należy wszystko. Zatajenie informacji zostanie potraktowane jako oszustwo, które prowadzi do poniesienia konsekwencji prawnych (zwykle kary finansowe, a rzadziej kary pozbawienia wolności).

Ponadto powinno się bezwzględnie przestrzegać terminu końcowego. W 2024 roku wypadnie on 30 kwietnia dla PIT:

• 39;
• 38;
• 36L;
• 36;
• 37;
• 28.

W razie dalszych wątpliwości lub niejasności należy przejrzeć oficjalne, rządowe wytyczne – dokumenty te są stworzone w sposób czytelny, który ułatwia wykonywanie poprawnych działań. Da się je pobrać za darmo w internecie, a do ich przejrzenia wystarczy urządzenie z połączeniem sieciowym.